Glossary Concordance Topical concordance
Chapter 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 Cross References Footnotes
Ka baseen ni Hub, sabeka seini ne guhuren meyitenged te etew ne matareng ne impasalerep te mangune-kune ne karereetan—migpatey ka langun ne anak din, nenaawe ka langun ne karatuan din, wey inggingumaan pad iya man-e sikandin te mangune-kune ne dalu. Ne due pitu ne baad te guhuren te seini ne baseen. Ne pinaahi te sika ne me guhuren, impanengneng te talagsulat ke nekey ka inggeram ni Hub wey te me alukuy rin meyitenged te sika ne me karereetan. Ne ka impurtanti ne baad te guhuren, iyan sika se paahi te Manama te peg-uyan te keet-etawan din. Ne nataman, migpapitew mismu ka Manama ki Hub.
Te marani pad te an-anayan te seini ne baseen, ingkahiyan ni Meibulan ka Manama te kene ne meupiya ka peg-uyan te keet-etawan din ne egdasahan din ka me matareng. Purisu diye egpangkus te iyan naan de egpuunan ne eggimu te matareng ka me etew tenged te dasag. Ne kenad e ne egpuun te pusung dan ka peggimu ran te matareng. Ne seini iya ka ingkahi ni Meibulan meyitenged ki Hub. Purisu intuhutan te Manama si Meibulan ne eg-el-elehan ka pegkamatinumanen ni Hub ke egpabulus-bulus naan pad sikandin ne matareng ke eg-antus sikandin.
Ne pinaahi te kinaraan ne pegpalintutuu, impasabut te me alukuy ni Hub ne mig-antus sikandin tenged su nakasale sikandin. Piru para ki Hub, kene perem ne eleg ne eg-antus sikandin te sika ne legpad su matareng ma sikandin ne etew. Ware din nasabut ke mania te intuhutan te Manama ne eggingumaan sikandin te makaliyas-liyas ne dalu te matareng ma sikandin ne etew. Purisu inhanggat din ka Manama ne eggendiye sikandan te hukumanan. Ne minsan pad due, ware naawei ka pegpalintutuu ni Hub, piru igkeupii rin ne eg-ileen sikandin ne matareng te Manama, wey egkaangken din ded ka kabantug isip matareng ne etew.
Ware tabaka te Manama ka me inse ni Hub. Piru inggehet ded te Manama ka pegpalintutuu ni Hub, pinaahi te geem wey katuenan din. Ne in-ila ni Hub ne labew ne matagseb ka Manama, duma te pegpariralem din, wey migbuyu sikandin te pasaylu te nenallalag din puun te langet din.
Ne ka katamanan te seini ne baseen, migpanengneng ne impalibed ded ki Hub ka meupiya ne keugpe din, wey migsubla pad sikandin ne matubung du te dengan. Ne impangehetan te Manama ka me alukuy ni Hub, su ware ma sikandan nakanengneng ke mania te mig-antus si Hub. Si Hub de ka nakasabut ne madmaresen pad ka Manama du te kinaraan ne pegpalintutuu.
HUN-A NE BAAD: Ka igpewun-a \ior 1:1–2:13\ior*
IGKARANGEB NE BAAD: Ka pegpalalahey ni Hub wey te me alukuy rin \ior 3:1–27:23\ior*
a. Ka pegsagsahukul ni Hub \ior 3:1-26\ior*
b. Ka an-anayan ne pegpalalahey \ior 4:1–14:22\ior*
c. Ka igkarangeb ne pegpalalahey \ior 15:1–21:34\ior*
d. Ka igkatatelu ne pegpalalahey \ior 22:1–27:23\ior*
IGKATELU NE BAAD: Indayan ka katagseb \ior 28:1‑28\ior*
IGKEEP-AT NE BAAD: Ka katamanan te lalag ni Hub \ior 29:1–31:40\ior*
IGKALIMA NE BAAD: Ka me lalag ni Ilihu \ior 32:1–37:24\ior*
IGKEEN-EM NE BAAD: Ka me lalag te Manama \ior 38:1–42:6\ior*
IGKAPITU NE BAAD: Katamanan ne lalag \ior 42:7‑17\ior*
(1:1–2:13)
11 Due etew ne egngaranan ki Hub ne mig-ugpe diye te Us. Matareng sikandin, wey ware igkarew-ey. Due pegkaaldek din te Manama wey kene sikandin eggimu te mareet. 2 Due pitu ne anak din ne me lukes wey tatelu ne malitan. 3 Ne due pitu ne libu (7,000) ne karniru rin, tatelu ne libu (3,000) ne kamil, lalimma ne gatus (500) ne paris ne baka, wey lalimma ne gatus (500) ne beyan ne asnu. Ne susuluhi degma ka me suluhuanen din, purisu sikandin ka subla ne meyaman ne etew te langun ne nangugpe diye dapit te igsile. 4 Ka me anak din ne lukes, egmasubsubaley re ne egsahakeen diye te tagse baley ran mismu, wey egmanginggaten dan ka me atebey ran eyew eglagpu kandan te egkekeen wey eg-iinum. 5 Ne emun ke egpekeimpus e ka me anak din ne egsahakeen, igpeumew rin e sikandan eyew te pegpanubad para te pegmatulus kandan eyew egkaayun ded man-e sikandan ne eg-apil te pegsimba te Manama, su migsuman-suman ma sikandin ne kema ke nakasale ka me anak din wey nenakalalag te mareet diye te Manama. Egselem-selem sikandin eg-enew, wey egtutung te igpanubad ne ayam, wey eg-atulen din egpanubari ka me anak din. Ne layun de iya sikandin egpanubad para te me anak din.
6 [xr]Sabeka ne aldew, miglibulung ka me panalihan diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama, wey diye degma si Meibulan[fn] te kalibulungan. 7 Ne mig-inse ka Magbebaye ki Meibulan, “Hendei ka migpuun?”
Ne migtabak si Meibulan, “Migleug-leug a diye te kalibutan.”8 Ne migkahi e man-e ka Magbebaye, “Ew. Ne nakabantey ke naa te suluhuanen ku ne si Hub? Ware egpekeiling kandin diye te ampew te tane—matareng sikandin wey ware igkarew-ey, wey due pegkaaldek din keddi wey kene eggimu te mareet.”
9 Ne migtabak si Meibulan, “Uya le re iya su due egkaangey rin keykew. 10 Impariyu nu sikandan se taltalaanak te langun ne karereetan wey ka langun ne kandin. Impanalanginan nu ka langun ne inggimu rin, wey migmasalig amana ka me ayam din. 11 Kema dereeti[fn] nu ka langun ne diye te kandin—pitawen ta ke kene sikandin egpanlalag te mareet keykew.”
12 Ne migkahi ka Magbebaye, “Uya, egtuhutan ku sikeykew ne eggimu te minsan nekey ne igkeupii nu diye te kandin, piru kene nu re sikandin menuwa.” Seeye naa, mig-awe e si Meibulan diye te tangkaan te Manama.
13 Sabeka ne aldew, taheed te migsahakeen ka me anak ni Hub diye te baley te kinakakayan ne anak din, 14 due etew ne migginguma diye ki Hub ne migpangguhud ne migkahi, “Taheed te migdaru key te me baka nu diye te kamet, wey migpepanabtab te me asnu, 15 sahuhune ne due nanginguma ne me matig-Sibiya wey impangimatayan dan e ka me duma ku ne me suluhuanen nu, wey impanuyuk dan e ka me ayam nu. Ne sikeddi naan de iya ka nakapallahuy. Sikan naa ka nekeendini a ka egguhud keykew.”
16 Te sasangan pad ka etew ne egpangguhud, duen e man-e senge-etew ne migginguma wey migpangguhud ne migkahi, “Nasuhat te kilat ka me karniru nu wey ka me suluhuanen nu. Sikeddi naan de iya ka nasame, sikan naa ka nekeendini a ka egguhud keykew.”
17 Te sasangan pad degma ka etew ne egpangguhud, duen e man-e senge-etew ne migginguma wey migpangguhud ne migkahi, “Inlusuran key te me matig-Kaldiya ne tatelu ne punduk, wey impanuyuk dan e ka me kamil, wey impangimatayan dan pad man-e ka me duma ku ne me suluhuanen nu, wey sikeddi naan de iya ka nakapallahuy, sikan naa ka nekeendini a ka egguhud keykew.”
18 Te sasangan pad degma ka etew ne egpangguhud, duen e man-e senge-etew ne migginguma wey migpangguhud ne migkahi, “Taheed te migmanliblibulung ka me anak nu ne egsahakeen diye te baley te kinakakayan ne anak nu, 19 sahuhune ne due nenekali ne kalamag puun te disirtu, wey nasuhat te seeye ne kalamag ka baley te anak nu. Nalundus ka baley wey neneutunan e sikandan langun wey nammatey e. Sikeddi de iya ka nasame, sikan naa ka nekeendini a ka egguhud keykew.”
20 Seeye de iya, migsasindeg si Hub wey inggisi din ka kumbale din wey in-abuluhan din ka ulu rin. Ne miglangkeb sikandin diye te tane wey migsimba te Manama. 21 Migkahi sikandin, “Miglesut a ne ware kukumbaleen puun te eanakan te iney ku, wey eglibed a diye te tane ne ware ded kukumbaleen. Ka Magbebaye ne Manama ka egbehey te langun, wey sikandin ded ka eggawi. Egdayanen ka ngaran din.”
22 Ne minsan ke neiling e dutu, ware ded iya man-e nakasale si Hub wey ware miglalag te mareet diye te Manama.
21 Ne duen e man-e aldew ne miglibulung ka me panalihan diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama, wey migtambung ded man-e si Meibulan te seeye ne kalibulungan. 2 Ne mig-inse ka Magbebaye ki Meibulan, “Hendei ka migpuun?”
Ne migtabak si Meibulan, “Migleug-leug a te diye te kalibutan.”
3 Ne migkahi e man-e ka Magbebaye, “Ew. Ne nakabantey ke naa te suluhuanen ku ne si Hub? Ware egpekeiling kandin diye te ampew te tane—matareng sikandin wey ware igkarew-ey, wey due pegkaaldek din keddi, wey migpariyu sikandin ne eggimu te mareet. Migmatinumanen ded iya man-e sikandin keddi minsan ke ingginalig a nikeykew ne egtuhutan ka ku sikeykew ne egpasakitan sikandin te ware egpuunan.”
4 Ne intabak ni Meibulan ka Magbebaye, “Egkarawat iya te etew ne egkaawe ka langun basta egkeuyag de sikandin. 5 Kema pasakiti nu ma ka lawa rin—pitawen ta ke kene ka nikandin egbaliyungan te egpanlalag te mareet.”
6 Ne migkahi ka Magbebaye, “Uya, egtuhutan ku sikeykew ne eggimu te minsan nekey ne igkeupii nu diye te kandin, piru kene nu re sikandin himatayi.”
7 Seeye naa, mig-awe e si Meibulan diye te tangkaan te Magbebaye, wey impasalerep din e si Hub te mangune-kune ne kehang. Migbunsud de iya diye te palapala ni Hub ka kehang taman te pulu din. 8 Ne migpinnuu si Hub diye te abu, wey migkuwa te me tepik te napese ne banga wey iyan din ingkutkut te me kehang din.
9 Ne ingkahiyan sikandin te asawa rin, “Egpabulus-bulus ke naan ded ubag ne egmatinumanen? Panlalag ka te mareet diye te Manama eyew egpatey kad.”
10 Ne migtabak si Hub, “Egpekeiling ka be-be nu te be-be te me malitan ne egkeungel-ungel. Iyan te bes de egdawaten puun te Manama ka meupiya, wey kene ka mareet?”
Ne minsan ke neiling e dutu, ware iya man-e nakasale si Hub, wey ware miglalag te mareet diye te Manama.
11 Ne due tatelu ne alukuy ni Hub ne egngaranan ki Ilipas ne matig-Timan, ki Bildad ne matig-Suwa, wey ki Supar ne matig-Naama. Te pegkarineg dan te masumpit ne neula-ula ni Hub, nenekeg-uyun sikandan ne eggendiyaan si Hub eyew eg-unungan wey egliwangen dan sikandin. 12 Te egpalinggumaan e sikandan, nakita ran e sikandin piru ware dan neileyi. Te namelmelehan dan e ne sikandin bes seeye, migpandalawit e sikandan wey inggisi dan ka kumbale dan wey imbukbukan dan te alinepung ka me ulu ran. 13 Ne in-unungan dan e sikandin ka migpinpinnuu diye te tane te pitu ne aldew wey pitu ne marusilem. Ne ware dan lalahi sikandin su nakita ran ne subla ne masumpit ka egkeula-ula rin.
(3:1–27:33)
31 [xr]Ne nataman, migpanlalag e si Hub te mareet meyitenged te aldew te peglesut din.
3 “He Manama, awaa nud ka aldew te peglesut ku,
wey ka marusilem ne ingkaberes a.
4 Parelema nud seeye ne timpu,
wey kene nud pasilei te aldew.
5 Himuwa nud seeye ne masumpit ne delem,
wey akebi nud te marusilem ka aldew.
6 Awaa nud seeye ne karusileman
wey egkaliwanan e perem te mangune-kune ne delem
wey kene nud ilagkes te egseel te duma ne me aldew.
7 Wara ad perem ipekeetew te seeye ne marusilem,
wey ware perem peggale-gale te seeye ne timpu.
8 Egdilusen e perem ka seeye ne marusilem
te me talagdilus ne egpakasuhu te salimbaweng ne egngaranan te Libiyatan.
9 Warad perem miglayag ka Buntetale te kaseleman
wey warad perem nasi-si ka kaliwaswasan.
10 Dilusa nud seeye ne marusilem
su ware ma balabahi kayi ka peglesut ku
ne iyan nakapasalerep keddi te seini ne kalasayan.
11 “Meupiya pad ke migpatey ad te diye e pad te getek te iney ku
wey ke nabunggu e naa te peglesut ku.
12 Mania te inggiba-hiba
wey impasusu e pad iya mule te iney ku?
13 Ke dengan e re perem migpatey,
migmalinawen ad perem wey hendue te nakalipereng wey miggimeley,
14 duma te me Hari wey te me sinalihan ne naluhey re migpatey,
wey iyan dengan nangimu te me palasyu ne nagguhus e.
15 Nekeyimmeley ad e perem duma te migpatey e ne me pangulu
ne nenapenu te me bulawan wey me pelata se me ugpaan.
16 Nalanlan ad perem te ingkaberes e pad,
eyew egpekeiling ad e te me bate ne warad nakakita te malayag.
17 Diye te inged te me minatey, kenad eggimu te samuk seeye se me etew ne maddeet,
wey egpekeyimeley e diye ka nenabbeley.
18 Ne kenad egkabantalan diye ka langun ne me pinirisu,
wey kene dan e egkarineg ka laheng te talagmandu kandan.
19 Nekeglemung e diye ka seeye se mabbantug wey seeye se me lerew,
wey kenad e egkeyiketan ka uripen te ahalen din.
20 “Mania te imbehayan pad iya te kalayag ka etew ke egkabaybayaran de?
Mania te imbehayan pad iya sikandin te umul ke egkalasey re?
21 [xr]Egkengeupian e perem sikandan ne egpatey piru kene sikandan egpatey.
Egpamitawen dan ka kamatayen labew pad te pegpamitew ran te nekeeles ne karatuan.
22 Amana ran igkahale ke egpatey e sikandan,
wey ke igpakalebeng e sikandan.
23 Mania te imbehayan pad te umul ka etew,
ne ware nakanengneng ke nekey ka egpangkusan din?
Pegbuut te Manama ne kene egkanengnengan te etew ka egpangkusan din.
24 “Warad keen-keen ku te eglungku,
wey warad tamanan te pegdeg-uy ku.
25 Su migginguma keddi ka igkaalati ku,
wey neyitabu keddi ka igkaliyasi ku.
26 Kena ad egkateu-teu wey warad egkapalenlenaan te geyinawa ku;
warad himelayan ku te eg-antus.”
(4:1–14:22)
41 Ne migkahi si Ilipas ne matig-Timan,
2 “Kene ke re keenendueni ke due igkalalag ku keykew.
Su kene egkaayun ne egpeeneng-eneng e re.
3 Pammineg ka, masulug e ka napanulu nu ne me etew,
wey inlig-en nu seeye se me magguye.[fn]
4 Nakabagget ka me lalag nu te seeye se nenasaligkat,
wey nakalig-en te seeye se magguye ne egmangelkelen e se me buel.
5 Ne kuntee te sikeykew e ka egkabaybayaran,
6 Due pegkaaldek nu te Manama
7 Sumsumana nu seini: duen naa matareng ne etew
8 Sumale te natahaan ku, seeye se egpamula[fn] te mareet wey egsawed te kahubut,
mareet degma wey kahubut ka eggaaniyen.
9 Egkengareetan ka maddeet ne etew te senge-hiyup de te Manama;
egpamatey sikandan tenged te langet din ne egpekeiling te bagyu ne egpakarereet.
10 Egpekeiling sikandan te mabbulut ne me liyun ne egginihel,
piru egpamingawan sikandan wey egpape-peenengen te Manama.
11 Nekeiling e sikandan te me liyun ne warad egkarawi.
wey egmekegsuwey-suwey e ka me anak dan.
12 “Ne due lalag ne narineg ku te heles de;
13 diye te mareet ne nataheinep ku te marusilem,
taheed te newulep-hulep ka me etew.
14 Ne nangelkel a te mangune-kune ne liyas.
15 Ne due iling te kalamag ne nakakiyab te ulaula ku
wey migpamalukagkag ka bulbul te tengel ku.
16 Due migsasindeg kayi te egkatangkaan ku
piru kene ku egkamelmelehan ke nekey seeye.
Ne due narineg ku ne meyimulung ne laheng ne migkahi:
17 ‘Duen naa etew ne matareng diye te Manama?
Duen naa etew ne ware sale diye te tangkaan te Talaggimu kandin?’
18 Minsan te me suluhuanen din ware pegsalig din,
wey minsan te me panalihan din, duen ded igpakarew-ey rin kandan.
19 Ne iyan din naan pa iya salihi ka me etew
ne inggimu re puun te tane, wey iling de kalemu ne eglupeten te kalibangbang.[fn]
20 Manekal pad ka etew te maselem
piru sengekakuwa ne egpatey e te kene pad egkasagkup
egkengaawe e te ware egtamanan
wey ware minsan sabeka ne egpakanengneng kayi.
21 Egkaawe ka langun ne diye te kandin,
wey egpatey sikandin ne ware katagseb.”
51 “Hub, minsan pad egpangananey ka, ware iya egbulig keykew,
egpakapatey te seeye se egkeungel-ungel, wey ware katagseb.
3 Nakakita ad e te egkeungel ne meupiya mule se egkeula-ula,
piru patulus ne egdilusen te Manama ka ugpaan din.
