Matigsalug Manobo Bible

Lalahen

Igpewun-a

Ka baseen te me Lalahen, sabeka ne klasiyan te pegpanulu eyew ka keet-etawan te Manama due eg-ikulen ke egmenuwen te peg-ugpe ne matareng. Kasuluhan kayi, sika se pegpanulu meyitenged te peg-ugpe te etew. Ka sabeka ne mateles ne nasulat kayi ka: “Ka pegkaaldek ne Magbebaye iyan egpuunan te katagseb” (1:7; 9:10). Ka me Lalahen, impeg-iling ke nekey ka meupiya ne egkaangey ta ke iyan ta eg-ikulen ka katagseb wey kene ne sika se keungelan. Su ka dalan te me makasesale, marusilem pad du te delem (4:19), wey ka dalan te matareng, egpekeiling te sikan pad egkasi-si ne kaliwaswasan ne egkapahan-ganaran egmalayag taman te egsile en iya ka aldew (v18).

Ka me Lalahen, immanlimud ne me meupiya ne me lalag ne egpakamatagseb te egbasa.

Ka nenasulat te seini ne baseen

Ka pegdayan te katagseb \ior 1:1–9:18\ior*

Ka me lalahen ni Sulumun \ior 10:1–29:27\ior*

Ka me lalag ni Agur \ior 30:1‑33\ior*

Ka nalein-lein ne me lalahen \ior 31:1‑31\ior*

Ka tuyu te me lalahen

1Ka me lalahen ni Sulumun, ne anak ni Dabid ne Hari te Israil.

Ka tuyu te seini ne me lalahen, ka pegbehey te katagseb wey katuenan. Egpakabehey man-e seini te me katuenan te pegsabut te me panulu ne egpakabehey te katagseb. Egpakapanulu seini te peg-ikul te me panulu, pegkamatareng, eleg ne peggukum, wey meupiya te duma. Egpakabehey seini te katagseb te seeye se ware pad hanew, wey egpakabehey te me kabatbataan te katuenan te peg-alam. Ka matagseb ne egpakarineg kayi, egkatimulan se katuenan wey seeye se duen e katuenan te pegnengneng, egkapanulu pad eyew egkasabut dan ka igpasabut te me lalahen, me panunggilingan, wey ka egmaantukan te me matagseb.

Ka paney-paney te me kanakan wey me mengebay

[xr]Ka pegkaaldek te Magbebaye ne Manama ka egpuunan te katuenan. Piru ka me ungel, kene egdawat te katagseb wey kene egpepanulu.

Anak, pammineg ka te impaney-paney te amey nu wey kene nu kalingawi ka impanulu keykew te iney nu. Su egpekeiling sika te tetelesi ne tangkulu wey balieg.

10 Anak, kene ka paruma-ruma ke eg-inniyaten ka te me makasesale. 11 Emun ke egkahi sikandan, “Mahaan ka, eggepas ki te eggimatayan ta minsan ware sale. 12 Egpekeiling ki te Siyul, eg-abeleng te manekal pad, wey natimman pad, iling te seeye se egpekeendiye te bitu. 13 Egpanguen ta ka me mateles ne me karatuan dan wey eggipenuen ta te egkengaahew ta ka me baley ta. 14 Duma ka kanami, wey egba-baaren ta ka egkengaahew ta.”

15 Anak, kene ka ikul kandan; kene ka alak te eggimuwen dan, 16 su mahaan sikandan eggimu te mareet wey eggimatey. 17 Ware karuan te pegbatul te bayaku ke migtengteng ka bayaku ne egbatulen nu. 18 Piru ka sika ne me etew iyan ded egsahad te batul ran, wey iyan ded egkareetan ka egmanggepas. 19 Sika ka egpangkusan te etew ne eg-aken-aken te karatuan te mareet ne paahi. Sikandan ded ka egpuunan te kamatayen dan.

Ka pegpangumew te katagseb

20 [xr]Ka katagseb, egpekeiling te etew ne migpanguleyi te meemen diye te me deralanen wey diye te kasuluhan. 21 Migpangumew sikandin diye te dibabew te matikang wey makepal ne batu ne alad, wey diye te me gumawan te siyudad ne bayaanan te me etew. Migkahi sikandin,

22 Sikaniyu se me gubabeen, egpabulus kew naan pad egbaley-baley?

Sikaniyu se egkengeunel, egpabulus kew naan pad egsamsamili te katuenan?

Kene kew bes egpakasabut?

23 Pammineg kew te pegsapad ku;

igpasabut ku kaniyu ka suman-suman ku

wey igpanengneng ku kaniyu ka katuenan ku.

24 Ware niyu pammineha ka pegpangumew ku, wey ware niyu linglingaa ka pegpanginggat ku.

25 Imbalahad niyu ka langun ne me tambag wey me panulu ku kaniyu.

26 Sikan naa, egngisiyan ku sikaniyu ke due keyirapan ne egginguma kaniyu; egdali-dian ku sikaniyu ke due igkaaldek niyu,

27 wey ke due egginguma kaniyu ne samuk ne egpekeiling te bagyu, wey karereetan ne egpekeiling te balisusu, wey ke eggingumaan kew te kalaggew wey kalised.

28 Ne eg-umawen a nikaniyu piru kene ku egtabaken sikaniyu; egpamitawen a nikaniyu te minsan hendei, piru kena a egkakita nikaniyu.

29 Tenged su kene kew egkeupian ne egpanuluen, wey imbalahad niyu ka pegkaaldek te Magbebaye ne Manama.

30 Imbalahad niyu ka me tambag ku, wey ware niyu linglingaa ka pegpaney-paney ku.

31 Sikan naa, egkahaani niyu red ka mareet ne himu niyu wey egpekegsendit kew te mareet ne hinimuwan niyu.

32 Egpamatey ka me etew ne ware aperu su imbalahad dan man de ka katagseb. Egkareetan ka me etew ne umbeg su ware ma sikandan miglinga-linga te katuenan.

33 Piru ka migpammineg keddi, eg-ugpe ne ware igkangilam, wey ware igkaaldek su egpakapariyu ma sikandin te karereetan.”

Ka me keupianan ne egpuun te katagseb

2Anak, kene nu lingawi ka me lalag ku keykew wey tantanuri nu ka me suhu ku. Pammineha nu ka pegpanulu ne egpakabehey te katagseb wey sumsumana nu ke nekey ka igpasabut kayi. Pakannekal ka ne egpakaangken te katuenan te pegnengneng wey pegsabut. Pamitawa nu seini iling te pegpamitew nu te seleppi wey ke me karatuan naa ne inggeles. Ke eggimuwen nu seini, egkanengnengan nu ke nekey ka kaluwasan te pegkaaldek te Magbebaye ne Manama, wey egkasabut nu ka katuenan meyitenged kandin. Ka Magbebaye ka migbehey te katagseb, wey diye te kandin egpuun ka katuenan te pegsabut. Egbehayan din te katagseb seeye se me matareng wey egpangabangan din seeye se ware igkengarew-ey. Egtamengan din ka egbayaan te seeye se me matareng wey te seeye se me matinumanen kandin.

Emun ke egpammineg ka keddi, egkasabut nu ke nekey ka pegkamatareng, ka eleg ne peggukum, wey ka meupiya te duma. Egpakataha ka ke nekey ka eleg ne eggimuwen nu. 10 Egkeyimu ka ne matagseb wey egpakabehey keykew te kahale ka katuenan nu. 11 Egpakapangabang keykew ka katuenan nu te peg-alam wey egpakabulig keykew ka salabutan nu. 12 Ka katagseb ka egpakapaalihu keykew puun te seeye se maddeet se hinimuwan wey te seeye se maddeet ne egpanlelalag. 13 Migsuwey sikandan te maheteng ne peg-ugpe wey mig-ikul te eggimuwen te me etew ne diye te marusilem. 14 Egkengaaley sikandan ne eggimu te seyyup wey egkahale te maddeet ne hinimuwan dan, 15 mareet ka me batasan dan wey kene ne meupiya ka eggimuwen dan.