4 Ware egkengaaputan te me anak din,
egkengareetan sikandan diye te gumawan te siyudad,
wey warad iya egpakapangabang kandan.
5 Ne ka me uma te kamet din, egkekeenen e te egmanggutasan,
minsan ka egmanubu diye te me duhiyen,
wey eg-aminen te me halamlamen ka karatuan din.
6 Ka kalised, kene egpuun te alinepung
wey ka keyirapan, kene egtubu te tane.
7 Piru iyan ded egpuunan ka etew ne eg-antus sikandin,
iling te igmuk ne egmanlayap paribabew.
8 “Ke sikeddi pad sikeykew, egparani a iya te Manama,
wey iglalag ku kandin ka keugpe ku.
9 Sikandin de ka egpekeyimu te mabbantug ne himu ne kene egkasabut,
wey te me kein-inuwan ne kene egkaseel.
10 Impeuranan din ka tane,
wey impaweyihan din ka me kamet.
11 “Imparibabew te Manama seeye se mapariralemen,
wey imbehayan din te kahale seeye miglungku.
12 Ingguhus din ka me planu te limbungen,
13 Egsahiluten din seeye se me matagseb
pinaahi red te kandan mismu ne katagseb.
14 Egkareleman sikandan minsan maaldew,
wey egmakapanamsam naan de minsan meudtu.
15 Piru egluwasen te Manama ka egkengaayu-ayu puun te kamatayen,
wey ka egkengaware-ware puun te seeye se egmandeeg-deeg kandan.
16 Purisu due mule egkapallateng te egkengaayu-ayu,
piru egbalabahan te Manama ka me makasesale ne eggimu te mareet.
17 “Ne tenged due, meupiya ka etew ne egsaparan te Maresen ne Manama,
purisu kene ka keenendueni ke egdisiplineen ka nikandin.
18 Sikandin ka egpali, wey sikandin ka egbukus te pali;
sikandin ka egpaddel, wey sikandin ded degma ka egbawi.
19 Egluwasen ka nikandin puun te langun ne karereetan.
20 Egluwasen ka nikandin puun te kamatayen tenged te gulabung,
21 Egpangabangan ka nikandin puun te me salupet meyitenged keykew
wey ware igkaaldek nu ke egginguma ka karereetan.
22 Egngisiyan nu re ka gulabung wey ka karereetan.
Ne kene ka egkaaldek te me mahintalunan ne mananap.
23 Ne warad me batu diye te daruwan nu, wey kene kad eggilabetan te me mahintalunan.
24 Ne egkanengnengan nu ne ware igkaliyasi diye te ugpaan nu,
wey te pegleuy nu te me ayam nu, egkakita nu ne ware seini nasalini.
25 Ne egmasulug ka me kabuhalan nu,
iling kasulug te me hilamunen te tane.
wey kene ka egpatey te kene pad egginguma ka eleg ne timpu ne egpatey ka.
27 Nanengnengan ney ne malehet seini sumale te peg-ugsi-ugsi ney te malayat ne timpu.
Purisu pammineha nu seini wey himuwa nu para te keupianan nu.”
2 “Ke egkatimbang de ka kalasayan
3 mabehat pad seini du te pantad te dahat,
purisu kene kew keinu-inu te egpanlalag a te kene kud e egsum-sumanen pad.
4 Impana a te Maresen ne Manama te eggilu ne tunud,
wey nekeempet te lawa ku ka lalas;[fn]
intumbuk te Manama keddi ka langun ne makaliyas-liyas ne panganiban din.
5 Kene egngangang ka asnu ke dakel ka sagbet,
wey kene egmahulub ka baka ke due egkasepe ne kumpay.
6 Ka egkakeen ne ware asin, kene ne mananam,
wey ka maangkag te atelug, ware nanam.
7 Warad ibeg ku ne egkeen te sika ne egkakeen,
su nekeiling naan de sika te mareet ne keenen.
8 “Igbehey perem te Manama ka egbuyuen ku,
wey egkarawat ku ubag perem ka igkeupii ku.
9 Iyan ku igkeupii ne eggimatayan ad perem te Manama.
10 Ke eggimuwen din seini, egkaliwang ad e.
Su minsan te masakit ne in-antus ku, ware ku supaka ka me suhu te matulus ne Manama.
11 Warad kabagget ku ne eg-iman-iman pad.
Nekey naan pad se eg-im-imanen ku te warad ma igkatiglingey ku te seini ne umul ku?
12 Kena a ne makehal iling te batu.
Kene ne iling te burunsi bes ka lawa ku.
13 Warad egkeyimu ku eyew egkabulihan ku ka pegkeetew ku,
wey warad e egpakabulig keddi.
14 “Sikeddiey se nabaybayaran,
migkeilangan a ubag perem te pegliwang te me alukuy ku,
piru nasi e re iya nikaniyu bebayungi ne in-engkeran ku ka Amana ne Maresen ne Manama.
15 Piru sikaniyu se in-isip ku ne me suled ku,
Iling kew te beuhan ne egkeetiyan ke tingmeinit.
16 Ne egkabunbunan te migkehal ne weyig, wey apiyew ka beuhan,
17 piru ke eg-aldew, egkaawe e ka weyig,
wey egkeetiyan e ka beuhan tenged te keinit.
18 Ne ka me etew ne nanguntud te me kamil ne migluyud ne due me dinulan,
migsuwey te dalan dan eyew te pegpamitew te weyig, piru ware nakita ran.
Purisu nammatey sikandan diye te inged ne ware mig-ugpe.
19 Migluyud ka me matig-Timan ne egpamitew te weyig,
wey ka me matig-Siyiba ne mig-iman-iman ne due egkakita ran.
20 Piru nenasuhey re sikandan te subla ne peg-iman-iman dan.
Naruruhu de iya sikandan te pegginguma ran diye te eggendiyaan dan.
21 Nenekeiling kew en iya te sika ne beuhan,
wey ware igpakabulig niyu keddi.
Nasi kew nenaaldek te pegkakita niyu te makaalat-halat ne neula-ula ku.
22 Wara ad iya mighangyu ne egdasahan a nikaniyu,
wey wara a migpabulig kaniyu puun te me karatuan niyu.
23 Wara a degma migpepangabang kaniyu puun te egkukuntere keddi,
24 “Iyan ku re ighangyu ne egpanuluen a nikaniyu su egpeeneng-eneng ad.
Pasabuta a nikaniyu ke nakasale e ma.
25 Amana ne masakit ka me lalag ne due kamalehetan.
Piru nekey naa ka kamalehetan te igbayung niyu keddiey?
26 Migsuman-suman kew buwa ne egtul-iren niyu ka me lalag ku
su para kaniyu ware karuan te impanlalag te etew ne warad kapabulusan iling keddi?
27 Ne minsan ka me ilu, egpinpintutan niyu ke hentew ka egpekeuripen kandan,
wey igbelegye niyu ka me alukuy niyu.
28 “Piru pitawa a ubag nikaniyu,
ipeeneng-eneng niyud sika se seyyup ne himu,
wey nengnengi niyu ne ware seyyup ne neyimu ku.
Nakanengneng a ke nekey ka eleg wey ka seyyup.
71 “Makabbayad iya ka egkeula-ula te etew kayi te kalibutan,
iling kahirap te egkeula-ula te etew ne egpanginaaldew te tagse aldew.
2 Egpekeiling ka etew te uripen ne eg-iman-iman te meelung,
wey iling te talagpanginaaldew ne egtetahad te suul rin.
3 Iling degma due ka keugpe ku.
Pile e ne bulan ne mig-uugpa a ne ware karuan,
wey mig-antus a te tagse marusilem.
4 Emun ke eggibat a ne egpakakahi a, ‘Egkapawe lad e perem.’
Piru hendue te mananey ka uras,
wey egkapawaan e re ka egbalbalikid.
5 Neempet e te iyas wey kehang ka lawa ku.
6 Miglihad ka me aldew ku ne ware egkapallateng.
Miglihad seini ne iling keiyal te igteyi.
7 “He Manama, sumsumana nu ne iling de te kalamag ka umul ku,
wey kena ad egpakaheram te kahale.
8 Egkakite e pad nikeykew kuntee,
Egpamitawen a nikeykew piru kena ad nikeykew egkakita.
9 Iling te gapun ne egkawahey wey egkaawe,
eggendiye degma ka etew te inged te me minatey wey kenad eglibed.
10 Kenad sikandin eg-uli diye te baley rin,
wey egkalingawan e degma sikandin te nenekeila kandin.
11 “Purisu kena a egpeeneng-eneng de;
iglalag ku iya ka masakit wey langet ne inggeram ku,
sikan naa ka egsagsahukul a iya.
12 Mania te imbantayan a nikeykew?
13 Emun egkeupian a ne eggibat-hibat wey eggimeley,
eyew egkaliwang-liwang a ubag,
14 egginaalreken a nasi nikeykew pinaahi te taheinep,
15 Purisu tenged due, egkeupian ad e ne eg-ehet-ehet egbitin.
Igkeupii ku pad ne egpatey du te egkeuyag ne tul-an naan de.
16 Neupul ad te egkeula-ula ku wey egkeupian ad ne egpatey.
Balahara ad e su mahaan e egkataman ka geyinawa[fn] ku.
17 Nekey bes ka etew, mania te amana sikandin ne impurtanti diye te keykew,
wey mania te egtantanuran nu?[fn]
18 Tagse maselem, eg-ugsi-ugsiyen nu sikandin,
19 Mania te kena a nikeykew egbalaharen
20 He talagbantey te etew, nekey bes ka sale ne neyimu ku due te keykew?
Mania te inggisuhat a nikeykew?
21 Mania te kene nu egpasayluwen ka me sale ku,
wey eg-aween e ka kene ne meupiya ne neyimu ku?
Su kuntee eglibed[fn] ad e diye te tane.
Kena ad nikeykew egkakita ke egpammitawen a nikeykew.”
81 Ne migtabak si Bildad ne matig-Suwa,
2 “Ken-u ke pad egpeeneng-eneng ka egpanlalag te iling due?
wey ware me karuan te egmanlalahen nu.
3 Kene egdereetan te Manama ka eleg ne peggukum.
Kene egbegkulen te Amana ne Maresen ke nekey ka meupiya.
4 Nakasale iya te Manama ka me anak nu,
purisu eleg iya ne eglegparan din sikandan.
5 Piru ke egpangananey ka te Maresen ne Manama,
wey egpeyid-u-hid-u ka kandin,
6 wey eg-ugpe ka ne matareng wey ware neyimu ne mareet,
egpamminehen ka nikandin wey egbulihan,
wey iglibed ded keykew ka ugpaan nu isip dasag nu.
7 Deisek de ka karatuan nu dengan
du te karatuan ne egginguma pad due te keykew.
8 “Panginsei nu ma ka me buyag,
ke nekey ka nenatuenan te me kaap-apuan dan.
9 Su mallepet de ka umul ta wey ware amana natuenan ta.
Egmanlihad ki re kayi te inged iling te alung ne mahaan de egkaawe.
su egpanuluen ka nikandan puun te katuenan dan.
11 “Ka me hilamunen ne diye te weyig, kene egtubu diye te inged ne mammara,
ke kene, diye de iya degma egtubu te inged ne egkaweyihan.
12 Ke egkeetiyan ka weyig, sika ne me hilamunen ka hun-a ne egkalanes minsan mangnguwed pad seini.
13 Iling degma due ka egtamanan te etew ne mig-inniyug te Manama.
Ware egkapallateng te etew ne ware migpalintutuu te Manama.
14 Malebud ka langun ne insalihan din,
egpekeiling de te baley te kalawe-lawe.
15 Egsandig sikandin te baley rin,
piru mahaan de seini egkapeled;
16 Egpekeiling sikandin te pinamula ne imbisbisan wey insilaan te aldew,
wey migtunas seini ne nekeempet te pinamulaan,
17 wey migkampet ka me dalid kayi diye te me batuwen.
ware minsan hentew ne egpakakahi te due dengan seini migtubu.
19 Ne iling iya rue ka kahalaan te me makasesale, kene egkaluhey.
Ne due duma ne eglepew ne egsubal kandan.
20 “Piru kene egbalaharen te Manama ka etew ne ware igkarew-ey,
wey kene din degma egpangabangan ka maddeet.
21 Egtuhutan din ne egpakangisi ka,
wey egpakapanguleyi tenged te kahale,[fn]
22 piru egpeyilawan din ka egdumut keykew,
wey egdereetan din ka me ugpaan dan.”
2 [xr]“Uya, malehet iya ka ingkahi nu.
Piru egmenuwen naa te etew te egpamalehet ne ware sale din diye te tangkaan te Manama?
3 Egmenuwen din te egpakig-apul te Manama?
Te linibu ne inse te Manama, ware minsan hentew ne egpakatabak.
4 Matagseb wey maresen amana sikandin,
5 Eg-antahen din ka me bubungan te ware pegpataha,
wey egpanlunawen din seini tenged te langet din.
6 Egpalilinuhen din ka me pabunsuranan te tane,
wey egkengawelwel ka me batu diye te diralem ne natahuan kayi.
7 Sikandin de ka egpakasuhu te aldew ne kene egpasileen,
wey te me bituen ne kene egpalayahen.
8 Sikandin de ka miggimu te langit,
wey sikandin de ka egpakapasanggel te me bunlud te dahat.
9 Sikandin ka miggimu te me bituen ne egngaranan te Usu,
Uriyun wey Pliyadis.
10 Sikandin de ka egpekeyimu te mabbantug ne himu ne kene egkasabut,
wey te me kein-inuwan ne kene egkaseel.
11 Ke eglihad sikandin, kene ku sikandin egkakita
12 Ne egkakuwa rin ka igkeupii rin wey ware egpakabalabag kandin.
Ne ware egpekeinse kandin ke mania te eggimuwen din sika.
13 “Kene egkabewu ka langet te Manama.
Ne minsan ka me suluhuanen te salimbaweng ne si Rahab,[fn]
egparuma-ruma kandin tenged te liyas.
14 Purisu kena a egpakig-apul te Manama.
Wara a nakanengneng ke nekey ka iglalag ku kandin.
15 Minsan ware sale ku, kena a iya egpakapangatarengan.
Ne iyan ku re iya egkeyimu ka egpeyid-u-hid-u te Manama ne talewukum ku.
16 Su minsan eghangyuen ku sikandin ne eg-atubang key wey egsuhut sikandin,
kena a egpalintutuu ne egpamminehen a nikandin.
17 Su imbaybayaran a nikandin iling te mangune-kune ne pegpangalamag wey peg-uran,
wey kamasulug a nikandin te ware ayatanan.
18 Kena ad e nikandin egpaheheyinaween te subla ne masakit,
su nasi a patamtamani te egbayad-bayad.
19 Su ke egpapitawey re te kanekal, manekal iya ka Manama,
ne emun ke egpabayungey man-e, hentew naa ka egpakabayung kandin?
20 Su minsan ware sale ku, egparusaan e red iya man-e te Manama tenged te impanlalag ku.
Minsan ware igpakarew-ey keddi, piru egpamalehetan te Manama ne nakasala a.
21 Minsan ware igkarew-ey keddi, piru balahad e;
warad karuan te umul ku, wey neupul ad te egkeula-ula ku.
22 Nekeg-iling de iya ka langun.
Purisu egpakakahi a te ware tapid ne egdereetan te Manama,
matareng ma wey se makasesale.
23 Emun ke egkatigkew egpatey ka etew ne matareng, egngisi re iya ka Manama.
24 Imbalahad din de ka inged ne egharian te me makasesale;
imbunbunan din ka me mata te me talewukum sikan naa ka kene ne eleg ka peggukum dan.
Ke kene ne sikandin ka miggimu kayi, hentew naa?
25 “Meiyal ne nanlihad ka me aldew te umul ku wey meiyal pad seini du te me talagpallahuy.
Nanlihad seini ne ware keupianan.
26 Nanlihad ka me aldew ku iling te egtuwal ne gakit,
wey iling keiyal te banug ne egdagmang te egdawiyen.
27 Ne minsan pad kena ad e egsagsahukul,
wey egpeeneng-eneng ad ka eglungku,
wey eggihimun-gimun e naan de,
28 egkaaldek e red iya man-e te me peg-antus ne egginguma keddi.
Su nakanengneng a nahud ne kene eg-isipen te Manama ne ware sale ku.
29 Nekey naan pad se karuan ke egpakannekal a ne egpangatarengan
te in-isip ad ma nikandin ne nakasale?
30 Minsan eglu-luan ku ka intiru ne lawa ku te subla ne malinis ne weyig,[fn]
31 su ig-antug e red iya nikandin diye te lungag ne basaken.
Ne minsan ka kumbale ku, egkalindit e keddiey iling te alukuy ne kene ne malehet.
32 Kene ne etew ka Manama iling keddi,
purisu kena a egpakaapul kandin diye te hukumanan.
33 Due ubag perem talagpataliware
34 Ne egpape-peenengen din e ka Manama ne eglampes
35 su tenged te liyas ku te Manama, kene ku egkeyimu ne egpakig-apul kandin.”
101 Ne migpabulus-bulus si Hub ka migkahi,
Sikan naa ka egpakasagsahukul ad e.
Igpangguhud ku ka masakit kayi te pusung ku.
2 Egkahiyan ku ka Manama: Kena a hukumi,
panengnenge e pa ke nekey ka sale ne igbayung nu keddi.
3 Nahale ke naa te pegbayad-bayad nu keddi?
Mania te in-ang-anggaan a nikeykew se inggimu nu,
piru inlapihan nu mule ka me planu te me makasesale?
4 Kalaru ne kene ne iling ka mata nu te mata te etew,
ne iyan egpuunan ne ware tamanan te egkakita nu iling te egkakita rin,
wey eleg mule ka peggukum nu te me etew.
5 Kene ne iling de kalepet te umul te etew ka umul[fn] nu.
Kene ne iling de kaluhey te peg-ugpe te etew ka peg-ugpe[fn] nu
6 ne egpakannekal ka iya ne egpamitew te kene ne meupiya ne neyimu ku,
7 Mig-ugsi-ugsi ka te sale ku minsan ke nakanengneng ka ne ware iya sale ku,
wey ware egpakapangabang keddi puun keykew.[fn]
Piru kuntee, sikeykew bes ded ka egdereet keddiey?
9 Tantanuri nu ne inggimu a nikeykew puun te tane,
ne kuntee, igpalibed e red man-e nikeykew te tane.
10 Sikeykew ka miggimu keddi diye te eanakan te iney ku,
iling te kisu ne neyimu puun te gatas.
11 Sikeykew ka miggimu te me tul-an wey me uhat ku
wey imbukusan a nikeykew te sapu wey laplap.
12 Imbehayan a nikeykew te umul wey impapitew nu keddi ka kene egkabalbalawan ne geyinawa nu,
wey in-ay-ayaran a nikeykew tangguwa.