16 Ka katagseb degma ka egpakapaalihu keykew puun te baliyuten ne malitan ne egginalig keykew te mateles ne me lalag din. 17 In-engkeran te sika ne malitan ka lukes ne migpangasawa kandin te bate-bate pad sikandin. Inlingawan din e ka saad din te Manama te peg-asawa rin. 18 Ka dalan peendiye te baley rin, migleus diye te kamatayen. Ke egbaye ka te dalan peendiye te baley rin, iling de te migpeendiye ka te inged te me minatey. 19 Ware minsan hentew ne egbaye kandin ne egpakalibed pad, wey ke egpakatulitu naan pad te dalan peendiye te inged te me mallenggew. 20 Purisu ilingi nu ka peg-ugpe te me matareng wey ikula nu ka dalan te meupiya ne me etew. 21 Su ka me meupiya se pegbebatasan wey ware igkarew-ey, egpabulus ne eg-ugpe te seini ne inged. 22 Piru ka maddeet ne etew wey me limbungen, egkaawe te inged; egpamaruten sikandan iling te me hilamunen.

Ka tambag para te anak

3Anak, kene nu kalingawi ka impanulu ku keykew; tantanuri nu layun ka me suhu ku, su egpakabehey sika keykew te malayat ne umul wey egpakabehey te keupinan. Kene nud iya engkeri ka keupiya wey ka pegkamatinumanen, iling te balieg ne layun due te lieg nu, wey itines nu te pusung nu. [xr]Emun ke eggimuwen nu sika, egkabennalan keykew ka Manama wey ka me etew.

Salig ka te Magbebaye ne Manama te intiru ne pusung nu wey kene ka salig te katuenan nu. Sumsumana nu sikandin te langun ne eggimuwen nu wey egpanuluen ka nikandin te eleg ne egbayaan nu. [xr]Kene ka suman-suman ne matagseb ka, kaaldeki nu ka Magbebaye wey pariyu ka te mareet. Emun ke eggimuwen nu sika, egpekeiling sika te manedted ne delemetan ne egpakabawi te pali nu wey egpekeuli te tul-an nu. Tahura nu ka Magbebaye pinaahi te peghalad nu te karatuan nu wey te hun-a ne baad te langun ne behas te pinamula nu. 10 Ke eggimuwen nu sika, egkapenu e ka lelapeng nu te eg-uma te me pinamula nu, wey egsibu e ka binu diye te tahuanan. 11 [xr][xr]Anak, kene nu isawile ka pegdisiplina keykew te Magbebaye, wey kene nu ikeenendueni seini, 12 [xr]su egdisiplineen te Magbebaye seeye se inggeyinawaan din iling te amey ne egdisiplina te anak din ne igkatelesi rin.

13 Due keupianan te seeye se nakaangken te katagseb wey pegsabut, 14 su subla pad seini ne dakel se karuan du te pelata wey dakel pad ka kentiddad du te bulawan, 15 wey labew pad seini ne impurtanti du te mahal ne me batu, wey ware minsan nekey ne igkeupii nu ne egpekeiling kayi. 16 Ka katagseb, egpakabehey te malayat ne umul, karatuan, wey kabantug. 17 Egpakameupiya seini te umul nu, wey egpakabehey keykew te keupianan. 18 Ka katagseb, egpekeiling te kayu ne egpakabehey te umul te seeye se egpakaangken kayi, wey keupianan te seeye se egkapet kandin.

19 Intumpi te Magbebaye ka tane

pinaahi te katagseb din,

wey intekul rin ka langit

pinaahi te katuenan din.

20 Pinaahi te katagseb din

ne migbusuwak ka me weyig diye te diralem

wey migtihis ka uran puun te me gapun.

21 Anak, kene nu balahara ka katagseb nu ne egkaawe due te keykew; tantanuri nu ka katagseb wey ka katuenan te peg-alam. 22 Egpakabehey seini keykew te malayat wey mateles ne umul. 23 Kene ka egkamenu ke eggipanew ka wey kene ka iya egpakarugsu. 24 Egpakalipereng ka ne ware igkaaldek wey amana ka egkaalineknek. 25 Kene ka kaaldek te sahuhune ne me karereetan wey ke bagyu naa ne egginguma diye te maddeet ne etew. 26 Su ka Magbebaye ka egbantey keykew eyew egpakapariyu ka te karereetan.

27 Ke duen e igkabulig nu kuntee te sumbaley nu ne migkeilangan te bulig, 28 kene nud e pasimahi ne human nu pad egbulihi. 29 Kene ka suman-suman te minsan nekey ne egpakarereet te sumbaley nu ne migsalig keykew. 30 Kene ka pakig-apul te sumbaley nu te ware egpuunan wey ke ware naa mareet ne neyimu rin keykew. 31 Kene ka keimma te mabbulut ne etew, wey kene kad iya ikul te maddeet ne hinimuwan dan, 32 su igkeepes te Magbebaye ka etew ne eggimu te mareet, piru egbantayan din mule ka me matareng. 33 Egdilusen te Magbebaye ka pamilya te me makasesale, piru egpanalanginan din mule ka pamilya te me matareng. 34 [xr]Eglemetan din seeye se me lemeten, piru eg-ay-ayaran din seeye se egkaleig-leig wey mapariralemen. 35 Egmabantug ka me matagseb, piru egkeyilawan ka me ungel.

Ka panulu te me anak

4Me anak, pammineha niyu ka pegpanulu te amey niyu wey linglingaa niyu sika ne egpakaangken kew te katuenan. Me meupiya ka impanulu ku kaniyu purisu kene niyu seini balahara. Te bate e pad, inggeyinawaan a te iney ku su sabsabeka ku man de te anak din. Impanulu a te amey ku te miggenendue, “Itines nu te pusung nu ka impanulu ku keykew, wey tumana nu ka me suhu ku eyew egmalayat ka umul nu. Pakannekal ka ne egpakaangken te katagseb wey pegsabut. Tantanuri nu wey ikula nu ka impanulu ku keykew. Dakeli nu te geyinawa ka katagseb wey kene nu engkeri wey egtantanuran ka nikandin, wey egpangabangan. Seini ka puunan te katabseb: pakannekal ka ne egmatagseb ka. Ne minsan nekey ka eggimuwen nu, pakannekal ka ne egkatimulan ka katagseb nu. Geyinawei nu ka katagseb wey kene nu seini lekei, wey igpabantug ka nikandin. Egpekeiling ka katagseb te tetelesi ne bulak ne insaluub te ulu ne egpakabehey keykew te kabantug.”

10 Anak, pammineha nu wey tantanuri nu ka impanulu ku keykew eyew egmalayat ka umul nu. 11 Impanulu ku sikeykew te katagseb wey te eleg ne peg-ugpe. 12 Ke eggipanew ka, kene ka egkasaligkat, wey ke egpallahuy ka, kene ka egpakarugsu. 13 Tantanuri nu ke nekey ka natuenan nu wey kene nu sika lekei su egpakabehey sika keykew te keuyahan. 14 Kene ka ikul te maddeet ne me etew, wey kene ka ikul te egbayaan dan. 15 Pakaddiyui nu sika wey kene ka bul-ug parani. Inniyuhi nu sika wey laheteng ka hipanew. 16 Kene sikandan egpakalipereng ke kene egpekeyimu te mareet, wey ke kene egpakarereet te duma. 17 Ka kareet, iyan dan pegkeen, wey ka kabulut, iyan dan inumen.

18 Ka dalan te matareng, egpekeiling te egkasi-si ne kaliwaswasan ne egkapahan-ganaran egmalayag taman te egpekeuntud e ka aldew. 19 Ka peg-ugpe te mareet ne me etew egpekeiling te penpenengan ne delem; ne kene dan egkanengnengan ke nekey ka egpuunan te karereetan dan.