13 Piru kuntee, nakanengneng ad te malehet ne duen bes inggeles nu ne planu nu keddi,
14 ne iyan ka peg-iipat ke egpakasala a.
Ne kena a egpasayluwen nikeykew te mareet ne egkeyimu ku.
15 Ne emun ke nakasala a iya, mekeyid-u-hid-u a iya,
piru ke ware sale ku, kene e red man-e egpakapeggasal,[fn]
su neelin naan de iya ne keyilawan wey subla ne peg-antus ka neula-ula ku.
16 Minsan egmenuwen ku te egpakannekal, piru egpekeiling ka te liyun ne eggingutel keddi,
wey eggimu ka te me kein-inuwan te pegkuntere keddi.
17 Due layun me talagpamalehet nu ne egdakesel keddi,
wey egkatimtimulan ka langet nu keddi.
Ne ware ka migsanggel ka eglusud keddi.
18 “Mania te impalesut e pad nikeykew?
Meupiya pad perem ke migpatey ad te ware pad nakakita keddiey.
19 Meupiya pad perem ke wara ad neuyag.
Nabunggu e lad perem te diye e pad te eanakan te iney ku, wey impaleus e re te eglebeng te peglesut ku.
20 Malepet naan de ka umul ku,
purisu, balahara ad e eyew egkahale e pad ubag minsan te malepet naan de ne timpu.
21 Mahaan ad e eggendiye te inged ne durusilemi,
22 ka inged ne durusilemi wey ware meupiya ne keugpe,
ne minsan ka malayag neyimu e ne marusilem.”
111 Ne migtabak si Supar ne matig-Naama,
2 “Keilangan ne egkatabak sika se susuluhi ne impanlalag nu.
Kene egkapamalehetan ne ware sale nu pinaahi re te pegpangasak nu.
3 Kahiyen nu buwa ne kene ney egtabaken ka impanlalag nu ne ware karuan?
Kahiyen nu buwa ne ware egsapad keykew te egpanampele te duma?
4 Migkahi ka te malehet ne pegpanulu ka impalintutuuwan nu
wey ware neyimu nu ne mareet diye te tangkaan te Manama.
5 Meupiya perem ke egtabaken ka te Manama mismu eyew dew-ey keykew,
6 su eyew egkatahaan nu ne due nekeeles ne me paahi rin,
wey due maddalem ne me kein-inuwan ne kene egkasabut te etew.
Egkanengnengan nu ne kulang de ka parusa te Manama keykew te eleg perem te neyimu nu ne kene ne meupiya.
7 “Kene nu iya egkanengnengan ka minsan nekey meyitenged te Maresen ne Manama ne maggirap ne egsabuten te me etew,
wey ka subla ne maralem ne kamalehetan meyitenged te katagseb din.
8-9 Matikang pad te langit ka katagseb te Manama,
wey maralem pad te inged te me minatey.
Dakel pad seini te kalibutan wey maluag pad te dahat.
Ne kene nu iya seini egkeumaan te egsuman-suman.
10 Ke egdakepen ka te Manama wey eg-uyanen ka diye te hukumanan,
ware iya egpakabalabag kandin.
11 Neilaan te Manama ka me etew ne ware karuan,
wey nakita rin ka maddeet ne hinimuwan dan
12 Mahirap e ne egkeyitabu ne egmatagseb pad ka etew ne egkeungel,
iling te mahintalunan ne asnu, ne mahirap ne egkeyitabu ne egpakaanak te etew.
13 “Hub, ke egmatarengen nu re ka pusung nu,
egkakayew nu ka belad nu diye te kandin te me peg-ampu.
wey kene nud tuhuti ne egpakasale pad ka pamilya nu.
15 Ne puun due, kene kad e egkeyilew,
wey eg-ugpe kad e ne malig-en,
16 Ne egkalingawan nu ka keyirapan nu,
iling te baggiyu ne miglihad de.
17 Ne egmalayag pad ka peg-ugpe nu, du te layag te aldew te meudtu,
wey ka marusilem, egpekeiling e te kalayag te maselem.
18 Ne warad igkaaldek nu wey due egkapallateng nu,
wey eggimeley ka ne warad igkabantali su egbantayan ke ma te Manama.
19 Eggibat-hibat ka ne ware egginaaldek keykew,
wey masulug ka egpangananey keykew ne egpabulig.
20 Piru ka me makasesale egkaruruhu de iya mule,
wey ware egkaaputan dan minsan hendei sikandan egbaye,
wey iyan dan de iya egkapallateng ka kamatayen.”
2 “Migsuman-suman kew ne sikaniyu re ka me matagseb
wey warad lein ne matagseb ke egpamatey kew e.
3 Piru matagseb e ma degma iling kaniyu;
kene kew egpakakahi ne labew kew keddi.
Hentew bes naa ka ware nakanengneng te sika se impanlalag niyu?
4 Neyimu a ne kangisiyan te me alukuy ku
minsan matareng a wey ware igkarew-ey keddi.
Mig-ampu a dengan te Manama wey intabak a nikandin.
5 Nasi de iya egderali-dii te memeupiya se keugpe
ka etew ne mig-antus wey mahaan e egkapeled iling keddi.
6 Piru malinawen mule ka peg-ugpe te me tulisan
wey seeye se migpeyibelu te Manama
ne iyan dan inggimu ne manama ka keseg dan.
7-8 “Masulug ka egkatuenan niyu puun te lein-lein ne me mananap;
me mananap ne eggipanew, eglayang, egdul-ug, wey eglumbuk.
9 Nakanengneng langun sikandan ne ka Magbebaye ne Manama iya ka miggimu kandan.
10 Sikandin ka egbuut te langun ne eggeheyinawa
11 Ke egkaheram te dile ka nanam te egkakeen,
egkarineg degma te talinga ka me lalag.
12 Ka me buyag, iyan due katuenan,
wey ka nenabuybuyahan e, iyan due pegsabut.
13 “Piru diye te Manama ka katagseb, karesen,
wey salabutan te pegnengneng ke nekey ka eleg ne eggimuwen.
14 Purisu ware egpakabalew-balew egpasasindeg te egguhusen din,
wey ware egpakapalihawang te egkulungen din.
15 Tengteng kew ma, eggulabung ke kene egpeuranen te Manama,
wey egbaggiyuwan man-e ka tane ke egpalugsuen din ka uran.
16 Diye egkakita te kandin ka karesen wey ka dakel ne katuenan,
wey nariralem din ka seeye se egpanlimbung wey ka nalimbungan.
17 Egpangawaan din te katagseb ka me talagtambag,
wey eggimuwen din ne egkengeungel ka me talewukum.
18 Egpangawaan din te katenged ka me Hari,
19 Egpangawaan din te katenged ka me talagpanubad,
20 Egpape-peenengen din ka me talahuren ne me talagtambag,
wey egpangawaan din te katuenan ka me igbuyag.
21 Egpeyilawan din ka me talahuren,
wey egpangawaan din te katenged ka maddesen.[fn]
22 Igpanengneng din ka nekeeles ne kamalehetan[fn] te marusilem,
wey egliwanan din te malayag ka marusilem.
23 Eglig-enen din ka me nasud wey egdereetan din ded man-e;
eggiluahan din ka me inged wey egguhusen din ded man-e.
24 Egpangawaan din te katuenan ka me pangulu te me etew te kalibutan,
wey egmaleleuhen din diye te inged ne ware mig-ugpe.
25 Egmakapanamsam sikandan te marusilem ne warad iya sulu,
wey egmakatilistilis ne iling te egkengewubug.”
131 Ne migpabulus-bulus si Hub ka migkahi,
“Nakita wey narineg kud sika langun se immanlalag niyu,
2 Ke nekey ka natuenan niyu, natuenan ku degma;
3 Piru egkeupian a ne egpakiglalag te Maresen ne Manama,
eyew egpakiggusey kandin meyitenged te egkeula-ula ku.
4 Piru sikaniyu, egmangasak kew re due nahud te ubat ne ubag kun nakanengneng kew.
Iyan niyu langun egkeilingan ka duktur ne ware karuan.
5 Meupiya pad ke egpeeneng-eneng kew naan de,
eyew egkapalintutuuwan kew red ne me matagseb.
6 “Pammineha niyu ka me sagsahukul ku,
wey linglingaa niyu ka me katarengan ku.
7 Kene kew suman-suman ne egkalapihan niyu ka Manama
pinaahi te peg-uubat wey pegpanlimbung.
8 Kene kew suman-suman ne egkapangabangan niyu ka Manama,
wey egkewusey niyu ka kasu rin diye te hukumanan.
9 Ke sikaniyu pad iya ka eg-ug-ugsiyen te Manama,
hanew ta ke nekey ka egtamanan niyu?
Kahiyen niyu buwa ne egkalimbungan niyu ka Manama
10 Klaru iya ne egsaparan kew nikandin minsan ke inlapihan niyu sikandin te heles de.
11 Ware kew naa naaldek te katenged din?
Egkahunaan kew iya tenged te langet din kaniyu.
12 Ware karuan te me lalag niyu iling te abu,
wey ka me katarengan niyu iling de kahuye te kuren ne tane.
13 “Peeneng kew wey palalahe e pa.
Balahara ad nikaniyu ke nekey ka egtamanan ku.
wey balahad e ke egpatey a.[fn]
15 Naawaan ad te egkapallateng purisu balahad e ke eggimatayan a te Manama,
piru egpangatarengan e red iya man-e diye te kandin.
16 Kema ke pinaahi kayi ne egkaluwas a,
su ware mareet ne etew ne egpakaatubang te Manama.
17 Pammineha niyu ay-ayari ka eglalahen ku.
18 Andam ad e ne egpangatarengan,
wey nakanengneng a ne egkapamalehetan ne ware sale ku.
19 Egbayungan e naa nikeykew Manama ne nakasale?
Ke nakasale e ma iya, andam ad e ne egpeeneng-eneng wey egpatey.
20 Duen de daruwa ne egbuyuen ku keykew Manama,
21 peen-enengi ad te egbayad-bayad,
22 Ne umawa a, wey egtabaken ku sikeykew;
wey ke palalaha a, wey tabaka a nikeykew.
23 Guhuri a ke nekey ka kene ne me meupiya ne neyimu ku wey ka me sale ku.
Panengnenga a ke nekey ka sale ku.
24 Mania te eggelhelesan a nikeykew,
25 Mania te ingginalatan
Iling e re te nahangu ne lahami
wey ke dewun naa ne eglayap-layap te kalamag.
26 Migsulat ka te me masakit ne lalag te pegbayung keddi,
wey impabayad a nikeykew te kene ne meupiya ne neyimu ku te bate e pad.
27 [xr]Egpekeiling e te imbaku a nikeykew te keddina.
Ne intetamengan nu ka langun ne eggimuwen ku
wey in-ugsi-ugsi nu minsan ka me sikal ku.
28 Tenged due, nareetan a iling te nalepuk ne batang,
wey iling te kumbale ne egkahan-ganaran egkaleddak.”[fn]
141 Ne migpabulus-bulus si Hub ka migkahi,
“Miglesut ki se me etew puun te malitan.
Purisu mahuye ki re amana wey ware egpakapangabang,
2 Nekeiling ki te bulak ne egpamukadkad wey egkalanes;
iling te alung ne eglihad de wey egkaawe e.
3 Egpitawen nu naan pad ka etew ne egkeiling e rue,
wey eg-uyanen nu naan pad sikandin diye te hukumanan eyew eggukuman nu?
4 Duen naa etew ne malinis? Ware!
Neetew ka langun, ne mallindit.
5 Intahahe nud ke mamenu kaluhey ka umul te etew,
wey kenad sikandin egpakasubla te timpu ne intahahe nu para kandin.
6 Purisu balahara nud sikandin
iling te sabeka ne talagpanginaaldew ne eg-impus te himu rin.
7 “Ke egpeleren ka kayu, duen pad egkeiman-iman—
8 Minsan buyag e ka dalid kayi,
9 egtunasan ded seini ke egkaweyihan,
wey egsusugpang e man-e iling te iyam pad ipamula.
10 “Piru ke egpatey ka etew, egkataman e ka langun ne keseg din;
pegkabigtew te geyinawa rin, iyan e sika katamanan din.
wey te beuhan ne warad e weyig,
12 egpatey ka etew wey kenad e sikandin egkapukew
13 “He Manama, iggeles ad perem nikeykew diye te inged te me minatey,[fn]
wey eglingawan ad perem nikeykew taman te egkaawe e ka langet nu.
Piru teil ke naan de te timpu te pegsuman-suman keddi.
14 Ke egpatey ka etew, egkeuyag naan pad sikandin? Klaru iya ne kenad!
Piru sikeddi, eg-antusen ku ka langun ne timpu te pegkabaybayari ku,
taman te timpu ne egkataman e seini.
15 Ke eg-umawen a nikeykew Manama, egtabaken ku sikeykew,
wey igkahala ad e nikeykew se inggimu nu.
16 Te iling due, egbebantayan a layun nikeykew,
piru ware nud e tantanuri ka me sale ku.
17 Iling te igtahu nud te saku ka me sale ku,
wey egbunbunan nud e ka kene ne me meupiya ne neyimu ku.
18 “Piru iling te me bubungan ne egkengallunew keureme,
wey iling te egkallilid ne me batu;
19 wey iling te egkeehas te weyig ne me batu,
wey iling te egkakankan ne tane tenged te dakel ne uran,
ka pegdereet nu te egkapallateng te etew.
20 Egkatalu nu ka etew te katamanan ne timpu wey egpatey e sikandin,
wey egkabalbalawan e ka ulaula rin.
21 Ne warad hinanawan din ke egbantuhen naa ka me anak din
22 Ne iyan din de egkaheram ka masakit te lawa rin
wey pegkalaggew te pegkeetew rin.”
(15:1–21:34)
151 Ne migtabak si Ilipas ne matig-Timan,
2 “Hub, ka matagseb ne etew, kene egpanlalag te ware karuan
iling te kalamag ne egpuun te igsile ne egpakatutung.
3 Kene sikandin egpakig-apul pinaahi te me lalag ne ware egkaangey ne keupianan,
wey ke egpakannekal naa eglalag te ware meupiya ne egkeyimu.
4 Piru ka impanlalag nu, egpekeyinalig de te duma
ne kenad e egtahud wey egpamakey te Manama.
5 Ka impanlalag nu, iyan sika behas te kene ne meupiya ne neyimu nu,
wey lalag sika te me limbungen.
6 Kenad ne keilangan ne eggukuman ku pad sikeykew
su ka impanlalag nu, iyan e sika eggukum keykew.
7 “Kahiyen nu buwa ne sikeykew ka an-anayan ne miglesut?
Neetew kad bes te ware pad himuwa ka me bubungan?
8 Nakarineg ke bes te planu te Manama?
Kahiyen nu buwa ne sikeykew re ka matagseb?
9 Ka minsan nekey ne nanengnengan nu, nanengnengan ney degma.
Ka minsan nekey ne nasabut nu, nasabut ney degma.
10 Nenanengnengan ney ka me katuenan ney puun te me buyag,
ne me buyag-buyag pad te amey nu.
11 Miglalag key ne kene ne malangit te pegguhud keykew te me lalag puun te Manama;
me lalag ne egpakaliwang wey egpakapahale;
kulang naan pad seini para keykew?
12 Mania te egparuyun-duyun ka te egkaheram nu?
Mania te impasihaan key re nikeykew te mata nu?
13 Mania te egkabelu-belu ka te Manama,
14 [xr]Duen naan iya etew ne malinis
wey matareng diye te tangkaan te Manama?
15 Purisu ware migsalig ka Manama minsan te me panalihan din![fn]
Ke kene ma ne malinis te pegtengteng te Manama te me hinimuwan ne diye te langit,
16 iyan naan pa ka etew ne egpekeepes wey makasesale
ne layun egkeupian ne eggimu te mareet.[fn]
17 “Kema pammineg ka Hub su egguhuran ku sikeykew,
wey egpasabuten te nabaybayaan ku.
te natuenan dan puun te me kaap-apuan dan,
19 Sikandan ka imbehayan te tane,
wey ware me lapu ne nangugpe[fn] te tane dan.
20 Ka etew ne egdeeg-deeg te duma, eg-antus te intiru ne umul rin,
minsan ware karereetan ne egginguma,
su egkangilam man de due sikandin ke eglusuran te me takawen.
22 Ne kene sikandin eggipanew diye te marusilem
su egkaaldek ma ne eggimatayan.
23 Egkalaag-laag sikandin minsan hendei
Nakanengneng sikandin ne mahaan e sikandin egpatey.[fn]
24 Amana ka bantal wey laggew rin,
iling te Hari ne andam e ne eglusud te me kuntere din.
25 Sika ka egpangkusan te etew ne egsukul wey egsupak[fn] te Maresen ne Manama.
26 Egpekeiling sikandin te miggehen-gen te malig-en wey malibusen ne kalasag
wey migpaalag-alag ne egpakigkuntere te Manama.
27 “Ne minsan meyaman sikandin wey malambeg,
28 piru diye naan de sikandin eg-ugpe te me siyudad ne nagguhus,
diye te me baley ne warad mahinged wey mahaan e egkengatempag.
29 Kenad e egkaluhey ka pegkameyaman din
wey kenad seini egdakel kayi te tane.
30 Ne kene sikandin egpakaalihu te kamatayen.
Egpekeiling e sikandin te kayu ne egkatutung se me sugpang.
Egkaawe ka langun ne karatuan din te senge-hiyup de te Manama.
31 Kene ne eleg ne eglimbungan din ka pegkeetew rin
pinaahi te pegsalig te minsan nekey ne ware karuan
32 Te kene pad sikandin egkabuyag amana,
egkarawat din ka legpad kandin,
wey egpekeiling e sikandin te nahangu ne kayu ne kenad e egtunasan.
33 Egpekeiling sikandin te paras ne egkengapupu se behas minsan ware pad neneyinuhi,
wey iling te ulibu ne egkengapelpel se kabukaran.
34 Egpamatey ne ware me kabuhalan ka me etew ne ware migmalintutuu te Manama,[fn]
wey egkengasilaban ka me baley ne impasasindeg dan pinaahi te bayad ne igbunbun te mareet.
35 Layun sikandin egsuman-suman ne eggimu te samuk wey mareet,[fn]
2 “Nenarineg kud e sika dengan;
meddag naa se egliwangen a nikaniyu
ne kinaa te nasi man de iya natimuli ka peg-antus ku.
3 Peeneng-eneng kew e ka egpanlalag te ware karuan.
Mania te iyan niyud ugpe se egpakig-apul keddi?
4 Ke sikaniyu ka seini te neula-ula ku kuntee,
egkalalag ku degma ka iling te impanlalag niyu keddi.
Egpakalengey-lengey a degma kaniyu.
Iyan kud e degma ugpe se egpanlalag kaniyu te meenendue.
5 Piru kene ku mule sika eggimuwen.
Egpakabagget mule kaniyu ka eglalahen ku,
wey egpakaawe mule te masakit ka egguhuren ku.