20 Anak, tantanuri nu ka me lalag ku; pammineha nu ka me panulu ku. 21 Tantanuri nu seini wey itines nu te pusung nu, 22 su egpakamalayat seini te umul wey egpakameupiya te peglelawa te seeye se egpakasabut kayi. 23 Labew te langun, bantayi nu ka pegsuman-suman nu, su ke nekey ka egsumsumanen nu, sika iya degma ka eggimuwen nu. 24 Kene ka lalag wey pangasak te mareet. 25 Layun ka tengteng diye te kewun-aan nu; memetmeti nu ka egkapabulusan nu. 26 Ikul ka te meupiya ne dalan eyew ware mareet ne egkeyitabu keykew. 27 Kene ka suwey te egbayaan nu, wey alihu ka te mareet.

Ka pegpaney-paney meyitenged te pegpanlibug

5Anak, pammineg ka ayad-ayad te katagseb wey katuenan ne igpanulu ku keykew eyew egkateu ka ne eg-alam, wey ke egmenuwen te eglalag-lalag ne egkeilaan ne matagseb ka. Su ka peglalag-lalag te baliyuten ne malitan, egpekeiling keemis te teneb wey egpekeiling kalanang te lana te ulibu. Piru te katammanan, ware lein ne iggaat din keykew, ke kene, iyan de ka pepeiti iling te aperu, wey sesakiti iling te pali. Emun ke eg-ikul ka kandin, egpakaruma ka kandin diye te inged te me minatey. Kene sikandin eglinga-linga te dalan ne egpeendiye te umul. Ware kalintahaan din ne nalaag-laag bes sikandin.

Purisu pammineg kew keddi me anak, wey kene niyu iya lingawi ka iglalag ku kaniyu. Pariyu kew te malitan ne iling kandin, kene kew en iya bul-ug parani te gumawan te baley rin. Emun ke kene, iyan e egpakaangken te kabantug niyu ka duma ne me etew, wey egpatey kew diye te belad te me etew ne ware keyid-u. 10 Ne egpanguen e te me lapu ka me karatuan niyu ne inlasayan niyu. 11 Ne emun ke egkengabuyag kew e, egmandeg-uy kew e tenged te dalu ne egketket te sapu niyu. 12 Ne egpakakahi kew naan de, “Hendei naan iya te ware ki migpadisiplina wey ware ta tantanuri ka pegpasapad kanta! 13 Ware ki migpammineg wey miglinga-linga te me paney-paney te me talagpanulu kanta. 14 Purisu neyilawan ki diye te kalibulungan te keet-etawan.”

15 Kene nu limbungi ka asawa nu wey sikandin de geyinawei nu. 16 Kene ne meupiya ne egkatalagtag ka beuhan ne eg-inuman nu diye te maddiyu; kene ne meupiya ne ka sebseb nu egpakales-ag diye te me deralanen. 17 Iyan nu re huliri ka asawa nu, wey kene ka te lein ne malitan. 18 Purisu, gale-gale kew te asawa nu, wey egpanalanginan kew perem te Magbebaye ne Manama. 19 Mateles sikandin wey mekein-inniyat iling te usa. Purisu egkeeyaman ka perem te kumeng din, wey layun ka perem egkabukusi te geyinawa rin. 20 Anak, kene ka peinniyat te baliyuten ne malitan. Kene ne meupiya ne eglunggun ka te asawa te duma. 21 Nakakita ka Magbebaye te langun ne eggimuwen nu, wey egtengteng sikandin minsan hendei ka egpabaye. 22 Ka hinimuwan te maddeet ne etew, egpekeiling te baled. Egkeuney sikandan egsahad te kandan mismu ne sale. 23 Ne egpatey sikandan tenged su imbalahad dan ma ka pegdisiplina kandan, wey egkengallaag-laag sikandan tenged te egkasublaan ne keungelan dan.

Ka duma pad ne pegpaney-paney

6Anak, ke migsaad ka ne iyan egbayad te utang te duma ne etew, nasahilut kad e te keykew mismu ne me saad. Ke neyimu nu sika, neyiketan ka te sika ne etew, piru seini himuwa nu eyew egpakaawe ka due: hendiyei nu sikandin wey peyid-u-hid-u ka ne kene kad e iglagkes te utang. Kene ka liplipereng de wey kene ka liba-liba. Luwasa nu ka pegkeetew nu iling te manuk-manuk wey ke kuleping naa ne eg-alihu puun te mangnganup.

Pehulen ne etew, tengtengi nu ka me iteng wey ikuli nu ke nekey ka inggimu ran eyew egmatagseb ka. Minsan ware pangulu ran wey ke talagmandu naa, piru egpakalimud sikandan te pegkeen te timpu te tingmeinit eyew te pegpangandam para te timpu te tingmaagsil. Pehulen ne etew, egpabulus-bulus ke naan de eglipereng? Ken-u ke naan pad eg-enew? 10 Na, liplipereng ke re iya, patutuyung, wey pangayepkep wey himmimeley. 11 Taheed te eglipereng ka, egginguma keykew ka keyirapan ne egpekeiling te etew ne due panganiban.

12 Ka maddeet ne etew wey ka me ware karuan, iyan de himu se egmanleug-leug eyew egsesalupet. 13 Egpanungkilat sikandan wey egtingyas eyew te peglimbung te duma. 14 Ne puun te maddeet ne suman-suman dan, migplanu sikandan te mareet wey layun egsesamuk. 15 Purisu sahuhune ne egginguma kandan ka karereetan; egkahule sikandan wey kenad e egpekeenew.

16 Due pitu ne klasi te etew ne igkeepes te Magbebaye ne Manama wey kene din en iya seini igkeupii:

17 Ka hambuhen,

ka ubaten,

ka eggimatey te etew ne ware sale,

18 ka egplanu te mareet,

kene egpekegteil ke kene egpekeyimu te mareet,

19 ka kene ne malehet ne talagpamalehet,

wey ka etew ne egpuunan ne egpekeg-ehet ka tahasuled.

20 Anak, tumana nu ka me suhu wey me panulu keykew te amey wey iney nu. 21 Itines[fn] nu layun te suman-suman nu ka me lalag dan, iling te balieg ne layun due te lieg nu. 22 Su ka me panulu dan, iyan egkitkit keykew ke eggipanew ka, wey egtameng keykew ke eglipereng ka, wey egpanulu keykew ke eggimata ka. 23 Ka me suhu egpekeiling te sulu, wey ka me panulu, iyan kalayag. Ne ka me pegsapad ka egpakameupiya keykew wey egpakamalayat te umul nu. 24 Sika ne me pegpanulu ka egpakapariyu keykew puun te mareet ne malitan wey te me lalag din ne egpekeinniyat. 25 Kene ka peinniyat te katelesan din, wey kene ka pasahilut te me sungkilatan din. 26 Egkabayaran de te senge-timman ne paan ka malitan ne egpamelegye te lawa, piru egpakapatey te lukes ka malitan ne egpalibug-libug.

27 Emun ke egparandaniyan nu te hapuy ka kumeng nu, egkatutung iya ka kumbale nu.

28 Emun ke egpandiek-diek ka te baha, egkatutung iya ka me paa nu.

29 Ne iling degma due ke egpakalibug ka te asawa te senge-etew, eglegparan ka iya.

30 Egkaayun ne egbalaharen pad te me etew ka etew ne egpanakew tenged te gutas din. 31 Piru ke egkasapenan sikandin, egbayad sikandin te pitu ne lupi wey keilangan ne igbehey rin ka langun ne kandin. 32 Ka etew ne egpanlibug, ware aperu; egdereetan din de ka pegkeetew rin. 33 Egpanlampesan sikandin wey kene egkalingawan ka pegpeyilew rin. 34 Su ka lukes ne egpangalikud te asawa, egkalanglangetan iya wey kene eg-ulung-ulung ne egsuli. 35 Kene sikandin egparuwad wey kene egkaawe ka langet din minsan mamenu karakel ka igbetad kandin.