6 “Piru kuntee, migpabulus-bulus iya ka masakit ne naheram ku,
minsan nekey pad ka eglalahen ku.
Ne minsan degma egpeeneng-eneng a, kene ded iya man-e egkasalinan ka masakit ne naheram ku.
7 “He Manama, inggimu ad iya nikeykew ne mahuye,
wey inggule nu ka intiru ne pamilya ku.
8 Impamahasa ad nikeykew,
Ne in-isip e te me etew ne seini ka migpalehet ne nakasala a.
9 He Manama, tenged te langet nu,
inlusuran a nikeykew[fn] iling te bubuluti ne mananap ne migbindas-bindas te laplap ku.
Impakihetan a nikeykew te ngipen nu
wey egliting e ka mata nu te egtetengteng keddi.
10 Inlelemetan wey ingngingisiyan ad te me etew.
Migsabeka sikandan ka eglusud keddi,
wey impanagpi dan ka ulaula ku te pegpeyilew keddi.
11 Imbehey ad te Manama diye te ware migpalintutuu kandin,[fn]
wey in-antug ad diye te maddeet ne etew.
12 Meupiya red dengan ka peg-ugpe ku, piru indereetan a nikandin,
wey iling te inleklek a nikandin wey inlubek;
intumbuk din keddi ka tunud din.
13 Ne inlilingutan a te me talagpane din
wey impepana a te ware pegkeyid-u;
wey nabusaye e diye te tane ka aperu ku.
14 Impalpalian a nikandin,
wey iling sikandin te bahani ne migsukeung keddi.
wey migpinnuu a te tane isip peglungku.
16 Ne migmalalab e ka ulaula ku, wey migmanlebag e ka mata ku te mangune-kune ne pegsinehew.
17 Ware ma perem neyimu ku ne sale,
wey malehet ma perem ka peg-ampu ku.
18 “Egpekeiling a te etew ne inggimatayan
ne eghangyu ne kene pad egbunbunan te tane ka langesa rin
eyew kene egkeengked ka pegpeyimmimenew rin para te eleg ne peggukum.
19 [xr]Minsan kuntee, diye te langit ka talagpamalehet ku.
Sikandin ka egkahi ne ware sale ku.
20 Inlelemetan ad e te me alukuy ku,
piru migsinehew a ka egpepangabang te Manama.
21 Ka talagpamalehet ku, iyan seeye se egpeyid-u-hid-u te Manama para keddi,
iling te sabeka ne etew ne egpeyid-u-hid-u para te alukuy rin,
eg-engked ad te seini ne inged,
171 Ne migpabulus-bulus si Hub ka migkahi,
su hendue te egkabigtawan ad e,
wey naandam ka eglebengan keddi.
2 Inlilingutan a te me lemeten,
wey mata-mata kud iya kandan te eglelemet keddi.
3 “He Manama, pangabangi ad ubag
su warad iya lein ne egpakapangabang keddi,
4 Insagpengan nu ka suman-suman[fn] te me alukuy ku eyew kene sikandan egpakasabut.
Purisu kene nu sikandan tuhuti ne egpanalu.
5 Ka etew ne eg-akal te alukuy rin tenged te seleppi,
ka me anak din ka egkabaybayaran tenged te sika ne mareet ne hinimuwan din.
6 “Inggimu a te Manama ne kangisiyan te me etew,
wey in-iileban dan ka ulaula ku.
7 Kena ad e egpakameleg-meleg ka eglungku,
wey henduen naan de te alung kahase ka me belad wey me paa ku.
8 Ne ka me etew ne migsuman-suman ne matareng ka pegkeetew ran,
neinu-inu te pegkakita ran te neyitabu keddi,
wey in-isip a nikandan ne etew ne ware kun migpalintutuu te Manama.
9 Para kandan, ka me matareng malig-en amana,
wey egkatimulan pad ka kalig-en dan.
10 Piru egganggaten ku sikandan langun ne eg-abey eg-ugsi-ugsi keddi,
wey klaru iya ne ware egkakita ku ne matagseb kandan.
11 “Mahaan e egkataman ka peg-ugpe ku.
wey naawe e ka igkengeupii ku.
12 Piru migkahi sikandan te egmeupiya kun ded ka keugpe ku keureme
‘Limang te marusilem, duen ded malayag.’
13 Ke egpallateng e ma, iyan ku naan de egpallatengen ne egpekeugpa a diye te inged te me minatey,[fn]
wey diya ad eggibat te inged ne marusilem.
14 Ne eg-isipen kud ne amey ku ka lebenganan
wey eg-isipen kud ne iney wey me atebey ku ka me iyas.
15 Hendeid naa ka egkapallateng ku?
16 Kene ku egkeuyan ka egkapallateng ku diye te inged te me minatey,
wey kene iya seini egpakatapik keddi diye te diralem te tane.”
181 Ne migtabak si Bildad ne matig-Suwa,
2 “Hub, ken-u ke naan pad egpeeneng-eneng ka eglalag?
Kema sum-sumana nu pa ka egpanlalahen nu su eyew egpakalalag key.
3 Mania te in-isip key nikeykew ne iling te baka?
Kahiyen nu buwa ne kene key egpakasabut?
4 Egdereetan nu re ka pegkeetew nu tenged te langet.
Kahiyen nu buwa ne egbalaharen te Manama ka inged tenged de keykew
wey ke egpangalinen din naa ka me batu puun te nenatahuan kayi?
5 “Ka malehet, klaru iya ne egpatey ka makasesale
6 Egmarusilem e ka baley rin,
su neebukan man e ka sulu ne diye te dangdang din.[fn]
7 Mapakeddel-keddel dengan sikandin piru kenad kuntee,
wey ka me tambag din te duma, iyan ded mismu egpakasaligkat kandin.
8 Sikandin ded mismu ka egpeendiye te paluwak, wey egsahad sikandin.
9 Ne egkeyiketan ka paa rin, wey kenad sikandin egpakaawe.
10 In-andaman sikandin te paluwak diye te egbayaan din,
11 Nalingutan sikandin te igkaalati rin,
wey egpanlupuhen sikandin minsan hendei.
12 Inggutasan sikandin wey warad keseg din.
Kenad iya sikandin egpakapanalliya te me peg-antus.
13 Egkareetan ka laplap din te dalu ne egpakapatey,
wey egkengammewu e ka me belad wey me paa rin.
14 Ne egdeldelen sikandin puun te balungbalung ne igkasalig din,
wey eg-uyanen sikandin diye te makaliyas-liyas ne Hari.
15 Ne egsubalan e ka balungbalung din te minsan hentew,
ke egkeimpusan e seini te eg-empet te egtahu te asupri eyew egkaawe ka dalu dutu.
16 Egpekeiling sikandin te pinamula ne egkahangu se dalid,
wey egkalanes e se me sugpang.
17 Ne warad e egtanud-tanud kandin kayi te kalibutan,
wey warad iya minsan sabeka ne egpakasuman-suman te ngaran din.
18 Egdeldelen e sikandin puun te me etew ne neneuyag
peendiye te inged te me minatey ne durusilemi.
19 Ne ware me anak din, wey ware iya nasame ne neuyag diye te baley ne in-ugpaan din.
20 Ne egkaalatan te egkatamanan din ka langun ne etew,
puun te igsile peendiye te iglineb.
21 Sika iya ka egpangkusan[fn] te etew ne makasesale,
191 Ne migtabak e man-e si Hub,
2 “Ken-u naan pad egkataman ka pegbayad-bayad niyu keddi
te me masakit ne egpanlalahen niyu?
3 Kapapila ad e nikaniyu lelemeti,
wey ware kew neyilew ka egbayad-bayad keddi.
4 Panunggilingan ke nakasala a,
nekey naa degma se labet niyu?
5 Migsuman-suman kew ne matareng kew pad keddi,
wey in-isip niyu ne nabaybayaran a tenged te sale ku.
6 Piru keilangan ne egnengnengan niyu ne Manama ka miggimu kayi,
wey sikandin ka migsahilut keddi.
7 Tengteng kew ma, migpangananey a tenged te kabulut din piru warad iya migbulig keddi.
piru warad iya migbehey keddi te eleg ne peggukum.
8 In-eletan te Manama ka dalan ne egbayaan ku eyew kena a egpakabaye
wey imbunbunan din seini te delem.
wey impunggis din ka salakey ku.
10 Intabtabileng a nikandin te egbaras, wey hendue te egpatey ad
wey in-awe din ka egkapallateng ku iling te kayu ne inluwal.
11 Nangebel-ebel ka langet din keddi,
wey in-isip ad e nikandin ne kuntere din.
12 Egpekeiling te impalusuran a nikandin te me sundalu,
wey miggimu sikandan te dalan peendiye te keddi,
wey inlilingutan dan ka balungbalung ku.
13 “Ne impariyu din keddi ka me karumaan ku,
wey hendue te warad nekeila keddi ka me alukuy ku.
14 Inlilingawan ad e te me karumaan ku
15 In-isip ad ne lapu ne ware neileyi te me mahaliyug
wey te me suluhuanen ku ne me malitan,
wey iling e te sikeddi ka lapu te pegpitew ran.
16 Ne emun egpangumew a te me suluhuanen ku, kena ad e nikandan egtetabaken,
wey minsan egpeyid-u-hid-u a kandan kena ad e nikandan eglinglingeen.
17 Ne igkangarehi e te asawa ku ka ku,
wey igkengalligsem ad e te me suled ku ne me lukes.
18 Ne minsan ka me bate, eglelemet e keddiey;
egngingisiyan ad e nikandan ke egkiteen a.
19 Igkengalligsem ad e te amana ku ne me alukuy dengan,
wey mig-inniyuhan ad e te nanggeyinawaan ku.
21 “Me alukuy ku, keyid-u kew ubag keddi,
22 Mania te eg-iling kew te Manama ne egbayad-bayad keddi?
Kene naan pad ne eleg ka pegpaantus niyu keddi?[fn]
23 “Meupiya perem ke nakasulat ka me lalag ku wey eggimuwen ne libru,
24 wey ke nakakulit naa naay-ayari diye te batu,
eyew kenad egkaawe te ware egtamanan.
25 Piru nakanengneng a ne ware kamatayen te Talagpangabang keddi,
wey te katamanan, egginguma sikandin kayi te inged eyew te pegpangabang keddi.
26 Taheed te manekal e pad, egkakita ku iya ka Manama,
minsan egkamewu te dalu ka laplap ku.
wey kene kud e eg-isipen sikandin ne lapu.
Amana ad iya egkeupian ne egpakakita kandin.
28 “Ne emun ke iyan niyud ugpe se egbayung keddi
ne mig-antus a tenged te me sale ku,
29 egkeyitabu iya kaniyu ka makaalat-halat ne legpad te Manama.
Eglegparan kew iya nikandin tenged te langet din,
wey egkanengnengan niyu ne inggukuman kew nikandin.”
201 Ne migtabak e man-e si Supar ne matig-Naama,
2 “Sikan naa Hub ka egpuunan ne kena a egpekegteil,
su amana a iya egkeupian ne egtabak keykew.
3 Meenendue ka me lalag nu ne narineg ku,
piru nakataha a ke egmenuwen ku sikeykew te egtabak.
4 Ware ke bes nakanengneng ne puun pad te bunsuranan
te impeugpe ka etew te kalibutan,
5 ka kahale te me makasesale, egmanlihad de,
wey ka kahalaan te ware migmalintutuu te Manama,
6 Minsan egginguma te langit ka kandin ne bantug,
wey egpakasungkul e ka ulu rin te me gapun,
7 egpatey iya sikandin wey kenad egpakalibed minsan ken-u iling te tei rin.
Ne egpakapamitew kandin ka seeye se nakakita dengan kandin.
8 Egkaawe sikandin iling te taheinep te marusilem,
wey te igmakita ne kenad e egkaabayan egkakita.
9 Ka nakakita kandin, kenad egpakakita pad kandin.
Ka seeye se diye te ugpaan din, kenad egpakalambag kandin.
10 Egpeyid-u-hid-u naan de te egkengaayu-ayu ka me anak din,
su ka in-ahew rin ne me karatuan, egpakalibed ded diye te kamuney.
11 Ka kanekal rin te bate pad sikandin,
egpakatapik ded kandin te eglibed te alinepung.
12 “Minsan meupiya para kandin ka peggimu te mareet iling te egkakeen ne meemis,
wey minsan igpariralem din pad seini te dile din,
13 eg-eem-emen din seini te mananey
eyew egkaneem-neem din ka nanam kayi.
14 Piru ke egkaabeleng din e seini,
egmapeit e seini diye te getek din,
wey eggilu e iling te lalas te uled.
15 Ka impangabeleng din ne karatuan, igpangileb din ded.
Minsan diyad te getek din seini, igpeileb ded kandin te Manama.
16 Nekeiling sikandin te migsupsup te lalas te dulepu,
ne iyan ded egpakapatey kandin.
17 Kenad e sikandin egpakakita te katubung te mentika, gatas, wey teneb
ne iling te egtulayas ne beuhan.
18 Ne igpamehey rin ka langun ne seleppi ne nakuwa rin,
wey kenad sikandin egkahale te karatuan din.
19 Su imbaybayaran wey imbalahad din ka egkengaayu-ayu,
wey impangahew rin ka me baley ne ware din himuwa.
20 “Su kene sikandin egkeuralan[fn] te minsan nekey;
halammamen sikandin wey ware egpakaalihu te langun ne igkeupii rin.
21 Ware egkasame ke egkeen sikandin,
purisu kene egkaluhey ka katubung din.
22 Te karakel te karatuan din, layun sikandin egkabantali
wey eg-antus amana sikandin te me keyirapan.
23 Ne taheed te egbulung-bulung sikandin,
egpakaneem-neem sikandin te egpangebel-ebel ne langet te Manama,
wey egpeuranan sikandin te Magbebaye ne Manama te legpad.
24 Minsan egpakapallahuy sikandin puun te panganiban ne putew,
egkasuhat ded sikandin te tunud ne burunsi wey eg-abbas seini te peka rin.
25 Egbaruten ka tunud ne mig-abbas,
wey egtulayas ka langesa diye te iddus te tunud,
wey egkaaldek-haldek sikandin.
26 Egkareetan ka langun ne karatuan din
wey egkatutung sikandin te hapuy ne kene ne etew ka migtemeg
wey ka langun ne nasame diye te kandin.
27 Igpanengneng te langit ka kene ne meupiya ne neyimu rin,
wey egpamalehetan seini te tane.
28 Egkengaanlas te baggiyu ka langun ne karatuan din
te timpu ne igpaneem-neem e kandin ka langet te Manama.
29 Sika ka intahahe te Manama ne egpangkusan te mareet ne etew.”
2 “Ke egkeupian kew ne egliwang keddi,
pammineha a iya nikaniyu ay-ayari.
3 Pariralem kew pa ubag taheed te eglalag a.
Wey kew e lemet ke egpekeimpus ad ka eglalag.
4 Kene ne etew ka egsagsahukulan ku, ke kene, Manama,
wey duen iya katarengan ku ke mania te kena a egpakapariralem.
wey egpakasesagpeng ka iya te be-be nu ka egkatanengan.
6 Ke egsumsumanen ku seini se neyitabu keddi,
egpangelkelen a tenged te pegkaaldek ku.
7 Mania te intuhutan te Manama ne egkeuyag ka me makasesale?
Nasi de iya sikandan egpekeuma te pegkabuyag wey egmaddesen.
8 Egkakita ran pad ka pegtulin te me anak dan,
wey egpekeuma pad sikandan te me apu dan.
9 Ne egmangugpe sikandan te me baley ran
su kene ma egkengaawaan ka me baka ran ne egkengaberes.
11 Ne igpaleug-leug dan ka me anak dan iling te nati te me karniru ne impaawe;
egmangekelag sikandan wey egmanesayew.
12 Egmangul-ulahing sikandan ne egbalesen te tamburin wey alpa,
wey eggale-gale te dahing te pulendag.
14 Ingkahiyan dan ka Manama,
Kene key egkeupian ne egpakanengneng te me paahi nu.
15 Hentew ke bes se egkahiyen ne maresen ne keilangan ne egpamakayen ney?
Nekey bes ka egkakuwa ney ke eg-ampu key keykew?’
16 “Piru ka malehet, ware migpuun te kandan mismu ne keseg ka katubung dan.
Purisu kena a egpammineg te minsan nekey ne igpanulu te me makasesale.
17 “Piru pila-pila ka egpatey ne me makasesale.
Ne panallimbeka re egginguma kandan ka keyirapan ne igpeuyan te Manama tenged te langet din.
18 Ne panallimbeka re degma sikandan egpandelrela,
ne iling te lahami wey ke ukaba naa ne eglayap te kalamag.
19 “Ne migkahi kew te kene sikandan egparusaan te Manama, su ka me anak dan ka egparusaan.
Piru egkahiyan ku sikaniyu te ka nakasale mismu ka egparusaan te Manama,
eyew egkanengnengan dan ka sale dan,
20 wey egkakita ran mismu ka karereetan dan.
Balahara niyu sikandan ka egpakaneem-neem te langet te Maresen ne Manama.
warad kaligneepan dan ke nekey ka egkengeyitabu te me pamilya ran.
22 Kene egkeyimu te etew ne egpanuluen din ka Manama
tenged su sikandin ma ka eggukum te seeye se me talahuren.
23-24 “Due me etew ne meupiya re due se lawa taman te egpatey;
egpatey sikandan ne malinawen, ware igkalaggew, mateles se egkakeen
wey malurung de due se laplap dan iling te bate pad.
25 Ne due degma me etew ne egpatey ne mahirap se egkeula-ula,
wey warad iya nakaheram te keupianan.
26 Piru nenekeg-iling de sikandan ne iglebeng,
27 Pammineg kew, nakanengneng a te mareet ne suman-suman niyu keddi.
28 Migkahi kew, ‘Hendeid naa ka baley te mabantug ne me etew,
wey ka me balungbalung te maddeet ne me pangulu?’
29 “Piru inse kew te etew ne egmanlihad,
30 te ka me makasesale, kene egpakalagkes te karereetan tenged te langet te Manama.
31 Ware egpakasapad te etew ne mareet se hinimuwan,
32 Ne emun iglebeng e sikandin,
egtetamengan pad iya man-e ka inlebengan kandin.
33 Ne susuluhi ka egmanduma diye te eglebengan kandin,
wey masulug ka egtahud te lawa rin ke iglebeng e sikandin.
Ne minsan ka tane migbehey kandin te himelayanan.
34 “Ne egliwangen a ubag nikaniyu pinaahi te me lalag ne ware karuan?
Kene ne mallehet ka immanlalag niyu.”
(22:1–27:23)
221 Ne migtabak si Ilipas ne matig-Timan,
2 [xr]“Duen naa etew, minsan ka subla ne matagseb ne egpakabulig te Manama?
3 Egpakapahale naa te Maresen ne Manama ka pegkamatareng nu?
Duen naa egkakuwa rin puun keykew ke ware igpakarew-ey keykew?
4 Insaparan ka te Manama wey in-el-elehan,
kene ne tenged su migtahud ka kandin,
5 ke kene, tenged te suble e ka mareet ne hinimuwan nu,
wey ware sanggel te peggimu nu te kene ne me meupiya
6 su ingkuwa nu ma ka me kumbale te me karumaan nu
isip gerentiya te utang dan keykew.
7 Ware nu peinuma ka nammaraan,
wey ware nu pakeena ka inggutasan.
8 Inggamit nu ka keseg wey katenged nu,
eyew te peg-angken te tane te lein ne me etew.
9 Ke due me balu ne egpabulig keykew, egpeulien nu re due sikandan ne ware egkeuyan.
Ne impanakawan wey indeeg-deeg nu pad iya man-e ka me ilu.
10 Purisu nalingutan ka kuntee te me sahilut,
wey sahuhune ne iyan egdapit keykew ka liyas.
11 Nalingutan ka te marusilem,
12 “Diye te kinaribabawan ne baad te langit ka Manama,
wey subla pad ne matikang te me bituen.
‘Ware nakanengneng ka Manama te inggimu ku.
Egmenuwen din naa te eggukum kanta te nabunbunan ma sikandin te makepal ne gapun?’
14 Migsuman-suman ka ne kene sikandin egpakakita,
su neeletan sikandin te makepal ne gapun,
taheed te eggiphipanew sikandin diye te eletanan te tane wey langit.
15 Egpabulus-bulus ke bes pad eg-ikul te hinimuwan dengan
16 Minsan kene pad ne eleg ne timpu ne egpatey sikandan,
egpanganlasen e sikandan iling te pabunsuranan te baley ne nalened te baggiyu.
17 Ingkekahiyan dan ka Maresen ne Manama,
Nekey naa ka egkeyimu nu kanami?’
18 Piru minsan pad due, nasi de iya sikandan matubunga te Manama.
Purisu maddiyu te suman-suman ku ka minsan nekey ne igpanulu te me makasesale.
19 Ne egkengahale wey egmangngingisi ka me matareng wey ka me etew ne ware sale
ke egkakita ran e ka karereetan te me makasesale.
‘Egkahule iya ka me kuntere ta,
wey egkengasilaban ka egkengasame ne karatuan dan.’
21 Ne kuntee Hub, paruma-ruma ka te Manama,
wey egpanalanginan ka nikandin.
22 Dawata nu ka me panulu te Manama keykew,
wey itines nu te pusung nu ka me lalag din.
23 Libed ka diye te Maresen ne Manama duma te pegpariralem,
wey ipeeneng-eneng nud ka mareet ne himu due te pamilya nu.
24 Isipa nu ka bulawan ne egpuun te Upir ne iling naan de te alinepung,
wey ka neelin ne bulawan iling naan de te me batu diye te beuhan.
25 Ne iyan nud e karatuan ka Amana ne Maresen ne Manama
iling te bulawan wey mahal ne pelata.
26 Ne egkahale ka tenged te Amana ne Maresen ne Manama,
wey sikandin naan de ka egleng-ahen nu.
Ne tumana nu ka me panaad nu diye te kandin.
28 Ne eglampus ka te minsan nekey ne egplanuwen nu ne eggimuwen,
29 Ne igpariralem te Manama ka me hambuhen,
piru egpangabangan din ka me mapariralemen.
30 Egpangabangan ka te Manama ke ware sale nu,
su egpangabangan te Manama ka me etew ne matareng.”
2 “Taman kuntee amana pad ka pegsagsahukul ku te Manama.
Impaantus a nikandin patamtamani minsan pad te me pegdeg-uy ku.
3 Ke nakanengneng e re perem ke hendei ku sikandin egkakita,
ke egkeendiyaan ku re perem sikandin te ugpaanan din,
4 igguhud ku iya mule kandin ka me pegsagsahukul,
5 Egkeupian a ne egpakarineg te tabak din,
wey egkeupian a ne egpakasabut te eglalahen din.
6 Eggamiten naa te Manama ka karesen din te egpakig-apul keddi?
Kene! Egpamminehen a iya nikandin.
7 Kena a ne limbungen ne etew,
purisu egpakapangatarengan a diye te Manama,
wey egbehayan a te ware egtamanan ne kaligwangan.
8 Purisu miggendiya ad te igsile wey iglineb,
piru ware ku nakita diye ka Manama.
9 Miggendiya ad te igkakawanan wey igkahibang ne balabahan,
piru ware ku red man-e sikandin nakita.
10 Piru nakanengneng ka Manama ke nekey ka inggimu ku.
Ne emun egkeel-elehan ad nikandin,
egkanengnengan din e ne telek a iling te bulawan.
11 Mapahetpet ka peg-ikul ku te dalan ne in-alam te Manama,
wey wara ad iya migsuwey-suwey.
12 Intuman ku layun ka me suhu din,
wey intines ku kayi te pusung ku ka me lalag din.
13 “Piru kene egkaalin-halin ka suman-suman din,
wey ware minsan hentew ne egpakabalabag ke nekey ka igkeupii rin ne eggimuwen.
14 Purisu egtumanen din ke nekey ka implanu rin para keddi,
wey masulug pad ka planu rin keddi.
15 Purisu naaldek a diye te tangkaan din.
Ne minsan egsumsumanen ku re seeye, egkaalatan a iya.
16 Inggimu a iya te Maresen ne Manama ne egmahuye
wey egkalilliyasan.
17 Piru wara a migpeeneng-eneng
minsan hendue te nabunbunan a te subla ne delem.”
241 Ne migkahi e man-e si Hub,
“Mania te ware migteil te timpu ka Maresen ne Manama eyew te peggukum te me makasesale,
eyew egkakita te langun ne mig-ila kandin, ka me peggukum din?
2 “Egpangensihen e te me etew ka me tuus te eletanan te tane, eyew egmaluag ka tane dan;
egmanakew sikandan te me ayam,
wey igmalemung dan e te me ayam dan.
3 Ne egpanuyuken dan ka me asnu te me ilu,
4 In-awaan dan te katenged ka egkengaayu-ayu,
purisu napehes e sikandan ne egpangeles.
5 Purisu egmekeiling e te me leew ne asnu diye te disirtu,
ka egkengaayu-ayu ne egmamitew te egkakeen para te me anak dan.
6 Egmanggaani sikandan diye te me kamet ne kene ne kandan,
wey egmakilalew te me behas te paras diye te parasan te maddeet ne me etew.
7 Egmangibat sikandan te intiru ne marusilem ne egkengaaghagsilan
wey ware pad iya man-e eleg ne kumbale dan.
8 Egkengeuranan sikandan diye te me bubungan,
wey diye naan de ubag egmangelung te me pahang
su ware man e me ugpaanan dan.
9 “Egpanguen te me makasesale ka dereisek pad ne me anak te balu ne malitan,
wey ka me anak te egkengaayu-ayu isip gerentiya te utang.
10 Egmangip-hipanew ka egkengaayu-ayu ne egmalawas tenged su ware me kumbale dan;
egmanggut-gutasan de due sikandan
ka egmababeen te nenahaani ne trigu.
11 Egmakekelesen sikandan te me ulibu eyew egpekeyimu te mentika,
wey behas te paras eyew egpekeyimu te binu,
piru mig-antus sikandan te pegkammareyi.
12 Ne egkarineg diye te siyudad ka pegdeg-uy te egpamatey e,
wey ka pegpangananey te nenapalian,
piru minsan pad dutu, warad en iya miglinga-linga ka Manama.
13 “Due me etew ne egkeepes te malayag;
ware sikandan mig-ikul te malayag,
14 Te kene pad egsile ka aldew, eg-enew e ka talaggimatey,
eyew te pegpangimatey te egkengaayu-ayu wey te egkengaware-ware,
wey te marusilem, egpanakew man-e sikandin.
15 Ne ka talagpanlibug degma,
wey egbunbunan din ka ulaula rin, eyew kene sikandin egkeilaan.
egpanlekat te alabat te me baley ka me takawen,
wey te maaldew, egmangeles sikandan,
wey ware sikandan nakanengneng ke mamenu ka malayag.
17 Egkengaaldek sikandan te layag te aldew,
18 “Migkahi kew te eg-anlasen te baggiyu ka me makasesale,
wey egdilusen te Manama ka tane dan
purisu kenad sikandan egpangendiye te parasan dan.
19 Ne iling te apiyew ne egkatunew te keinit te gulabung,
egkaawe degma puun te tane ka me makasesale.
20 Ne warad e egpakasuman-suman kandan minsan ka iney ran.
Ne egkekeenen e sikandan te me liwati,
wey egkareetan iya sikandan iling te kayu ne impeled.
21 Egkeyitabu iya seini su indeeg-deeg dan ma ka me balu,
wey ware dan upiani ka me malitan ne kene egmakaanak.
22 Piru egguleen te Manama ka maddesen pinaahi te geem din.
Eggimuwen din sika wey egpamatey ka me makasesale.
23 Egkaayun ne egtuhutan te Manama ka me makasesale ne eg-ugpe ne ware karereetan,
piru eg-iipaten din sikandan te langun ne eggimuwen dan.
24 Egkabantug sikandan te malepet de ne timpu,
wey egkataman, egkaawe e iling te bulak ne egkengatahak
wey iling te tagdey te paley ne eggaaniyen.
25 Ke kene ne eleg ka ingkahi ku,
hentew naa ka egpakapamalehet ne mig-uubat a,
wey hentew ka egpakakahi ne seyyup ka ingkahi ku?”
251 Ne migtabak si Bildad ne matig-Suwa,
wey eleg ne igkaaldek te langun;
inggimu rin ne malinawen ka migharian din diye te langit.
3 Duen naa egpakaseel te me sundalu te Manama?
Duen naa inged ne ware nateng-awi te kalayag din?
4 Duen naa etew ne matareng diye te tangkaan te Manama?
5 Te pegtengteng din te bulan wey me bituen, kene pad ne mallayag diye te kandin.
6 Sikan naa degma, te pegtengteng din te me etew,
iling de sikandan te me iyas wey liwati ne kene ne impurtanti.”
2 “Migsuman-suman ke buwa ne nakabulig ka keddi te egkaayu-ayu wey mahuye?
3 Migsuman-suman ke buwa ne nakatambag ka keddi te ware katagseb,
pinaahi te dakel ne katagseb nu?
4 Hendei migpuun sika se impanlalag nu?
Hentew ne panisingan ka migpanulu keykew ne iglalag sika?
5 Impangelkel te liyas ka me pamulingan te me minatey,
ne nangugpe diye te diralem te weyig ne diralem te tane.
6 Amana namayanpayan diye te Manama ka inged te me minatey,
wey ware egpakabunbun due puun te pegtengteng din.
7 Intekul te Manama ka langit diye te igkahibang ne balabahan
wey intahu din ka kalibutan ne ware neunturan diye te aw-awangan.
8 Imbugsung din ka uran te makepal ne gapun,
piru ware nawahey ka gapun minsan mabehat ka uran.
9 Imbunbunan din te makepal ne gapun ka migtimman ne bulan.[fn]
10 Ne impegsuwey rin ka malayag wey marusilem
pinaahi te pegtahu te malibusen ne badlis diye te kulit te dahat.
11 Ke egbebentaanan te Manama te egdereet ka me sungkaleg te langit,
egpangelkelen seini te pegkaaldek iling te etew.
12 Ne pinaahi te geem din impapeeneng-eneng din ka dahat,
wey pinaahi te katagseb din, intalu rin ka salimbaweng ne si Rahab.
13 Ne pinaahi te peggeheyinawa rin,
inggimatayan din ka salimbaweng ne egduldulihis.
14 Piru deisek de iya sika ne baad te immangimu rin,
wey me lanawes de ka narineg ta puun kandin.
Ware egpakatirew te karesen te Manama.”
271 Ne migpabulus-bulus si Hub ka migkahi,
2 “Igsaad ku te manekal wey Maresen ne Manama
ne ware migbehey keddi te eleg ne peggukum,
wey taman te duen pad geyinawa ku ne egpuun te Manama,
4 kena ad iya eglalag te mareet,
5 Kena ad iya eg-uyun ne eleg kew.
igpehet-pehet ku ne ware iya neyimu ku ne mareet.
6 Taman te manekal e pad, igpehet-pehet ku ka pegkamatareng ku
wey kene ku iya egbalbalawan ka suman-suman ku,
su nakanengneng a kayi te pusung ku ne ware iya neyimu ku ne mareet.
7 “Egparusaan perem te Manama ka langun ne migpakigkuntere keddi,
iling te pegparusa rin te me makasesale.
8 Ware egkapallateng te me etew ne ware migpalintutuu te Manama,
ke eggawien e te Manama ka umul ran.
9 Kene eglinglingeen te Manama ka pegpangananey ran
ke egginguma kandan ka me kalised.
10 Kene sikandan egkahale ne egsimba te Maresen ne Manama,
wey kene egpangumew te Manama te langun ne timpu.
11 “Igpapitew ku kaniyu ke mamenu karakel ka geem te Manama,
wey igpasabut ku kaniyu ka me planu rin.
12 Piru kenad e ne keilangan su sikaniyu mismu, nakakita kew ma kayi.
Piru mania te migpanlalag kew pad te ware me karuan?
13 Eg-ilingen kayi te egparusa te Maresen ne Manama
ka me makasesale wey ka me talagleig-leig:
14 Minsan pad egmasulug ka me anak dan,
15 Ne ka seeye se kene egkapatey te gira,
Ne warad iya eglungku kandan minsan pad ka me asawa ran.
16 Minsan eglilimud te sesalihi ne me kumbale
wey me pelata ka me makasesale,
17 piru iyan egpanaluub te me kumbale dan ka me matareng,
wey iyan egbaad-baad te me seleppi dan ka kene ne me limbungen.
18 Egmambebaley ka me makasesale,
piru egmekeiling de seini te me baley te kalawe-lawe
wey ke leeb-leeb naa te uripen ne egtetameng te me kamet.
19 Me datu sikandan te peglipereng dan,
warad ka langun ne karatuan dan.
20 Ne eggingumaan sikandan te liyas iling te baggiyu,
wey egmanlayap sikandan te balisusu te timpu te marusilem.
21 Ne egmanlayap sikandan te kalamag ne egpuun te igsile
wey egkengaawe e sikandan puun te me ugpaanan dan.
22 Eggiyup kandan ka sika ne kalamag te ware pegkeyid-u,
taheed te egpakannekal sikandan ne egpariyu puun te kakeseg kayi.
23 Ne egpekeiling e ka kalamag te etew ne egpegtagpi te belad
wey egpamunsuwit ka eglemet kandan
taheed te egpamallahuy sikandan puun te kakeseg kayi.
(28:1-28)
281 Due immanlungahan ne tane ne egpamitawan te pelata,
wey due me tutunganan te bulawan eyew egkeyimu ne telek.
2 Egpangaliyen te me etew ka me putew puun te tane,
wey eglenayen dan ka me burunsi puun te me batu.
3 Ne egmanusulu sikandan ka egmangekali diye te diralem te tane;
egmangekali sikandan taman te egkeumaan dan,
wey egpanlekaten dan ka me batu diye te diralem te lungag ne durusilemi.
4 Egmangekali sikandan diye te bangalug ne ware nangugpe,
wey ware nanengnengi te me etew.
Ne egmamaneug sikandan diye te inlungahan dan ne egbitin-bitin te lubid ne egkatali-tali.
5 Ne kayi te dibabew te tane, egtubu ka pinamula ne egkakeen,
piru diye te diralem, subla ne meinit iling te hapuy.
6 Ne ka me batu kayi te tane, due me sapiru,
wey ka me alinepung, due me bulawan.
7 Ne ware uwak ne nakanengneng te dalan peendiye te inlungahan ne pamulawanan,
wey ke banug naa ne nakakita kayi.
8 Ne ware degma me leew ne mananap wey ke liyun naa
ne egpakabaye te seeye ne dalan.
9 Egmanlubeken te me etew ka me makehal ne batu,
wey egpanempahen dan ka igtubu te me bubungan.
10 Ne taheed te egmanlulungag sikandan te me makehal ne batu,
egmakakita sikandan te nalein-lein ne klasi te me mahal ne batu.
11 Ne egsubungen dan ka weyig eyew kene egtulayas,
wey igpahawa-hawa ran ka nenekeeles ne karatuan.
12 “Piru hendei naa egkakita ka katagseb,
13 Ware ka katagseb diye te etew,
wey ware minsan sabeka ne nakanengneng ke mamenu seini kamahal.
minsan diye te diralem te dahat.
15 Ne kene seini egkabeli te pelata
16 Ne minsan ka neelin ne bulawan ne egpuun te Upir,
wey ka me mahal ne batu ne egngaranan te uniks wey sapiru, kene egpekeiling kayi kamahal.
du te bulawan wey te meupiya ne bildu,
wey kene seini egkabayaran te me alahas ne bulawan.
18 Subla pad ne mahal ka katagseb du te me mahal ne batu puun te dahat,
19 wey te amana ne mahal ne tupasyu puun te Kus,
wey kene seini egkabeli te neelin ne bulawan.
20 “Ne hendei naa egkakita ka katagseb,
21 Ware minsan sabeka te eggeheyinawa
minsan ka me bayaku diye te aw-awangan.
22 Ne minsan ka seeye se diye te inged te me minatey,
migkahi ma te me guhud-guhud de ka narineg dan meyitenged te katagseb.
23 Ka Manama re ka nakanengneng te dalan peendiye te katagseb,
wey sikandin de ka nakanengneng ke hendei seini egkakita,
minsan ka kinamariyuan ne baad te kalibutan,
wey ka langun ne nakatahu kayi.
25 Imbehayan te Manama te kanekal ka kalamag,
wey intakes din ka me karakel te uran.
26 Inteil rin e ka egkeuranan,
27 Seeye ne timpu ne impakita rin ka katagseb
28 [xr]Ne migkahi sikandin diye te me etew, “Pammineg kew, ka pegkaaldek te Magbebaye ne Manama, iyan sika se katagseb,
wey ka pegpariyu te mareet ne hinimuwan, iyan sika se salabutan.”
(29:1–31:40)
291 Ne migpabulus-bulus si Hub ka migkahi,
2 “Meupiya ubag perem ke eglibed pad ka peg-ugpe ku dengan
te imbantayan e pad te Manama;
wey inteng-awan din ka dalan ne egbayaan ku
taheed te eggipanew a diye te marusilem.
4 Te seeye ne timpu, matubung e pad,
wey imbantayan din ka pamilya ku.
5 Indumdumaan e pad te Maresen ne Manama,
wey duma ku pad ka me anak ku.
amana ne dakel ka gatas te me baka wey me kambing ku,
wey ka ulibuwan ku diye te me batuwen, nakabehey te dakel ne mentika.