Ka malitan ne egpanpanlibug

7Anak, pammineha nu ka me lalag ku keykew wey tantanuri nu ka suhu ku. Itines nu te pusung nu ka impanulu ku keykew, wey tumana nu ka me suhu ku eyew egmalayat ka umul nu. Isipa nu ka impanulu ku ne iling te amana nu igkannuhun ne kasangkapan nu. Ibubulusu nu wey itines nu te pusung nu eyew kene nu egkalingawan. Isipa nu ka katagseb ne iling te atebey nu, wey ka salabutan iling te suled nu. Sika ka egpakapariyu keykew puun te baliyuten ne malitan wey te egpekeinniyat ne me lalag din.

Sabeka ne aldew, migpampamintana a diye te baley ku wey due nakita ku ne me kanakan ne ware pad me aperu. Ne due sabeka kandan ne kene egtulik. Ne migpatiralan sikandin diye te marani te pikungan ne in-ugpaan te malitan. Maapun e seeye wey egpangilumkilum e. 10 Ne insinug-ung e sikandin te malitan ne migkukumbale iling te malitan ne egpamelegye te lawa, wey migplanu te mareet. 11 Matale ka seeye ne malitan, wey ware hilew, wey kene egpakatelen te baley. 12 Sengekakuwa ne eg-eatang sikandin diye te bebalakan, wey ke diye naa te deralanen, wey diye te me palingkiyan. 13 Ne inleheng din ka lukes-lukes wey inharekan, intetengtengan din ka mata wey ingkahiyan, 14 Kuntee ne aldew mighalad a wey nabayaran kud e ka me saad ku. 15 Purisu seini a ka egpamitew keykew wey nakita kud en iya sikeykew! 16 Inhagpiyan ku ka hibatanan ku te mabatek ne hinabel ne egpuun te Ihiptu. 17 Impeemutan ku seeye te mira, alu wey sinamun. 18 Mahaan ka su egpewulirey ki te egkapawaan taman te egkapelaan kid. 19 Ware diye te baley ka asawa ku su miggipanew sikandin diye te mariyu. 20 Mig-uyan sikandin te dakel ne seleppi wey kene buwa egpekeuli te me daruwa ne simana.” 21 Purisu natintal din ka lukes-lukes pinaahi te kateles din wey te mekein-inniyat ne me lalag din. 22 Te sikan de, migdume en iya kandin ka lukes-lukes, iling te turu ne baka ne diye egpabulus te gilanganan, wey iling te kuleping ne diye egpabulus te due balatik 23 taman te natampakan e te pane ka pusung din. Egpekeiling sikandin te manuk-manuk ne diye egpabulus te luyluy wey ware nakataha te kamatayen ka eggingumaan din.

24 Purisu pammineg kew keddi me anak, wey tantanuri niyu ka iglalag ku kaniyu. 25 Pariyu kew te iling due ne malitan wey kene kew patintal kandin. 26 Su masulug e ka me lukes ne naddeetan, wey kenad egkaseel ka nammatey tenged kandin. 27 Ka baley rin dalan peendiye te Siyul ke eg-ikul ka te sika ne dalan egpabulus ka te inged te me minatey.

Indayan ka katagseb

8[xr]Pammineg kew! Migpangumew ka katagseb iling te etew;

migparineg-dineg ka katuenan te laheng din.

Diye sikandin migsasindeg te matikang ne me inged,

diye te ilis te dalan wey te me bebalakan.

Migpangumew sikandin diye te kakiliran te me gumawan te siyudad,

diye te egkatangkaan ne gumawan ne bayaanan te egseled te siyudad. Migkahi sikandin,

Migpangumew a kaniyu, keet-etawan;

migpanulekuk a kaniyu langun.

Sikaniyu se me ware pad hanew, bebasbas kew ne egmatesan e ka me suman-suman niyu!

Sikaniyu se me ungel, suman-suman kew e!

Pammineha niyu ka eglalahen ku,

su dakel ka karuan kayi wey eleg.

Malehet iya ka eglalahen ku

su igkeepes ku ka ubat.

Malehet ka langun ne eglalahen ku;

kene ne ubat wey ke limbung naa.

Amana ne klaru seini te etew ne egpakasabut,

wey eleg iya te etew ne masulug se natuenan.

10 Iyan niyu alama ka me panulu ku du te seleppi,

wey iyan niyu awesa ka katuenan du te bulawan.

11 Su ka katagseb, subla pad ne dakel se karuan du te mahal ne me batu.

Ne ware iya labew pad te katagseb te langun ne igkeinniyat niyu.

12 Sikeddi ka katagseb! Egkateu a ne egtengteng ke nekey ka malehet,

wey egkateu a ne eg-alam ke nekey ka eleg.

13 Ka pegkaaldek te Magbebaye ne Manama, iyan sika se pegdumut te mareet.

Igkeepes ku ka egpaambug wey ka egparibabew,

ka kene ne meupiya ne me paahi, wey ka mareet ne me lalag.

14 Meupiya a ne egtambag wey matagseb a.

Due salabutan ku wey geem.

15 Ne tenged keddi, egpakamandu ka me Hari

wey ka me pangulu, egpekeyimu te meupiya ne me Balaud.

16 Tenged keddi, ka me pangulu wey ka me Hari,

egpakamandu te keet-etawan te matareng ne paahi.

17 Inggeyinawaan ku ka miggeyinawa keddi,

wey egpakakita keddi ka migpamitew keddi.

18 Egpakabehey a te karatuan,

kabantug, keupianan wey katubung.

19 Dakel ka keupianan te etew ne egdawat keddi,

subla pad te mahal ne bulawan

wey mateles ne pelata.

20 Mig-ikul a te dalan te katareng,

wey te eleg ne peggukum.

21 Inggimu ku ne meyaman ka miggeyinawa keddi,

wey inggipenu ku te karatuan ka me baley ran.

22 [xr]Sikeddi ka an-anayan ne inggimu te Magbebaye te langun ne inggimu rin. Duen ad te ware pad neyimu ka langun.

23 Sikeddi iya ka an-anayan ne inggimu te Manama

te ware din pad himuwa ka kalibutan.

24 Duen ad e te ware pad ka me pused te dahat;

tapey ad ne due te ware pad ka me bunlud.

25 Duen ad e te ware pad ka me katalunan, wey me bubungan,

26 te ware pad himuwa te Magbebaye ka kalibutan, ka tane wey te ware pad ka me kallatian.

27 Duen ad e te peggimu rin te me langit,

wey te pegtahu din te eletanan te langit wey te tane,

28 te pegtahu din te me gapun diye te langit,

te pegluwang din te sebseb,

29 te pegtahu din te eletanan te dahat

eyew kene seini egsibu.

Duen ad e te pegtahu din te me pabunsuran te kalibutan.

30 Duen a te dulug din iling te talagbebaley.

Nakapahala a kandin tagse aldew;

egkahala a layun duma kandin.

31 Amana a egkahale ne eg-ugpe te kalibutan duma te me etew.”

32 Purisu me anak, pammineha a kuntee.

Due keupianan te seeye se eg-ikul te igkeupii ku.

33 Pammineha niyu ka igpanulu ku kaniyu, eyew egmatagseb kew;

sumsumana niyu seini wey kene niyu balahara.

34 Due keupianan te etew ne egpammineg keddi,

wey te etew ne egtetameng keddi tagse aldew diye te gumawan ku,

wey te etew ne egtetahad diye te baley ku.

35 Ka egpakakita keddi, egpakaangken te umul

wey igkeyid-u sikandin te Magbebaye.

36 Piru ka kene egpamitew keddi, migdereet te pegkeetew rin,

wey ka langun ne egkeepes keddi, egkeupian ne egpatey.”