7 Ne emun eggendiya a te gumawan te lungsud
eyew egpinnuu degma duma te me igbuyag ne egmanliblibulung,
8 egpeilis ka me lukes-lukes ke egkakita ad e nikandan,
wey egmanasindeg ka me buyag te pegtahud keddi.
9 Ne egpeeneng-eneng ka me igbuyag ne eglalag,
10 minsan ka labew kandan ne talahuren.
11 “Ne egpakareyrey ka langun ne egpakakita keddi
wey egpakarineg te eglalahen ku,
12 su migbulig e ma te seeye se egkengaayu-ayu ne migpangananey,
wey te me ilu ne ware egpakabulig.
13 Indeyrey a te seeye se nabulihan ku ne egkengaayu-ayu ne egpamatey e,
wey migpanguleyi te kahale ka me balu ne nabulihan ku degma.
14 Inggimu ku layun ka matareng
Egpekeiling seini te kumbale wey langkus ne layun ku igsaluub.
15 Neyimu a ne iling te mata te me butud
16 Nekeiling a te amey te egkengaayu-ayu,
wey inlapihan ku ka me lapu diye te hukumanan.
17 Indereetan ku ka geem te egmandeeg-deeg,
wey impangabangan ku ka immandeeg-deeg dan.
18 “Ne egkahiyen ku ne egpakaangken a te malayat ne umul,
wey egpatey a ne malinawen due te seled te baley ku mismu.
19 Egpekeiling a dengan te kayu ne nekeuma ka me dalid diye te weyig,
wey layun egkaremmuhi ka me sugpang te intiru ne marusilem.
20 Ne layun egdeyrey keddi ka langun,
21 Ne egpeeneng-eneng ka langun
wey egpammineg eg-ayad-ayad ke egpanambag a.
22 Ne emun egpekeimpus ad e ka eglalag,
kenad e egpakatimul eglalag ka me etew
su egkabenbennalan man e sikandan te langun ne eglalahen ku.
23 Egtetahad sikandan te eglalahen ku
iling te talagbasuk ne egkabantalan ka egtetahad te uran te timpu te pegpamula.
24 Ne emun eggimun-gimun a kandan,
hendue te kene sikandan egpakapalintutuu.
Ne amana egpabehey kandan te kabagget ka peggimun-gimun ku.
25 Sikeddi ka migpangulu kandan
wey ka migpanulu kandan ke nekey ka eggimuwen;
sikeddi ka pangulu ran iling te sabeka ne Hari ne migmandu te me sundalu rin.
Sikeddi ka migliwang kandan te timpu ne miglungku sikandan.”
301 Ne migpabulus-bulus si Hub ka migkahi,
“Piru kuntee, inderali-dian ad e te me etew ne me hari ku re
wey kene egkengasalihan se me amey.
Egkengasalihan pad ka me asu te pegbantey te me karniru ku.
2 Me ware karuan dan ne me etew
su magguye wey kene egkaayun ne egtrabahu para keddi.
3 Egkengaayu-ayu sikandan wey maggase naan de iya tenged te gutas.
Te timpu te marusilem, egmangebkeb naan de sikandan te naggangu ne dalid te me hilamunen
diye te inged ne ware mig-ugpe.
4 Ne egmamarut sikandan te me hilamunen diye te inged ne ware mig-ugpe
eyew egkeenen dan, minsan ka me dalid te pinamula ne eggimuwen ne limas ne ware nanam.
5 Impandelrel sikandan te langun
wey impanguleyian iling te me takawen.
6 Ne diye naan de sikandan mig-ugpe te kalandihan te bubungan,
diye te me batuwen, wey diye te me lungag te tane.
7 Ne egmanliblibulung sikandan diye te mabbenes,
wey maggulub naan de iya ka egmanlelalag iling te me mananap.
8 Me ware karuan dan ne me etew;
wey impandelrel puun te tane dan.
9 Piru kuntee, egsusumpaliten ad e te me anak dan ne eg-uulahing te pegdali-di keddi;
inggimu ad e nikandan ne kangisiyan.
10 Igkekalindit ad e nikandan
wey migpariyu e sikandan keddi.
Ne kenad e sikandan eg-ulung-ulung ne egpangulepa te ulaula ku.
11 Tenged su impamahuya ad ma te Manama wey ware egpakabulig,
inggimu ran e kayi te keddi ka langun ne igkeupii ran.
12 Inlulusuran a te seini se maddeet ne punduk;
intahuan dan te sahilut ka egbayaan ku,
wey migpakannekal sikandan ne eggimatey keddi.
13 Imbalabahan dan ka egbayaan ku
14 Inlulusuran a nikandan
iling te me sundalu ne migsuleddu diye te malluag ne lungag te naggebe ne alad.
15 Ne iyan e migdapit keddi ka liyas;
naawe e ka pegkatalahuren ku iling de te miglayap te kalamag,
wey ka karatuan ku iling de te gapun ne miglihad.
Warad keepusan te peg-antus ku.
17 Egmemasakit se me tul-an ku ke marusilem,
wey kene egpeeneng-eneng ka eg-al-al.
18 Hendue te eggulipisan te Manama ka ulang te kumbale ku
wey hendue te egkaleklek ad e.
19 Ne in-antug a nikandin diye te basak
wey nekeiling ad e te alinepung wey abu.
20 “Migpangumew a keykew Manama
mig-ampu a, piru wara a nikeykew linglingaa.
21 Migmabulut kad e keddi
wey imbaybayaran ad e nikeykew pinaahi te geem nu.
22 Impeenat a nikeykew te kalamag wey impalayap a nikeykew,
wey impaantug-antug a nikeykew te bagyu minsan hendei.
23 Nakanengneng a ne eg-uyanen ad e nikeykew diye te inged te me minatey;
ka inged ne intahahe nu para te langun.
24 Piru mania te egpaantusen e pad nikeykew se warad egkeyimu,
ke kene, iyan naan de se pegpangananey?
25 Migsinehew a tenged te seeye se egkengabbaybayaran
wey te seeye se egkengaware-ware.
26 Mig-iman-iman a te keupianan,
piru nasi mareet ka migginguma keddi;
mig-iman-iman a te kalayag, piru nasi marusilem ka migginguma keddi.
27 Ware tamanan te masakit ne naheram ku
wey tagse aldew egginguma keddi ka me peg-antus.
28 Migmeitem ad e ne kene ne tenged te keinit te aldew,
Mig-atubang a te keet-etawan wey migsinehew a ka egpangananey kandan.
29 Ne ka laheng ku te egsinehew, makalulunu naan de iya
ne egpekeiling e te laheng te egteteul ne mananap ne egpekeiling te asu,
30 Migmeitem e ka laplap ku wey egkengalleke e
wey mangune-kune ka lusung ku.
31 Ne ka dahing dengan te alpa ku te kahale, naliwanan e te dahing te peglungku,
wey ka dahing te pulendag, naliwanan e te kahulub te pegpandalawit.”
311 Ne migpabulus-bulus si Hub ka migkahi,
“Nakasaad a te pegkeetew ku ne kena a egtengteng te me beyi-beyi,
2 Nekey buwad e ka eggimuwen keddi te Maresen ne Manama ne diye te langit;
nekey buwad e ka unag ku puun kandin?
3 Ka malehet, egpeuyanan din te karereetan
4 Nakita te Manama ka langun ne inggimu ku,
wey naseel rin ka langun ne sikal ku.
6 Ka Manama perem ka egbehey keddi te eleg ne peggukum
eyew egpakataha sikandin ke nakasale e naa.
7 Ke migsuwey e ma puun te eleg ne dalan
pinaahi te peggimu te mareet ne igkeupii ku tenged ne nakita ku,
ke nekeyimu e ma te mareet purisu nalinditan ka pegkeetew ku,
8 na, egkareetan iya ka me pinamula ku
wey ke egkekeenen naa te lein ne me etew.
9 Ke mig-ealig e ma te asawa te sumbaley ku,
wey miggeles-heles a migtetahad diye te lihawangan te baley rin ke eglihawang ka sika ne malitan,
10 na, balahad en iya ke eggil-hilabetan ka asawa ku te lein ne lukes,
11 Mekeyilew-hilew ma nahud ka pegpanlibug,
wey ka eggimu te kene ne meupiya, eleg ne eglegparan te me talewukum pinaahi te kamatayen.
12 Ka pegpanlibug, egpekeiling te hapuy ne egpakasilab wey egpakapatey keddi
wey egpakarereet te langun ne naangken ku.
13 Ke due sabeka te me suluhuanen ku
egtahuren ku layun ka kandan ne katenged te peglelalag.
14 Ke kene ku sika eggimuwen, egmenuwen ku naa te eg-atubang ka Manama?
Nekey naa ka igpakalalag ku ke eggukuman a nikandin?
15 Kene bes ne ka Manama ne miggimu keddi,
ka miggimu degma te me suluhuanen ku?
16 “Wara ad iya migbalibad ka egbulig te egkengaayu-ayu,
wey ware kud iya awei te egkapallateng ka me balu,
17 wey wara a migtuhes-tuhes ka egkeen taheed te egmanggutasan ka me ilu.
18 Puun te pegkabatei ku,
wey ware ku sikandan balahara.
19 “Ne emun egpakakita a te etew ne egkeilangan te kumbale,
20 egbehayan ku sikandin te kumbale ne inggimu puun mismu te bulbul te me karniru ku.
21 Ne emun migpasakit a te sabeka ne ilu
tenged su nakanengneng a ne due egpangabang keddi
wey egkapupu puun te temuwanan te pamanayen ku.
23 Kena a iya egpekeyimu te iling due
tenged su egkaaldek a te legpad wey katenged te Manama.
24 Wara a migsalig te karatuan ku
wey ke migsuman-suman e naa ne egpakabehey sika keddi te keupianan.
25 Wara a migpeggasal te karatuan ku
wey te bulan tenged te katelesan din.
ne egsimba te aldew wey bulan te heles de,
wey wara ad iya mig-usengul eyew te pegtahud.
28 Ke neyimu ku ma sika se kene ne meupiya ne me himu,
eleg ne eglegparan a te me talewukum pinaahi te kamatayen,
su ka iling due ne himu, iyan sika pegsupak te Manama.
29 Wara a miggale-gale tenged te karereetan
wey te me kalised ne nasalerepan te me kuntere ku.
31 Nakanengneng ka langun ne trabahanti ku
ne in-elit-elit ku ka langun ne mahaliyug ku.
32 Ware ku tuhuti ne diye de egmakalipereng te deralanen ka me mahaliyug ne egmanlihad,
ke kene, impaaran ku sikandan te baley ku.
33 Wara a migbubunbun te sale ku iling te inggimu te duma,
pinaahi te peggeles te himu ne kene ne meupiya diye te pusung ku.
34 Wara a naaldek ke nekey ka igpakalalag te me etew.
Wara migpeeneng-eneng de wey ke miggeles naa tenged te kaaldek te me tampele dan.
35 Ke duen de perem egpammineg keddi.
Ne, andam a ne egpirma eyew te pegpamalehet ne malehet ka impanlalag ku.
Ke duen ma igpakabayung keddi te Maresen ne Manama,
eghangyuen ku sikandin ne igsulat din seini,
36 su igsampey ku seini te pamanayen ku
wey ke igbelebed ku naa seini te ulu ku isip kuruna
eyew egkamelmelehan te langun.
37 Igguhud ku te Manama ka langun ne neyimu ku;
egsasindeg a diye te tangkaan din iling te pangulu ne ware igkaaldek.
38 “Ke tinakew ku ka tane ne intrabahu ku
puun te malehet ne kamuney kayi—
39 ke migkeen a te uma te seini ne tane
piru impaantus ku te gutas ka migbasuk kayi—
40 iyan perem egpanubu kayi ka me duhi
wey ka me sagbet wey kene ka me trigu wey sibada.”
Kayi nataman ka me lalag ni Hub.
(32:1–37:24)
321 Ne warad migtabak ka tatelu ne alukuy ni Hub, su impeuteng din ma iya ne ware sale ne neyimu rin. 2 Piru due etew ne egngaranan ki Ilihu ne ware iya mule nakatigkel te langet din tenged su ware ma iya mig-angken si Hub ne nakasale sikandin, wey nasi migsendit te Manama.
Anak si Ilihu ni Barakil ne kabuhalan ni Bus ne kabuhalan ni Ram.3 Nalangetan man-e sikandin te tatelu ne alukuy ni Hub, su warad ma sikandan nakatabak ki Hub, wey nekeiling e nasi te iyan e due sale te Manama. 4 Tenged te egkaari-hari si Ilihu, intaharan din pad ne egpekeimpus ka tatelu ne eglalag ne human pad sikandin migbunsud ka eglalag ki Hub. 5 Te pegkakita rin ne ware nakatabak ka tatelu ne alukuy ni Hub, amana sikandin nalangeti.
“Bate-bate e pad, wey me buyag kew e,
purisu naaldek a ne eglalag kaniyu meyitenged te natuenan ku.
7 Kahiyen ku ne sikaniyu ka eleg ne eglalag
su me buyag kew man-e wey masulug e mule ka natuenan niyu.
8 Piru ka malehet, iyan de egpakabehey te katagseb te etew
ka Panisingan te Maresen ne Magbebaye ne diye te kandin.
9 Kene ne kabuyahi ka egpuunan ne egmatagseb ka etew
wey ke egpakanengneng naa ke nekey ka eleg.
10 Purisu pammineg kew keddi su iglalag ku degma ka natuenan ku.
11 “Pammineg kew, mapariralemen a ka migpammineg taheed te miglelalag kew
wey migtetahad a kaniyu taheed te egsuman-suman kew te matagseb ne me lalag.
12 Mig-ayad-ayad ad iya migpammineg kaniyu
piru ware kew nakatabak te impanlalag ni Hub;
warad iya sabeka kaniyu ne nakapamalehet ne seyyup ka impanlalag din.
13 Egmenuwen niyu naa te egkahi ne matagseb kew?
Ka Manama re ka egpakatabak ki Hub; kene ne etew.
14 Kene ne sikeddi ka intandek ni Hub te impanlalag din,
purisu kene ku egtabaken sikandin iling te me tabak niyu kandin.”
15 Ne ingkahiyan ni Ilihu si Hub,
“Hub, warad nakatabak keykew ka tatelu ne alukuy nu
su warad ma duma pad ne igpakalalag dan keykew.
16 Keilangan naan pad man-e ne egtetahad a
te namepeeneng man e sikandan ka migmanasindeg?
17 Due degma iglalag ku keykew;
iglalag ku degma ka nanengnengan ku.
18 Kena ad e egpakatigkel te eglalahen ku
su ka panisingan ne kayi te keddi ka egpalalag keddi.
19 Emun kena a egpakalalag
ne iyan kud e egkeilingan se egkabusaye ne laplap ne tahuanan
ne napenu-penu te iyam ne binu.
22 Kena a egkateu ne egdeyrey ubag;
egparusaan a perem te Manama ke eggimuwen ku sika.”
331 Ne ingkahiyan ni Ilihu si Hub,
“Ne Hub, pammineg ke naa ayad-ayad te langun ne eglalahen ku.
2 Andam ad e ne eglalag te langun ne eglalahen ku.
3 Eglalag a ne egdumaan te katareng ne egpuun te pusung ku;
iglalag ku iya ke nekey ka nenanengnengan ku ne malehet.
4 Ka Panisingan te Maresen ne Manama ka miggimu keddi,
wey ka migbehey keddi te umul.
5 “Ne tabak ke naa keddi ke egpekeyimu ka;
6 Pammineg ka, nekeg-iling ki re diye te tangkaan te Manama;
nekeg-iling ki re ne inggimu puun te basak.
7 Purisu ware eleg ne igkaaldek nu keddi;
8 Ne ingkahiyan ni Ilihu si Hub,
“Kayi pad te talinga ku ka langun ne impanlalag nu. Migkahi ka:
9 ‘Ware neyimu ku ne mareet wey wara a nakasale,
wey ware neyimu ku ne minsan nekey ne kene ne meupiya.
10 Piru keyyey, migpamitew iya ka Manama te aliddanan
wey in-isip a nikandin ne kuntere din.
11 [xr]Inggiketan din te keddina ka me paa ku,
wey in-iipat din ka langun ne eggimuwen ku.’
12 “Piru pammineg ka, seyyup ka Hub te impanlalag nu;
te maresen ka Manama du te etew.
13 Mania te migkahi ka te kene eglinglingeen te Manama
14 Masulug ne paahi ne migpakiglalag ka Manama te me etew,
15 Migpakiglalag ka Manama te me etew pinaahi te taheinep wey igmakita
te timpu te marusilem taheed te egmakaliplippereng sikandan.
16 “Ne egparinehen te Manama ka etew te iglalag din
wey egginaalreken din pinaahi te me paney-paney.
eyew egpakapeeneng-eneng ka etew te mareet ne hinimuwan din
18 Kene egkeupian ka Manama ne egkareetan sikandan;
egluwasen din sikandan puun te kamatayen.
19 Egdisiplineen din ka etew pinaahi te dalu
wey te ware pegpeeneng-eneng ne pegmemasakit te me tul-an.
20 Purisu kenad sikandin egkeibeg ne egkeen,
minsan pad te egkakeen ne igkeupii rin.
21 Eggase e sikandin egpanaman
22 kene egkaluhey ne egpatey e sikandin
wey eggendiyad te inged te me minatey.
23 Piru ke due sabeka ne panalihan ne egpuun te linibu ne panalihan,
sikandin ka egpataliware te etew wey te Manama,
wey egpasuman-suman te etew ke nekey ka eleg ne eggimuwen.
24 Ne tenged te egkeyimenawan te etew ka panalihan, egkahi sikandin diye te Manama,
‘Luwasa nu ka etew puun te kamatayen;
nakakita ad e te iglekat kandin.’
25 Ne egpakalibed e ka meupiya ne peglelawa te etew
iling te bate-bate pad sikandin,
wey egdawaten sikandin te Manama duma te kahale,
wey igpalibed e man-e te Manama ka meupiya ne peg-ugpe din.
27 Ne igpanugtul rin ka me sale din diye te me etew te egkahi,
piru wara a paruseyi te eleg perem keddi.
28 Inluwas a te Manama puun te kamatayen,
29 “Malehet iya, seini layun ka eggimuwen te Manama diye te etew;
30 egluwasen te Manama ka etew puun te kamatayen
31 “Purisu ayad-ayad ka pammineg Hub te iglalag ku;
wey kene ka salemak ka egtabak.
32 Piru ke due igpakalalag nu, lalag ka,
su egkeupian a ne egpakanengneng ke malehet naan iya ne ware sale nu.
33 Piru ke ware igpakalalag nu, peeneng-eneng ka,
su egpanuluen ku sikeykew eyew egmatagseb ka.”
341 Ne migpabulus-bulus si Ilihu ka migkahi:
2 “Sikaniyu se migkahi ne me matagseb
3 Egpakanengneng kew ne mananam ka egkakeen ke egpakaheram kew kayi.
Piru mania te kene kew egpakasabut ke egpakarineg kew te matagseb ne me lalag?
4 Keilangan ne eg-ileen ta mismu ke nekey ka eleg,
wey wara a behayi te Manama te eleg ne peggukum.
6 Ne minsan pad te pegkamatareng ku,
in-isip e pad iya man-e nikandin ne ubaten.
Ne minsan wara a nakasale, impasalerep a nikandin te paddel ne kene egkeulian.’ ”
7 Ne migpabulus si Ilihu ka migkahi, “Nekey ne klasi te etew si Hub
se egpandali-di mule ne iling de kalemu te eg-inum te weyig?
8 Migduma-ruma sikandin te maddeet ne me etew,
wey mig-iling te maddeet ne hinimuwan te me makasesale.
‘Ware meupiya ne egkakuwa te etew ke egpahaleen din ka Manama.’
se me etew ne nenakasabut kun.
Kene eggimu te mareet ka Maresen ne Magbebaye.
11 [xr]Eg-unahan din ka etew sumale te hinimuwan din;
egsagsahipeen din ka etew sumale te pegbebatasan din.
12 Kene iya eggimu te mareet ka Maresen ne Magbebaye;
egbehayan din te eleg ne peggukum ka langun.
13 Kene ne etew ka migbehey te Manama te geem,
wey migsuhu kandin ne egmanduan din ka kalibutan.
14 Emun eggawien e te Manama ka umul te etew,
15 kasabeka re egpatey ka langun
wey egpakalibed e man-e te tane.
16 “Pammineg ka te eglalahen ku, Hub, ke matagseb ka.
17 Ke egkeepes ka Manama te eleg ne peggukum, kene sikandin egpakamandu.
Eggukuman nu naa ka matareng wey Amana ne Maresen ne Magbebaye?
18 Ingkahiyan te Manama ka me Hari wey ka me pangulu,
‘Maddeet kew wey me ware karuan.’
19 Ware lapihi te Manama ka pangulu,
wey ware din amaneyi ka datu du te egkaayu-ayu,
su nekeg-iling man de sikandan ne inggimu rin.
20 Egkaayun ne egkatigkew sikandan egpatey te timpu te marusilem.
Egbarasan te Manama ka etew wey egpatey e;
malemu re amana kandin ka peggimatey minsan te due me katungdanan.
21 Eg-iipaten din ka langun ne eggimuwen te etew.
22 Ware delem ne egkeelesan te me makasesale
eyew kene sikandan egkakita te Manama.
23 Kenad ne keilangan ne egtahahe ka Manama te timpu
ne igpeumew rin ka etew diye te tangkaan din eyew eggukuman.
24 Kenad keilangan ne egpanginginse pad ka Manama
eyew egpangaween din ka me katungdanan te me pangulu
wey igpamehey rin diye te duma,
25 su nakanengneng ma sikandin te hinimuwan dan;
egpangaween din ka me katungdanan dan
wey egpandereetan din sikandan te timpu te marusilem.
26 Egparusaan te Manama ka me makasesale
ne egkakita te langun ne etew.
27 Inggimu rin sika su warad ma sikandan mig-ikul kandin
wey imbalahad dan e ka me suhu din.
28 Impandeeg-deeg dan ka egkengaayu-ayu
wey nenapehes ne egpangananey diye te Manama,
wey indineg te Manama ka pegpangananey ran.
29 “Ne emun egpeeneng-eneng de ka Manama,
ware egpakakahi te kene ne meupiya ka inggimu rin.
Ne emun man-e eggeles sikandin, ware egpakakita kandin.
Piru ka malehet, imbebantayan te Manama ka me nasud
30 eyew egkabalabahan din ka maddeet ne egpangulu
ne egmandeeg-deeg te me sakup dan.
31 “Ne Hub, mig-angken kad naa te me sale nu diye te Manama,
wey nakasaad kad ne kene kad e eggimu te sale?
32 Nakahangyu kad naa te Manama ne igpapitew rin keykew ka me sale nu,
wey nakasaad kad naa ne kene nud sika eg-abayan eggimuwa?
33 Tenged su kene ka eg-inniyug te sale,
kene ka egpakapallateng ne egtabaken din ka pegpangananey nu.
Sikeykew ka eleg ne egbuut kayi—kene ne sikeddi;
guhuri e naa ke nekey ka igpakalalag nu.
34 “Ka nakarineg keddi ne me masinabuten,
wey egpakakahi degma ka me matagseb,
35 ‘Hub, ware ka nakataha te impanlalag nu wey me ware karuan due.’
36 Hub, eleg iya ne eg-el-elehan ka
tenged su ka pegpanabak nu egpekeiling ma te pegtabak-tabak te me makasesale.
37 Intimulan nu pad iya man-e ka sale nu
pinaahi te pegsukul nu te Manama;
wey ware ka migpeeneng-eneng ka egpangasak.”
351 Ne migpabulus-bulus si Ilihu ka migkahi ki Hub,
2 “Kahiyen nu buwa ne eleg ka inlalag nu
ne ware sale nu diye te tangkaan te Manama?
‘Nekey naa ka egkakuwa ku ke ware sale ku?’
wey tengtengi nu ke mamenu katikang ka me gapun.
minsan pad ke kamasulug ka egpakasale,
nekey naa ka keupianan ne igpakabehey nu te Manama?
8 Iyan de nabaybayaran ka me duma nu tenged te me sale nu.
Ne sikandan de degma ka nabulihan te keupiya nu.
9 “Migpangananey ka me etew tenged te subla ne pegdeeg-deeg kandan.
Migpangananey sikandan ne egluwasen puun te me etew ne maddesen.
10 Piru ware sabeka kandan ne migpangananey te Manama ne miggimu kandan
wey migbehey kandan te keseg te timpu te kalised.
11 Ware sikandan mig-aput diye te Manama ne miggimu kandan ne subla pad ne matagseb
du te me mananap kayi te tane wey te me bayaku diye te aw-awangan.
12 Ne emun egpangananey sikandan diye te Manama, kene din sikandan egtabaken
su me hambuhen ma sikandan wey me makasesale.
13 Ware karuan te pegpangananey ran te Manama;
klaru ne kene sikandan egtengtengan
wey ke egpamminehen naa te Maresen ne Manama.
14 “Ne labew e, Hub, ne kene egpamminehen te Manama
su migkahi ke ma te ware nu nakita ne imbulihan ka nikandin te kasu nu
wey iyan nud ugpe se egtetahad.
15 Ne migkahi ke pad iya man-e te
kene egparusa ka Manama minsan nabelu sikandin,
wey kene din amana eglinglingeen ka mareet ne hinimuwan te etew.
16 Ware karuan te immanlalag nu, Hub;
klaru amana ne ware ka nakasabut te impanlalag nu.”
361 Ne migpabulus-bulus si Ilihu ka migkahi ki Hub,
2 “Dagdahew re, su duen pad eglalahen ku lapig te Manama.
wey eggamiten ku seini te pegpamalehet keykew
ne matareng iya ka Manama ne miggimu keddi.
4 Malehet ka langun ne eglalahen ku
su matagseb a amana se egpakiglalag keykew.
5 “Pammineg ka, Maresen amana ka Manama
piru kene sikandin egdeeg-deeg te minsan hentew
wey ware minsan nekey ne kene din egkasabut.
6 Kene din egtuhutan ne egkeuyag kayi te kalibutan ka me makasesale,
piru egbehayan din layun te eleg ne peggukum ka egkengaayu-ayu.
7 Egpangabangan din ka me matareng
wey egbantuhen din sikandan te ware egtamanan, iling te me Hari.
8 Piru ke mig-antus ka me etew iling te impangiketan te keddina se me paa,
9 impapitew naa kandan te Manama ka me sale wey ka pegkahambuhen dan.
10 Egparinehen sikandan te Manama te me paney-paney
eyew eg-inniyug sikandan te maddeet ne hinimuwan dan.
11 Ke egtuman sikandan te Manama wey egpamakey kandin,
egmatubungen din sikandan, wey egpakaangken te kahale te intiru ne umul ran.
12 Piru ke kene sikandan egtuman te Manama, egpatey sikandan;
egkengaawe sikandan ne ware hinanawan.
13 Ne ka me etew ne ware migpalintutuu te Manama,
egmanetahu te langet dan diye te pusung dan,
wey minsan pad egparusaan sikandan te Manama, kene sikandan egpangananey kandin.
14 Egpatey sikandan ne me bate-bate pad;
egkengataman ka umul ran diye te keyilawan.
15 Piru egpanuluen te Manama ka etew pinaahi te me keyirapan,
wey eggamiten din ka kalised eyew egkateu sikandan ne egpammineg kandin.
16 “Impariyu ka te Manama puun te karereetan,
wey imbehayan ka nikandin te kaligwangan wey ware igkasamuk nu;
innipenu din te mannanam ne egkengakeen ka lamisa nu.
17 Piru kuntee, nakaneem-neem ka te parusa ne eleg te me makasesale;
kene ka iya egpakaalihu te eleg ne peggukum.
18 Bantey ka ne kene ka egkewuluan te karatuan;
kene ka dawat te suul ne igbunbun te mareet.
19 Kene egpakabulig keykew te miglised,
20 Kene ka iman-iman ne eggingume e perem ka marusilem;
ka timpu ne egkareetan ka me nasud.
21 Bantey ka, kene ka himu te mareet
su impaantus ka eyew egpariyu ka te mareet ne himu.
22 “Sumsumana nu ke mamenu karesen ka Manama;
ware talagpanulu ne egpekeiling kandin.
23 Ware etew ne egpakapanulu te Manama te eleg ne eggimuwen din
wey ke egpakakahi naa te, ‘Mareet ka inggimu te Manama.’
24 Indeyrey te me etew ka Manama tenged te immangimu rin;
purisu keilangan degma ne egdeyrayen nu sikandin.
25 Nakita te langun ne etew ka neneyimu rin
piru diye de sikandan te mariyu.
26 Malehet iya, amana ne mabantug ka Manama,
wey kene ta egkatirew ka pegkamaresen din,
wey kene ta egkaseel ka idad din.
27 Impeuwang din ka weyig puun te tane
wey inggimu rin seini ne uran,
28 wey imbusbus din seini puun te gapun
29 Ware sabeka ne nakanengneng ke immenu te Manama te eg-empet ka gapun,
wey ke immenu rin te egpaluluhung diye te langit ne in-ugpaan din.
30 Tengteng ka, impakikilatan din ka aw-awangan,
piru imbunbunan din mule te delem ka diralem te dahat.
31 Pinaahi te sika ne uran, impakeen din ka me etew
wey impamatubung din sikandan.
32 Eggangkenen din ka kilat pinaahi te me belad din,
wey egsuhuen din seini ne eggisuhaten ka impatandepan din.
33 Ka luhung, iyan palinneu ne due egginguma ne bagyu,
wey minsan ka me baka, nakanengneng kayi.
371 “Ne tenged te sika ne bagyu,
amana ne manekal ka pegketu-ketu te pusung ku.
2 Pammineg kew te laheng te Manama
ne iling te luhung ne eglihawang te be-be din.
peendiye te langun ne pikungan te kalibutan.
4 Pegkeimpus te kilat, egkarineg e ka daheneg te laheng din
ne iyan ka makaalat-halat ne dahing te luhung
5 Kein-inuwan amana ka laheng te Manama ne egpekeiling te luhung;
egkeyimu rin ka derakel ne me kein-inuwan ne kene ta egkasabut.
6 Insuhu din ka uran ne memaangkag ne mallintek ne egngaranan te isnu ne egkengeulug kayi te tane
7 eyew egpakapeeneng-eneng ka me etew te trabahu ran,
wey egpakapalemlem te himu rin.
8 Ne egmangelung degma ka me mahintalunan ne mananap,
diye te helesanan dan te timpu te bagyu.
9 Ne egpuun te igkakawanan ne balabahan ka balisusu,
wey egpuun te igkahibang ne balabahan ka kalamag ne amana ne maagsil.
10 Egmakehal ka weyig pinaahi te peggeheyinawa te Manama
wey egkeyimu e seini ne apiyew.
11 Inggipenu din te weyig ka me gapun,
wey puun te gapun, impaheteb din ka kilat diye te minsan hendei.
12 Ne miglingut-lingut de iya te intiru ne kalibutan ka gapun
eyew te pegtuman te suhu te Manama.
13 Egpeuranan te Manama ka tane
wey ke pegpapitew naa te geyinawa rin ne kene egkabalbalawan.
peeneng-eneng ka wey palemlema nu ka me kein-inuwan ne inggimu te Manama.
15 Nakanengneng ke naa ke immenu te Manama te egsuhu ka me gapun,
wey ke immenu rin te egpakikilat?
16 Nakanengneng ke naa ke immenu te eg-antew te gapun diye te aw-awangan?
Himu sika te kein-inuwan ne Manama ne dakel se katuenan.
17 Kene ka egpakatirew kayi, Hub;
eg-antus ke re tenged te ware kalamag ne maagsil, ke kene, iyan de ka meinit ne kalamag
ne egpuun te igkakawanan ne balabahan.
18 Egpakabulig ke naa te Manama te pegbelat te langit,
wey egpamakehal kayi iling te burunsi ne impasinaw?
19 Ne kun panulua key te iglalag ney te Manama;
ware key nahud nakanengneng ke egmenuwen ney te egpangatarengan
su migmarusilem ka suman-suman ney.
su kema ke eggimatayan a nikandin.
21 Ke eglayap te kalamag ka gapun,
ware etew ne egpakatengteng te aldew diye te aw-awangan,
su amana ma seini ne masil-ew.
22 Ne puun te igkahibang ne balabahan,
eglepew ka Manama ne egsil-ew iling te bulawan
wey makaaldek-haldek amana ka kalayag din.
purisu kene ki egpakarani-rani kandin.
Matareng sikandin, wey kene egdeeg-deeg.
24 Purisu egtahuren sikandin te me etew.
Ne kene din eglinglingeen ka langun ne egsuman-suman te pegkeetew ran ne me matagseb kun.”
(38:1–42:6)
381 Ne puun te balisusu, migtabak ka Magbebaye ne Manama ki Hub,
2 “Hentew kaa se migduwa-ruwa te katagseb ku?
Ka impanlalag nu migpeila re ne ware hanew nu.
3 Na, andama nu ka pegkeetew nu,
su due me inse ku keykew, wey keilangan ne egtabaken nu seini.
4 Hendei kaa te peggimu ku te pabunsuran te kalibutan?
Guhuri a ke dakel ka nanengnengan nu.
5 Nakanengneng ke naa ke hentew ka migbuut te karakel te kalibutan?
Hentew ka migketeng te igseked kayi?
Nakanengneng ke naa kayi langun?
6 Nekey naa ka nakapahen te pabunsuran te kalibutan;
hentew ka migtahu te me pabunsuranan kayi?
7 Taheed te ware pad napawe te seeye ne timpu, nangulahing ka me bituen
wey migmanguleyi te kahale ka me panalihan.
8 [xr]Hentew ka migsubung te dahat eyew kene eglapey diye te tane
te timpu ne migbusuwe seini puun te diralem?
9 Sikeddiey ka migtel-eb te dahat te gapun,
wey imbunbunan ku seini te delem.
10 Impanahuan ku te eletanan ka dahat,
iling te gumawan ne inlekeban ku.
11 Ne ingkahiyan ku ka dahat,
‘Kayi ke re iya taman, wey ka derakel ne bunlud nu.’
12 Na Hub, te intiru ne pegkeetew nu,
nakasuhu kad naa te kaliwaswasan ne egkapawe e?
13 Nakapasile ke naan e te aldew eyew egkateng-awan te kalayag kayi ka intiru ne kalibutan,
eyew egpakapeeneng-eneng e ka maddeet ne eggimuwen te timpu te marusilem?
14 Tenged te kalayag te pegsile,
egkamelmelehan ka intiru ne kalibutan lagkes ka me bubungan wey me napu,
ne iling te nenalupi ne manggad
wey ke basak naa ne namarkaan te silyu.
15 Egpakahewhew te hinimuwan te me makasesale ka kalayag,
wey kenad sikandan egpekeyimu te mareet diye te duma.
16 Nekeendiye kad naa te me sebseb ne diye te diralem te dahat
wey ke nakaleleug kad naa diye te kinariraleman te dahat?
17 Duen naan e migpapitew keykew
te gumawan te marusilem ne inged te me minatey?
18 Nakanengneng ke naa ke mamenu karakel ka kalibutan?
Na, tabaka a ke nakanengneng ka te langun.
19 Nakanengneng ke naa ke hendei egpuun ka malayag
20 Emun ke nakanengneng ka, egkabuutan nu sikandan ke hendei egtaman
21 Kema ke nakanengneng ka iya te seini langun
su nabuybuyahan kad ma su neetew ke buwad ma te ware ku pad himuwa ka kalibutan?
22 “Nakaseled kad naa diye te tinesanan
ne impanahuan ku te migkehal ne weyig wey ke apiyew naa?
23 Intahahe ku seini para te timpu te karereetan,
24 Nakataha ke naa te dalan peendiye te inged ne egpuunan te kilat
wey ke diye naa te inged ne egpuunan te kalamag te igsile?
25 Hentew naa ka miggimu te bayaanan te dakel ne uran
wey te bayaanan te dahing te luhung?
26 Hentew naa ka migpeuran diye te inged ne ware nangugpe ne etew,
27 Hentew naa ka migpaweyig te mammara ne tane
eyew egtubuan seini te hilamunen?
28 Hentew naa ka inligkatan te uran, demmug,
29 wey te apiyew ne egpuun te langit
30 ne iyan egpakamakehal te weyig wey te ampew ne baad te dahat, iling te batu?
31 [xr]“Egpekeyiket ke naa
wey ke egpekeekad te punduk te me bituen
ne iyan ka Balatik wey Panderawa?
32 Egkanangenan nu naa ka me bituen ke ken-u sikandan eleg ne egsile,
wey ke egkeinahak nu naa ka punduk te me bituen ne egngaranan te Dakel wey Deisek ne Usu?
33 Nakanengneng ke naa te me balaud diye te langit,
wey egpekeyimu ke naa te iling due ne balaud kayi te kalibutan?
34 “Egpakasuhu ke naa te gapun
35 Egpakasuhu ke naa te kilat eyew eggeteb,
wey egtuman naa ke hendei nu seini egpeendiyaa?
36 Hentew naa ka migpanulu te gapun ne egkateu ne eg-uran,
wey te demmug ne egkateu ne eg-uwang?
37 Hentew naa ka matagseb ne egpakaseel te gapun,
wey egpakabusbus te uran puun te aw-awangan
38 peendiye te tane ne mammara eyew egbebasak seini wey egkataman, egkehal e?