Ka katagseb wey ka keungelan

9Ka katagseb, egpekeiling te etew ne migbebaley wey insungkalehan din te pitu. Miglape sikandin te me ayam din eyew egsahakeen. Ne in-andam din ka me pegkeen wey me inumen. Insuhu din ka me suluhuanen din ne me malitan eyew te pegginggat te me etew diye te bariyu te migkahi, Tambung kew te sahakeen, me etew ne ware aperu!” Ne egkahi sikandin diye te me umbeg, Hendini kew, keen kew te egkakeen wey te inumen ne in-andam ku para kaniyu. Engkeri niyud e ka keungelan niyu wey ugpe kew ne iling te matagseb ne me etew eyew egmalayat ka umul niyu.”

Ke egsaparan nu ka hambuhen ne etew, egkapeyilawan ke re iya; ke egsaparan nu ka mareet ne etew, egdereetan ke re iya nikandin. Kene nu sapari ka etew ne hambuhen su egdumutan ke re nikandin. Piru ke egsaparan nu ka etew ne matagseb, egtahuren ka nikandin. Ke egpanuluen nu ka etew ne matagseb, egkatimulan ka katagseb din; ke egpanuluen nu ka etew ne matareng, egkatimulan ka katuenan din.

10 Ka pegkaaldek te Magbebaye ne Manama ka bunsuranan te katagseb, wey ka peg-ila te Matulus ne Manama ka egpuunan te salabutan. 11 Egpakamalayat te umul nu ka katagseb. 12 Egpakameupiya keykew ka katagseb, piru ke lalung ka, sikeykew re iya ka egkabaybayaran.

13 Ka keungelan, egpekeiling te malitan ne be-baan, ware katuenan, wey ware hilew. 14 Diye sikandin migpinpinnuu te gumawan te baley rin wey ke diye naa te pinnuuwan ne diye te bariyu 15 wey egpangumew te me etew ne egmanlihad ne kene mule egpangilabet te eggimuwen te duma. 16 Migkahi sikandin, “Tambung kew te sahakeen, me etew ne ware aperu!” Ne migkahi man-e sikandin diye te me umbeg, 17 Meemis ka weyig ne tinakew, wey mananam ka paan ne eggelhelesan de te egkeen.” 18 Ne ware nakataha ka me etew ne ka eggendiye te baley rin, egkapatey bes, wey ka seeye se nakaseled e, diyad e te inged te me minatey.

Ka me lalahen ni Sulumun

10Seini ka me lalahen ni Sulumun:

Ka anak ne matagseb, egpakapahale te amey wey iney rin,

piru ka anak ne kene egtulik, egpakapalaggew kandan.

Kene egpakameupiya keykew

ka karatuan ne egkaangken nu pinaahi te limbung,

piru egpakaluwas mule keykew ka pegkamatareng.

Kene egtuhutan te Magbebaye ne Manama ne eggutasan ka me matareng,

piru egbalabahan din ka igkeupii te maddeet ne etew.

Egpakaayu-ayu ka pegpapepehul,

piru egpakaratu ka pegkamabasuk.

Ka kanakan ne eglilimud te egkakeen te tinggaani, matagseb,

piru ka kanakan ne egliplipereng de, egpakapeyilew.

Egpanalanginan te Magbebaye ka matareng ne etew,[fn]

piru ka me lalag ne impanlalag te maddeet ne etew, iyan de egdereet kandan.

Ke egpatey ka matareng ne etew, egkeyimu sikandin ne panalangin te duma, wey layun egkatanuri,

piru mahaan de egkalingawi ka mareet ne etew.

Ka matagseb ne etew, egdawat te me meupiya ne tambag.

Piru egkahunaan ka egpangasak de due te ware karuan.

Ka matareng ne etew, mariyu te karereetan,

piru ka etew ne egpekeyimu te mareet, egkasapenan.

10 Ka etew ne egpanungkilat ne mareet se tuyu, egpakabehey te kalaggew.

Ne ka etew ne egpangasak de due te ware karuan egkahunaan.

11 Ka lalag te matareng ne etew, egpekeiling te sebseb ne egpakabehey te umul,

piru egpakarereet ka lalag te mareet ne etew.

12 [xr]Egpekeyimu re te samuk ka pegkasundug,

piru ka geyinawa, egpakapasaylu te langun ne seyyup.

13 Ka etew ne due salabutan, eglalag-lalag ne due katagseb.

Piru ke etew ne kene egtulik, eleg ne egdisiplineen wey egparusaan.

14 Ka matagseb ne etew, egpakannekal ne egtimul te katagseb din,

piru ka eglalahen te etew ne ungel, egpakarereet de.

15 Egpakabulig te meyaman ka karatuan din,

piru ka keyirapan te egkaayu-ayu iyan egpakarereet kandin.

16 Ka bayad te matareng ne etew, iyan sika se malayat ne umul

piru eglegparan ka mareet ne etew.

17 Ka etew ne egpalintutuu ke egsaparan,

egmalayat se umul,

piru ka etew ne kene eg-angken te seyyup din, egkatarin-tarin iya.

18 Ubaten ka etew ne eggeeles te langet,

wey egkeungel ka etew ne egsesalupet.

19 Ke egpanaweles ka eglalag,

egkaseyyup ka iya,

piru ke matagseb ka,

peeneng-eneng ke re.

20 Ka me lalag te matareng ne etew, egpekeiling te seleppi ne neelin ne pelata,

piru ware karuan te suman-suman te maddeet ne etew.

21 Ka me lalag te matareng ne etew, egpakabehey te keupianan te masulug ne etew.

Piru egpatey ka egkengeungel su ware ma me salabutan dan.

22 Egkaratu ka etew pinaahi re te panalangin te Magbebaye,

wey kene ne pinaahi te peglasey-lasey te himu.

23 Ka ungel ne etew, egkahale ne eggimu te mareet,

piru ka etew ne meupiya se salabutan, iyan mule igkahale ka katagseb.

24 Ke nekey ka igkaaldek te mareet ne etew, nasi egkeyitabu kandin,

piru egkaangken mule te matareng ne etew ka igkeupii rin.

25 Ke egginguma ka keyirapan ne iling te bagyu, egkeuyan ka mareet ne etew,

piru kene mule egkamenu ka matareng ne etew.

26 Iling te suka ne egpakapangingilu te ngipen

wey ke ebel naa ne egpakapaluwe te mata, ka pehulen egpakabelu degma te seeye se egsuhu kandin.

27 Ka etew ne due pegkaaldek te Magbebaye, egmalayat se umul.

Piru mahaan de mule egpatey ka maddeet ne etew.

28 Ka pegpallateng te me matareng ne etew, egpakabehey kandan te kahale,

piru kene mule egginguma ka in-iman-iman te maddeet ne etew.

29 Egpangabangan te Magbebaye ka ware sale,

piru egdereetan din mule ka maddeet se hinimuwan.

30 Ka matareng ne etew, kene egkaweil,

piru ka mareet ne etew, kene egkaluhey kayi te tane.

31 Ka me matareng ne etew, matagseb ne eglalag,

piru egpakarereet mule ka eglalahen te mareet ne etew.

32 Ka matareng ne etew, nakanengneng ke nekey ka eleg ne iglalag,

piru ka mareet ne etew, iyan de nanengnengan ka maddeet ne me lalag.

11Igkeepes te Magbebaye ne Manama

te me etew ne eggamit te kene ne eleg ne timbangan,

piru egkahale sikandin te eleg ne pegtimbang.

Egkeyilawan ka etew ne hambuhen,

piru egkeyimu ne matagseb ka mapariralemen.

Ka keupiya te matareng ne etew, egpakapanulu kandin te eleg ne eggimuwen din.

Piru ka pegpapitew-pitew re te etew ne kene egkasalihan, egpakarereet kandin.

Kene egpakaluwas ka karatuan te etew

ke igpeyingume e te Manama ka kamatayen,

piru egpakaluwas puun te kamatayen ka pegkamatareng.

Egpakameupiya te peg-ugpe ka pegkamatareng,

piru egpakarereet te etew ka mareet ne hinimuwan din.

Egpakaluwas te etew ne matareng ka pegkamatareng,

piru egpakarereet kandin ka eyam din.

Ke egpatey e ka etew ne mareet,

egkaawe e degma ka pegpallateng din,

wey warad karuan te langun ne in-iman-iman din ne karatuan.

Egluwasen te Manama ka etew ne matareng,

piru egpakasalerep mule te kasamuk ka etew ne mareet.

Egpakarereet te duma ka me lalag te me etew ne ware mig-ila te Manama,

piru ka katagseb te matareng ne etew, egpakaluwas kandin.

10 Egkengahale ka me mahinged te sabeka ne siyudad

ke egmeupiya ka peg-ugpe te me matareng ne etew,

wey egkengahale degma sikandan ke egpatey ka maddeet ne etew.

11 Egmatubung ka siyudad pinaahi te me panalangin te Manama te me matareng ne etew,

piru egkareetan seini tenged te me lalag te maddeet ne me etew.

12 Egpanampele te duma ka ware salabutan,

piru egpeeneng-eneng de ka matagseb.

13 Ka be-baan, egpangguhud te iggeles de perem,

piru ka matareng ne etew kene egpangawang egpangguhud.

14 Egkahuhus ka sabeka ne nasud ke ware matagseb ne egpangulu,

piru egmalig-en seini ke masulug ka me talagtambag.

15 Egpekegsendit ka ke egsaad ka ne egbulig te sabeka ne lapu;

meupiya pad mule ke kene nu sika eggimuwen.

16 Egtahuren ka meupiya ne malitan,

piru karatuan de ka egkaangey te maddeet ne me etew.

17 Ke meupiya ka te duma,

ingkeyid-u nu degma ka pegkeetew nu,

piru ke mabulut ka,

indereetan nu re ka pegkeetew nu.

18 Ka malehet, ware iya egkahaani te etew ne mareet,

piru ka matareng, duen iya dasag ne egkarawat din.

19 Egkeuyag ka etew ne mapahetpet ne eggimu te matareng,

piru egpatey ka eggimu te mareet.

20 Egkeepes ka Magbebaye te seeye se iyan de egsumsumanen se mareet

piru egkahale mule sikandin te seeye se eggimu te matareng.

21 Klaru iya ne eglegparan ka maddeet ne me etew,

piru egluwasen mule ka me matareng.

22 Ka mateles ne malitan ne ware katuenan te peg-alam,

egpekeiling de te bulawan ne sising ne intangen diye te irung te babuy.

23 Meupiya se egpangkusan te igkeupii te matareng ne etew,

piru karereetan ka egpangkusan te egpallatengen te maddeet ne me etew.

24 Due me etew ne matumpis

piru egkanasnasian de iya egmeyaman,

due degma me leheren

piru nasi de iya egkaayut-ut.

25 Egmatubung ka etew ne matumpis,

wey egbulihan degma ka etew ne mabulig-bulig te duma.

26 Eg-id-iranen te me etew ka eggeeles te egkakeen

piru egderayanen dan mule seeye se egpamelegye.

27 Ka etew ne egpakannekal ne egpamitew te meupiya, egpakaangken te keupianan,

piru ka etew ne egpamitew te samuk, egpakasalerep iya te samuk.

28 Egkeyid-uwan ka etew ne egsalig te karatuan din, iling te egkalanes ne hilamunen,

piru egmatubung mule ka etew ne matareng

iling te meilem-ilem ne pinamula.

29 Ka etew ne eg-uyan te samuk te pamilya rin

ware egkapanunud ne karatuan.

Ne ka ware gulehud

egkeyimu ne suluhuanen te matagseb.

30 Egpakabehey te umul ka pegkamatareng

piru egpakarereet ka keungelan.

31 Egdasahan iya ka me matareng kayi te kalibutan,

wey eglegparan iya degma ka me makasesale.

12Ka etew ne egkeupian ne egmatagseb,

egdawat ne egsaparan.

Piru ka etew ne ware salabutan, egkabelu ke egsaparan.

Igkahale te Magbebaye ne Manama ka meupiya ne etew,

piru eglegparan din ka egsuman-suman te mareet.

Ware keupianan te etew ne mareet se hinimuwan,

piru ka matareng ne etew, kene egkaweil iling te kayu ne nakareralid te maralem.

Igpakapeggasal te lukes wey kahalaan din ka meupiya ne asawa rin.

Piru ka mekeyilew-hilew ne malitan,

egpekeiling te dalu ne egpakadereet te tul-an te asawa rin.

Meupiya ka egsumsumanen te matareng ne etew,

piru peglimbung de ka igtambag te me maddeet.

Egpakapatey ka me lalag te maddeet ne me etew,

piru egpakaluwas ka me lalag te me matareng.

Egdereetan ka me etew ne maddeet

wey ware egkasame ne kabuhalan dan,

piru egkeuyag mule ka kabuhalan te matareng.

Egdeyrayen ka ke matagseb ka,

piru eglemetan ka ke ungel ka.

Meupiya pad ka egkaayu-ayu ne migtrabahu eyew egpakakeen

du te migpapitew-pitew ne ubag kun meyaman piru mig-antus te gutas.

10 Ka matareng ne etew, egtanggu te me mananap din,

piru ka mareet ne etew, egbayad-bayad te me ayam din.

11 Ka mabasuk ne etew, egmanubla-subla se pegkeen,

piru ka etew ne eggelebek eggimu te ware karuan, ware naa salabutan.

12 Ka maddeet ne etew, egkeupian layun ne eggimu te mareet, purisu egkengareetan sikandan.

Piru ka me matareng, kene mule egkamenu iling te kayu ne egpakaderalid te maralem wey egbebehas.

13 Ka mareet ne etew, egkasahilut te lalag din mismu,

piru ka matareng ne etew, egpakaalihu mule te samuk.

14 Ka etew ne matagseb ne eglalag-lalag, due me keupianan,

wey ka meupiya se me hinimuwan, egpakarawat te me dasag.

15 Ka ungel, migpalintutuu ne layun eleg sikandin,

piru ka me matagseb, egpammineg mule te tambag.

16 Ke eg-usihen ka ungel ne etew, mahaan sikandin egbubunlis.

Piru ka matareng ne etew, egbalaharen din de mule ke egpeyilawan sikandin.

17 Ka egkasalihan ne egpamalehet, egpangguhud te malehet.

Piru ka kene egkasalihan, egpangguhud te ubat.

18 Ka pegpangawang eglalag, egpakapasakit iling te egpakapali ne kampilan,

piru ka me lalag te matagseb, egpakabawi mule.

19 Ka kamalehetan, kene egkaawe,

piru ka ubat, kene egkaluhey.

20 Ka mareet ne etew, iyan de egsumsumanen ka peglilimbung.

Piru seeye mule se egsuman-suman te meupiya, egpakaangken te kahale.

21 Ware mareet ne egkeyitabu te etew ne matareng,

piru kasamuk de ka egkaangken te etew ne mareet.

22 Igkeepes te Magbebaye ka me ubaten,

piru igkahale din mule seeye se egmangguhud te malehet.

23 Ka matagseb ne etew, kene egpaambug te katuenan din,

piru ka ungel, egwangal-wangal iya te keungelan din.

24 Egkeyimu ne ahalen ka mabasuk,

piru egkeuripen ka pehulen.

25 Egpakarereet te suman-suman ka pegkalaggew,

piru egpakahale ka meupiya ne me lalag.

26 Ka matareng ne etew egpakapanulu te duma rin te eleg,

piru ka himu te maddeet ne me etew egpakapasuwey te duma.

27 Ka pehulen ne etew egdaat-daat te egkeutel rin,

piru ka mabasuk ne etew egtumpis te keingesan din.