39 “Sikeykew naa ka migpanitingen te igpakeen te me liyun,
wey te peggibulung te me anak dan
40 taheed te egmamulbuluku sikandan diye te me sulung
wey ke diye naa te me helesanan dan?
41 Hentew naa ka egbehey te egkakeen te me uwak
ne egmagguye e ka egmakalibeng-libeng tenged te ware egkakeen
ke egbuyu keddi te egkakeen ka me piyak dan?
391 “Nakanengneng ke naa ke ken-u eg-anak ka me leew ne kambing,
wey nakakita ke naa te me usa ne mig-anak?
2 Naseel nu naa ka me bulan te pegkaberes dan
Nakanengneng ke naan iya ke ken-u sikandan eg-anak?
3 Nakanengneng ke naa ke ken-u sikandan egpanimbuel ka egpalelesut?
4 Emun egmanulin e ka me anak dan diye te kabbenesan wey memeupiya se lawa,
egmanleug-leug e seini wey kenad e eglibed diye te iney ran.
5 “Hentew naa ka migbehey te kaligwangan te me leew ne asnu,
eyew egmakaleleug sikandan minsan hendei?
6 Ka ugpaan ne imbehey ku te me asnu iyan ka inged ne ware mig-ugpe
wey ka me inged ne ware egtubu ne me sagbet.
7 Ne egpadpariyu ka me asnu te me siyudad,
wey warad iya egkarineg dan ne etew ne egbalukan ne egpatrabahu kandan.
8 Egmanleug-leug sikandan diye te me bubungan
ka egpamitew te me meilem-ilem ne me sagbet ne egkatabtab dan.
9 “Egpakahamit ke naa te leew ne baka te pegtrabahu?
Egbulbuluku naa seini diye te kulungan nu te timpu te marusilem?
10 Egkeyiketan nu naa seini eyew igdaru
wey ke egpahanuyen naa te karas diye te kamet nu?
11 Egpakasalig ke naa due
ne iyan eggimu te mabbehat ne trabahu nu tenged te kanekal kayi?
12 Egpakasalig ke naa kandin ne iyan eg-uney-uney egpanlimud
wey egpanlaglag te me trigu diye te diekanan nu?
13 “Amana ne mateles ne egtengtengan ka me pakpak te ustrits ke egpalpalakpak,
piru kene sikandin egpakalayang iling te kaliyawa.
14 Ne egbalaharen te ustrits ka me atelug din diye te tane
15 Warad en iya sikandin migsuman-suman ne kema ke egkariekan ka me atelug din
wey ke egpameseen naa te leew ne me mananap.
16 Egbalaharen din de ka me piyak din iling te kene ne kandin.
Kene sikandin egkalaggew ne kema ke egkamenu ka me piyak ne inlasayan din.
17 Sikeddi ka miggimu kandin ne egkeungel-ungel;
ware ku sikandin behayi te salabutan.
18 Piru ke eglahunat e ka sika ne bubuyahen ne manuk eyew egpallahuy,
egkaliyuwan din de ka kudde duma te migpangudde
wey iling te egngisiyan din de.
19 Sikeykew naa, Hub, ka migbehey te kanekal te me kudde,
wey ka miggimu te me kebbuley ran?
20 Sikeykew naa ka migpeum-umbetut kandan iling te me talangas,
wey nakapaaldek te me etew tenged te pegdindineg-ey ran?
21 Egpangalkalen te me kudde ka tane diye te me bangalug,
wey egpeggasal sikandan te kanekal ran.
Ne egpamallahuy sikandan peendiye te bunuanan.
wey kene egpallahuy puun te bunuanan.
23 Ne masitetahingting de iya wey masipamalusigsig
ka me panganiban te migmangudde.
24 Ne kenad e sikandan egkateu-teu tenged te ana-ana,
wey masilumpat sikandan ke egparahingen e ka trumpita.
25 Egmandindineg-ey sikandan ke egpakarineg te trumpita;
egkengaarek dan ka gira minsan mariyu pad seini
wey egkarineg dan ka egpekeiling te luhung ne me balukanan te me kumandir ne egsuhu.
26 “Sikeykew naa ka migbasbas te banug ne eglayag,
wey egbekad te pakpak din eyew eggendiye te igkakawanan ne balabahan?
27 Sikeykew naa ka migsuhu te agila ne eglayang
wey te peggimu te salag din diye te me matikang ne inged?
28 Diye eg-ugpe ka agila te me dalayap,
wey iyan din alindunganan ka malliddus ne batu.
29 Ne diye naa sikandin egpampamantew
eyew te peg-iipat te egdawiyen din,
wey egpakakita iya sikandin minsan mariyu.
30 [xr]Ke hendei ka lawa ne napatey,
diye degma eglibulung ka me banug,
wey egpanupsupen te me piyak dan ka langesa.”
401 Ne ingkahiyan te Magbebaye ne Manama si Hub,
2 “Sikeddi ka Maresen ne Manama!
Piru impandakesel a nikeykew ne naseyyup.
3 Ne migtabak si Hub ne migkahi,
4 “Nakamaan-maan a kuntee, te kena a ne likes ne egtabak keykew;
nekey naan pad ka igtabak ku keykew?
kena ad e eg-abey-abey.”
6 Ne migtabak e man-e ka Magbebaye ne Manama ki Hub puun te balisusu,
7 “Pangandam ka wey tabaka nu ka me inse ku.
8 Egkeupian ke naan pad iya man-e ne egpamalehet ne naseyyup a,
wey egderaheneg naa ka laheng nu iling te laheng ku ne iling te luhung?
10 Ke egpekeyimu ka rue,
ipapitew nu ka katenged nu, pegkatalahuren, katelesan, wey pegkamabantug nu.
ipalihawang nu ka langet nu diye te kandan,
12 Uya, pitawa nu iya sikandan wey ipariralem nu;
pandereeti nu ka me makasesale diye te insasindehan dan.
13 Ne ipanlebeng nu sikandan langun te tane,
wey pamirisuwa nu diye te inged te me minatey.
14 Ne emun ke egkeyimu nu sika, sikeddi ka hun-a ne egdeyrey keykew,
su ka keseg nu ma mismu ka egpakaluwas keykew.
15 Tengtengi nu ma ka bubuyahen ne mananap ne egngaranan te Bihimut;
nekeg-iling kew ne inggimu ku.
Ne egpanabtab degma sikandin te sagbet iling te baka.
wey amana sikandin ne manekal.
17 Egpakelehen din ka ikug din iling te kayu ne sidar;
amana ne mannekal ka me bubun din.
18 Iling kakehal te burunsi ka me tul-an din
wey iling te putew ka me lisen din.
19 Sika ne mananap ka kein-inuwan te langun ne mananap ne inggimu ku,
wey sikeddi de ka egpakapatey kandin.
20 Egpanabtab sika ne mananap diye te me bubungan
taheed te egmangekelag diye te marani rin ka leew ne me mananap.
21 Eggibat sikandin diye te diralem te me pinamula ne duhiyen,
wey egsuksuk diye te me kumpay ne diye te lasak-lasak.
22 Ka me kayu ne duhiyen wey duma ne me kayu ne diye te ilis te weyig,
23 Pitew ka, kene sikandin egkaaldek te egduu ne weyig;
hendue te ware de kandin ka Weyig ne Hurdan ne eglipew e te ulaula rin.
24 Ware minsan hentew ne egpakarakep te sika ne mananap pinaahi te pegbutud kandin
wey ke egpakasahilut naa kandin, wey egpakapilak te irung din.”
411 [xr]Ne migpabulus-bulus ka Manama ne migkahi ki Hub,
“Egkabunuwit nu naa ka salimbaweng ne egngaranan te Libiyatan
wey ke egkasahilut nu naa te lubid ka be-be din?
2 Egkatiyukan nu naa ka irung din te lubid
wey ke egkasanggat nu naa ka bake din?
3 Egpeyid-u-hid-u naa layun sikandin keykew
wey ke egpeyimmimenew eyew eglekaan nu?
4 Eggimu naa sika ne mananap te kasabutan duma keykew
wey egsaad ne egpeuripen keykew te intiru ne umul rin?
5 Egkeyiketan nu naa sika ne mananap ne iling de te bayaku
ne iggalew nu te me suluhuanen nu ne me malitan?
6 Egbebeliyen naa sika te me talagngengalap te dahat
wey egpanggupalen naa te me nigusyanti wey igpamelegye?
7 Egkengapeutengan nu naa te tampuling ka laplap din,
wey ke egkapilak nu naa te kalawit ne igngengalap ka ulu rin?
8 Ke eg-ubalen nu sikandin, egkareha ka iya;
kene nud egkalingawan ka malised ne pegpakannekal nu.
9 Pammineg ka, egkaaldek wey egkaawaan te kanekal ka minsan hentew ne egpakakita te Libiyatan,
10 Ke ware minsan hentew ne egpakaatu ne eggewhew kandin,
hentew naa degma ka egpakasukul keddi?
11 Hentew naa ka egpakakahi te due utang ku kandin?
Sikeddi ka kamuney te langun ne kayi te kalibutan.
12 “Eg-abayan ku pad sikeykew egguhuri meyitenged te lawa te Libiyatan
wey ke mamenu seini karesen wey kanekal.
13 Ware minsan hentew ne egpakasu-su te laplap din,
wey ware panganiban ne egpekeuteng kayi.
14 Ware minsan hentew ne egpakabeke te be-be din
ne nalingut te makaliyas-liyas ne me ngipen.
15 Egpekeiling te me kalasag ne immegdeket-deket,
16-17 amana nekegdeket ka me engil rin
ne minsan ka kalamag, kene egselag,
wey ware minsan hentew ne egpakasu-su kayi.
18 Due egpangilak-ilak ne malayag te irung din ke egpamusenga sikandin.
Ne iling kalalab te egsile ne aldew ka mata rin.
19 Due legleg ne egmanlihawang te be-be din
wey due egmamebesik ne iling te me baha.
20 Due eglihawang ne ebel te irung din
iling te uwang te egkale-kale ne weyig diye te kendiru,
wey iling te ebel te me hilamunen ne insilaban.
21 Egpakaletem te museng ka geyinawa rin
su duen ma hapuy ne egmanlihawang te be-be din.
wey egkengaliyasan ka langun ne egpakakita kandin.
23 Warad en iya memewumel ne baad te sapu din;
kekehali seini wey kene egkengaweil.
24 Egpekeiling kakehal te galingan ne batu ka pusung din
25 Ne emun egsasindeg sikandin,
egkengaliyasan wey egmakapallahuy ka maddesen ne me etew.
26 Ne kene sikandin eg-utengan te kampilan, kelaab, pane, wey ke pungyal naa.
27 Para kandin, egpekeiling de kewumel te lahami ka putew,
wey egpekeiling de kewumel te kayu ne nalepuk ka burunsi.
28 Kene egpakaalew kandin ka me tunud.
Ne egpekeiling de te ukaba ka me batu ne igpamintik kandin.
29 Para kandin, egpekeiling de te lahami ka lampes ne kayu,
wey egngisiyan din de ka egwaheswes ne kelaab ne igpilak kandin.
30 Ne ka me engil diye te getek din,
egpekeiling kahalang te nenapese ne bildu.
Purisu emun egdul-ug sikandin, hendue te egdaruwen ka egkabayaan din.
31 Ne egbuliyawen din ka dahat iling te egkale-kale ne weyig diye te kuren
wey iling te mentika diye te kale.
32 Ne emun eglumbuk sikandin te dahat,
egmangilak-ilak ka me buke te egkabayaan din iling te maangkag ne bulbul.
33 Ware egpekeiling kandin kayi te kalibutan;
mananap sikandin ne ware igkaaldek.
34 Malepet de ka pegtengteng te sika ne mananap te langun ne hambuhen ne me mananap;
sika ne mananap ka Hari te langun ne mahintalunan ne mananap.”
421 Ne migtabak si Hub te Magbebaye ne Manama,
2 “Nakanengneng a ne egpekeyimu ka te langun
wey ware minsan hentew ne egpakabalabag keykew.
‘Hentew kaa se migduwa-ruwa te katagseb ku
pinaahi te pegpanlalag nu te ware nu nasabut?’
Malehet iya ne migpanlalag a te ware ku nasabut,
meyitenged te derakel ne kein-inuwan ne ware ku nanengnengi.
4 [xr]Ne ingkahiyan a nikeykew,
Egpanginsaan ku sikeykew, wey keilangan ne egpanabaken nu seini.’
5 “Dengan ne me timpu, nakarineg e re puun te duma meyitenged keykew.
Piru kuntee, nakita kud iya mule sikeykew.
6 Purisu neyilew a te langun ne nalalag ku meyitenged keykew,
wey mig-inniyuhan kud e seini pinaahi te pegpinnuu te tane wey abu.”
(42:7-17)
7 Te nekeimpus e ka Magbebaye ne Manama ne migpakiglalag ki Hub, ingkahiyan din e si Ilipas ne matig-Timan, “Nabelu a keykew wey te daruwa ne alukuy nu su ware kew nahud miglalag te kamalehetan meyitenged keddi, iling te inlalag ni Hub ne suluhuanen ku. 8 Purisu kuwa kew te pitu ne turu ne baka, wey pitu degma ne lukesan ne karniru. Ne uyana niyu naa seini ki Hub eyew igpanubad niyu ne egtutungen. Si Hub ka eg-ampu para kaniyu wey egtabaken ku ka peg-ampu din, wey kene kud sikaniyu eglegparan te eleg perem te me keungelan niyu pinaahi te peglalag niyu te kene ne eleg meyitenged keddi; kene mule ne iling te inlalag ni Hub ne suluhuanen ku.”
9 Ne intuman ni Ilipas, ni Bildad, wey ni Supar ka insuhu kandan te Magbebaye. Ne intabak te Magbebaye ka peg-ampu ni Hub.
10 [xr]Ne nataman, te nakaampu e si Hub para te me alukuy rin, imparatu e man-e sikandin te Magbebaye; imbehayan sikandin te Magbebaye te dubli pad du te naangken din dengan. 11 Ne migsahakeen si Hub para te langun ne suled din, me atebey rin, wey para te me alukuy rin dengan. Ne migpangendiye langun sikandan te baley rin ka migtambung te sahakeen. Ne inliliwang dan si Hub tenged te impeula-ula te Magbebaye kandin. Ne migbehey te seleppi wey bulawan ne ariyus ka tagse sabeka kandan.
12 Impanalanginan te Magbebaye ka mewuri ne me aldew te umul ni Hub, subla pad te an-anayan ne naangken din. Nakaangken sikandin te sapulu wey hep-at ne libu (14,000) ne karniru, hen-em ne libu (6,000) ne kamil, daruwa ne libu (2,000) ne baka, wey sabeka ne libu (1,000) ne beyan ne asnu. 13 Ne nakaanak pad man-e si Hub te pitu ne lukes wey tatelu ne malitan. 14 Ingngaranan din ka panganey ne malitan ki Himima ka kakey, Kisiya ka hari, wey Kirin-Hapuk ka kinaariyan.[fn] 15 Ware me malitan ne iling kateles te me anak ni Hub te intiru ne kalibutan. Ne impamehayan degma sikandan ni Hub te me karatuan ne egkapanunud dan iling te me maama ran. 16 Ne puun te nakalibed e ka karatuan ni Hub, neuyag pad sikandin taman te 140 ne leg-un, wey nakakita pad sikandin te me apu din te buel. 17 Ne migpatey e sikandin ne buyag e amana.
1:6 Te Hibruwanen: ka talagkuntere.
1:11 Te Hibruwanen: ketenga nu ka belad nu wey samsama nu.
4:3 Te Hibruwanen: magguye ne belad.
4:19 Te Hibruwanen: ne iyan naan pa iya seeye se mig-ugpe diye te me baley ne tane, ne diye nakapabunsud te alinepung, ne hun-a pad egkalupet te kalibangbang.
6:4 Te Hibruwanen: in-inum te panisingan ku ka hilu.
7:16 Te Hibruwanen: ka me aldew senge hiyup de.
7:17 Te Hibruwanen: inteil nu kandin ka pusung nu.
8:21 Te Hibruwanen: eggipenuen din ka be-be nu te ngisi wey ka bibig nu te panguleyi te kahale.
9:13 Kene ne seini ka malitan diye te Hiriku ne egpamelegye te lawa rin. Ngaran seini te salimbaweng ne egkabasa diye te Hub 26:12; Salmu 90:11; Isayas 51:9 wey migsimbulu seini te Malalab ne Dahat ne egkabasa diye te Isayas 30:7 wey Salmu 87:4.
10:5 Te Hibruwanen: me aldew.
10:5 Te Hibruwanen: me leg-un.
10:7 Te Hibruwanen: te belad nu.
10:15 Te Hibruwanen: eglengak.
12:21 Te Hibruwanen: eggekaran din te libed ka mannekal.
12:22 Te Hibruwanen: kene egkatirew.
13:14 Te Hibruwanen: egbange te sapu ku.
13:14 Te Hibruwanen: egkemkem te umul ku.
13:28 Te Hibruwanen: egkeenen te kalibangbang.
14:13 Te Hibruwanen: Siyul.
15:15 Te Hibruwanen: me matulus din.
15:16 Te Hibruwanen: ka etew ne eg-inum te mareet ne himu iling te weyig.
15:19 Te Hibruwanen: migmanlihad.
15:23 Te Hibruwanen: ka timpu te marusilem, andam e te belad din.
15:25 Te Hibruwanen: egketeng te belad din.
15:34 Te Hibruwanen: Su ka punduk te me etew ne ware migpalintutuu te Manama, kene egpakaanak.
15:35 Te Hibruwanen: egkaberes te samuk wey eg-anak te mareet.
15:35 Te Hibruwanen: ka me getek dan eg-andam te limbung.
16:9 Te Hibruwanen: egpegkahat te ngipen.
16:11 Te Hibruwanen: diye te lukes-lukes.
16:15 Iyan igpasabut kayi ka meitem wey egdehes ne manggad ne inggimu puun te bulbul te kambing ne igsaluub te timpu te peglungku wey ke eg-inniyug naa te sale.
17:13 Te Hibruwanen: Siyul.
18:6 Te Hibruwanen: ampew rin.
19:21 Te Hibruwanen: insamsam.
19:22 Te Hibruwanen: Ware kew bes pad neurali te sapu ku?
20:20 Te Hibruwanen: egpeeneng-eneng ka getek din.
26:9 Te Hibruwanen: ka trunu rin.
42:14 Te Hibruwanen, ka me ngaran te me malitan ne anak ni Hub, migpeila te kateles wey te me igpasabut te sika ne ngaran dan. Ka Himima, iyan igpasabut ka “seleppati”; ka Kisiya, iya igpasabut ka “kasiya” ne kalasiyan te peemut ne egngaranan te sinamun; ne ka Kirin-Hapuk, iyan igpasabut ka “deisek ne kehun ne eggamiten te pegpamateles te mata”.
This page last updated: 28-Dec-2019
This draft is copyright SUMALCA © 2009-2017