28 Ke eg-ugpe ka ne matareng, egmalayat ka umul nu,

wey egkaluwas ka puun te kamatayen.

13Ka matagseb ne anak

egpammineg ke egsaparan te amey rin.

Piru ka makehal se ulu

kene iya eg-angken te seyyup din.

Egdasahan ka me etew ne meupiya ne egpanlalag-lalag,

piru samuk mule ka egkaangken te seeye se me limbungen.

Ka etew ne egbantey te peglalag-lalag din,

migbantey te umul rin.

Piru ka etew ne egpanaweles de due eglalag, egkahunaan iya.

Kene egkaangken te etew ne pehulen ka igkeupii rin,

piru egkaangken mule te etew ne mabasuk ka langun ne igkeupii rin.

Ka matareng ne etew, egkeepes te ubat,

piru ka mareet ne etew

eggimu te mekeyilew-hilew wey egkalemetan ne me himu.

Ka pegkamatareng, egpakabulig te etew ne ware sale,

piru ka makasesale, egkareetan tenged te mareet ne himu rin.

Due me etew ne egpapitew-pitew ne ubag kun me meyaman, piru egkengaayu-ayu bes.

Ne due degma me etew ne egpapitew-pitew ne egkengaayu-ayu piru me meyaman bes.

Ka me meyaman, egpakabayad te umul ran eyew re egpakaawe,

piru ka egkengaayu-ayu, ware mule eglelalis te umul ran.

Ka matareng, egpekeiling te sulu ne lelayahi,

piru ka mareet ne etew, egpekeiling te sulu ne egkeebukan e.

10 Ka pegpaambug, egpekeyimu te samuk,

piru seeye se egpammineg te tambag, egmatagseb.

11 Ka karatuan ne ware ikalasey, mahaan de egkaawe,

piru ka karatuan ne egkatallintek te eglilimud, nasi egdakel.

12 Egpakamasakit te pusung ke mananey egkatuman ka egpallatengen,

piru egpakabehey te kahale ka natuman e ne impallateng.

13 Emun ke egbalaharen nu ka meupiya ne tambag,

egkeuyan ka iya diye te karereetan,

piru ke egpalintutuu ka te me panulu, egdasahan ka iya.

14 Ka pegpanulu te matagseb ne etew, egpekeiling te sebseb ne egbehey te umul,

wey egpakabulig keykew te peg-alihu te karereetan ne egginguma.

15 Egtahuren ka etew ne meupiya se suman-suman,

piru karereetan ka egpangkusan te etew ne kene egkasalihan.

16 Ka matagseb ne etew, egsumsumanen pad ka minsan nekey ne eggimuwen din.

Piru ka ungel ne etew, kenad egsuman-suman, purisu kenad iya egsalilung ka keungelan din.

17 Ka kene egkasalihan ne insuhu ne egpahuhuren, egpakabehey te samuk,

piru ka egkasalihan, egpekeuyan te keupianan.

18 Egkaayu-ayu wey egkeyilawan ka etew ne kene egkeupian te me tambag.

Piru egbantuhen mule ka egpammineg te me tambag.

19 Amana ka kahale te etew ke egkaangken din ka igkeupii rin.

Piru egpakamasakit te pusung te me ungel ka peg-engked te malindit.

20 Ka egduma-ruma te matagseb, egmatagseb degma,

piru ka egduma-ruma te ungel, egkabaybayaran.

21 Egdumdumaan te samuk ka me makasesale,

piru keupianan mule ka egkaangken te me matareng.

22 Ka meupiya ne etew, due igkahaat ne egkapanunud te me kabuhalan din.

Piru ka karatuan te me makasesale, egpekeendiye te me matareng.

23 Dakel perem ka uma te tane te egkaayu-ayu,

piru ware dan seini naangken tenged te maddeet ne etew ne iyan e eggakamhakam kayi.

24 Ke kene nu eglampesan ka anak nu, ware nu sikandin geyinawei,

piru ke inggeyinawaan nu ka anak nu, layun nu sikandin disiplinaa.

25 Due eleg ne egkakeen te me matareng,

piru layun de eggutasi ka mareet ne etew.

14Ka malitan ne matagseb, egpakalig-en te pamilya rin,

piru ka malitan ne ungel, egpakahuhus te pamilya rin.

Ka matareng ne etew, egkaaldek te Magbebaye ne Manama,

piru egpakabaley-baley re te Manama ka etew ne eggimu te mareet.

Ka egpanlalahen te ungel ne etew, egpekeuyan te parusa para kandin,

piru ka egpanlalahen te matagseb ne etew, egpakabulig mule kandin.

Ke ware baka nu ne igdaru, ware egkahaani nu,

piru ke due baka nu ne manekal ne igdaru, egkapenu ka lelapeng nu.

Ka egkasalihan ne egpamalehet, egpangguhud te malehet,

piru ka kene egkasalihan, eg-uubat de iya.

Ka etew ne lemeten, kenad iya egpakaangken te katagseb minsan egmemenu pad sikandin,

piru ka etew ne due salabutan, mahaan de egkateu.

Pariyu ka te seeye se me ungel

su ware egkaangey nu ne katuenan puun kandan.

Ka katagseb te etew ne due salabutan, egpakabulig kandin te pegnengneng te eleg ne eggimuwen din,

piru ka keungelan te ungel ne etew, egpakaakal te pegkeetew rin.

Hendue te ware de diye te me ungel ne etew ke egpakasale sikandan,

piru ka me matareng, egkeupian mule ne egkapasaylu ka me sale dan.

10 Sikeykew re ka nakanengneng te kalaggew wey kahale nu,

wey ware degma duma ne egkabaaran kayi.

11 Egdereetan ka baley te maddeet ne me etew,

piru egmatubung ka peg-ugpe te taltalaanak ne matareng.

12 Due dalan ne egkahiyen nu ne eleg,

piru egpeendiye bes seini te kamatayen.

13 Egkaayun ne iggeles ka peglungku pinaahi te pegngisi,

piru ke egkapenge e ka pegngisi, duen ded ka pegkalaggew.

14 Egkarawat te mareet ne etew ke nekey ka eleg para kandin,

wey egdasahan ka meupiya ne etew te meupiya ne hinimuwan din.

15 Ka etew ne ware aperu, egpalintutuu te minsan nekey,

piru ka matagseb ne etew, egtanud-tanud te eleg ne egbayaan din.

16 Ka matagseb ne etew, egbantey te pegkeetew rin wey egpariyu te mareet,

piru ka ungel, nasi mule egparani te gubut.

17 Ka etew ne mahaan de egkabelu, egpekeyimu te keungelan,

wey ka etew ne migplanu te mareet, igkalangeti te Manama.

18 Ka me etew ne ware aperu, egpakahaani te behas te me keungelan dan,

piru ka me matagseb ne etew, egdasahan te katuenan dan.

19 Ka maddeet ne etew, egpanimbuel diye te matareng ne me etew

wey egpeyid-u-hid-u ne egpabulig kandan.

20 Ware egkeupian te me etew ne egkaayu-ayu, minsan ka me sumbaley ran,

piru masulug mule ka alukuy te me meyaman.

21 Sale ka peglemet te minsan hentew,

piru egpanalanginan seeye se egkeyid-u te egkengaayu-ayu.

22 Egpakasale ke re ke egsuman-suman ka te mareet diye te duma,

piru ke egsuman-suman ka te meupiya, eggeyinawaan ka te etew wey eg-unungan ka.

23 Egpakabehey te keupianan ka pegtrabahu,

piru egpakaayu-ayu ka iyan de eggimuwen se egpeggasal.

24 Egdasahan te karatuan ka matagseb,

piru ka dasag te me ungel, iyan de iya degma ka subla pad ne keungelan.

25 Ka malehet ne talagpamalehet, egpakaluwas te masulug ne umul,

piru ka ubaten, kene egkasalihan.

26 Ka etew ne due pegkaaldek te Magbebaye, ware igkangilam,

wey egkeyimu sikandin ne aputanan te me anak din.

27 Ka pegkaaldek wey ka pegtahud te Magbebaye

ka egpuunan te umul wey sika ka paahi te peg-alihu te kamatayen.

28 Egmabantug ka Hari ke masulug ka me sakup din,

piru ke ware sakup din, egkareetan din iya.

29 Matagseb ne subla ka etew ne mananey egkabelu,

piru ka mahaan de egkabelu, migpeila re ne ungel sikandin.

30 Egpakameupiya te lawa ka meupiya ne suman-suman,

piru ka pegkeimma, egpekeiling te dalu ne egpakamahebu te tul-an.

31 Ka seeye se egdeeg-deeg te egkengaayu-ayu,

migpakita ne inlemetan din ka Magbebaye ne miggimu kandan.

Piru ka egkeyid-u te seeye se egkengaware-ware,

migpakita te pegtahud din te Magbebaye.

32 Egpatey ka mareet ne etew tenged te mareet ne hinimuwan din,

piru egbulihan ka matareng minsan te timpu te kamatayen din.

33 Ka etew ne due salabutan, katagseb de ka egsumsumanen,

piru ka etew ne ungel, warad iya hanew meyitenged te katagseb.

34 Egmalig-en ka sabeka ne nasud ke matareng ka me mahinged kayi,

piru ke eggimu sikandan te sale, egkeyilawan iya ka nasud dan.

35 Igkabennali te Hari ka suluhuanen ne matagseb,

piru egparusaan din ka suluhuanen ne egpakapeyilew kandin.

15Egpakaawe te langet ka meupiya ne tabak,

piru egpekeundul te langet ka malangit ne lalag.

Egpakabehey te katuenan ka me lalag te matagseb ne etew,

piru ware karuan te me lalag te egkeungel.

Egkakita te Magbebaye ne Manama ka langun diye te minsan hendei ne inged,

egkakita rin ka eggimu te mareet wey meupiya.

Egpakabehey te umul ka me meupiya ne lalag,

piru ka me mallangit ne lalag, egpakamasakit te pusung.

Kene egdawaten te ungel ne etew ka pegpanulu te amey rin,

piru egdawaten seini te matagseb ne etew.

Due dakel ne karatuan diye te baley te matareng,

piru egkaddeetan ka me karatuan te me maddeet.

Egpekeempet ka katuenan pinaahi te pegpanulu te me matagseb,

wey kene ne pinaahi te me ungel.

Egkahale ka Magbebaye ke eg-ampu ka me matareng,

piru igkeepes din ka me halad te maddeet ne me etew.

Egkalindit ka Magbebaye te me hinimuwan te etew ne maddeet,

piru eggeyinawaan din mule ka eggimu te matareng.

10 Egdisiplineen te mangune-kune ka seeye se eg-engked te matareng ne dalan,

wey egpatey ka kene egdawat te me pegpanulu.

11 Ke nanengnengan te Magbebaye

ka diye te inged te me minatey,

iyan naan pa ka suman-suman te etew.

12 Ka me etew ne lemeten, kene egkeupian ne egsaparan,

sikan naa ka egpariyu sikandan te matagseb.

13 Eggimun-gimun ka etew ne nahale,

piru eglungku sikandin ke due igkalaggew rin.

14 Ka etew ne due salabutan, egkeupian te katuenan,

piru keungelan de ka igkeupii te egkeungel.

15 Malised layun ka egkeula-ula te egkengaayu-ayu,

piru ka etew ne egkahale de due,

egkahale iya sikandin te tagse aldew.

16 Meupiya pad ka egkaayu-ayu ne due pegkaaldek te Manama

du te meyaman ne kene egkataman se samuk.

17 Meupiya pad ke egkeen ke re te gulay duma te inggeyinawaan nu

du te egkeen ka te mananam ne ngalap ne egkalangetan ke re due.

18 Ka etew ne mahaan de egkabelu, iyan egpuunan te samuk,

piru ka etew ne egpariralem, egpakapapeeneng-eneng te egpeg-ehetey.

19 Ka etew ne pehulen, egkalised-lised minsan hendei,

piru mateles mule ka peg-ugpe te matareng.

20 Egpakapahale te amey wey iney ka anak ne matagseb,

piru egpekeyilew kandan ka ungel.

21 Igkahale te ungel ka keungelan din,

piru ka due salabutan, eggimu te matareng.

22 Kene ka eglampus te eggimuwen nu ke ware egpakatambag keykew,

piru ke masulug ka egtambag keykew, eglampus ka iya.

23 Amana egkahale ka etew ke egpakatabak sikandin te eleg ne tabak.

Meupiya naan de iya ke egpakaselengan te eleg ne timpu ka eleg ne tabak din.

24 Ka matareng ne etew, eg-ikul te dalan ne egpeendiye te umul,

wey eg-alihu sikandin te dalan ne peendiye te kamatayen.

25 Egguhusen te Magbebaye ka me baley te me etew ne hambuhen,

piru egbantayan din mule ka karatuan te me balu.

26 Igkalindit te Magbebaye ka me suman-suman te maddeet ne etew,

piru igkahale din ka meupiya ne me peglalag.

27 Ka etew ne egpakaangken te karatuan te mareet ne paahi,

egpekeuyan te samuk te pamilya rin.

Piru egmalayat mule se umul te etew ne kene egdawat te sagpeng te be-be.

28 Ka matareng ne etew, egsuman-suman te kene pad sikandin egtabak,

piru ka mareet ne etew, mahaan egtabak piru egpekeuyan seini te samuk.

29 Egpamminehen te Magbebaye ka me peg-ampu te matareng,

piru kene din eglinglingeen ka maddeet.

30 Egpakapahale ka peggimun-gimun

wey egpakabagget ka meupiya ne guhuren.

31 Egmatagseb ka etew ne egpammineg ke egsaparan.

32 Ke kene ka eglinga-linga te me panulu,

egkareetan ka pegkeetew nu.

Piru ke egpammineg ka te me panulu,

egkatimulan ka katagseb nu.

33 Ka pegkaaldek te Magbebaye

ka egpakapanulu te katagseb.

Ka pegpariralem egpakapanulud te etew eyew egmabantug.

16Ka etew ka egplanu,

piru egkabaluy ka langun te Magbebaye ne Manama.

Egsuman-suman ka ne eleg ka langun ne inggimu nu,

piru egpitawen te Manama ke nekey ka tuyu nu.

Isalig nu te Manama ka langun ne eggimuwen nu

eyew eglampus ka te me planu nu.

Inggimu te Magbebaye ne Manama ka langun ne due egpabulusan;

minsan ka maddeet ne etew, karereetan ka egpangkusan.

Egkalindit ka Magbebaye te me hambuhen,

wey egparusaan din iya sikandan.

Emun ke eggeyinawaan nu ka Magbebaye

wey egmatinumanen ka kandin,

egpasayluwen ka nikandin;

emun ke egkaaldek ka te Magbebaye,

egpakaalihu ka te karereetan.

Emun ke egpakapahale ka te Manama,

egkaalukuy nu ka me kuntere nu.

Meupiya pad ke due deisek ne karatuan ne naangken pinaahi te peglasey-lasey,

du te dakel ne karatuan ne naangken te mareet ne paahi.

Sikeykew ka egplanu,

piru ka Manama ka egpanulu keykew te dalan ne egbayaan nu.

10 Emun ke eggukum ka Hari ne egdumaan te geem te Manama

layun eleg ka peggukum din.

11 Igkeupii te Magbebaye ka eleg ne timbangan wey eleg ne sekeranan.

Sikandin ka egbuut ke egmenuwen te eggamit ka timbangan.

12 Egkalindit ka Hari te mareet ne himu,

su egmaresen ka peghari din pinaahi te pegkamatareng.

13 Egkeupian ka Hari ne egpammineg te kamalehetan

wey egkahale sikandin te etew ne egpangguhud te malehet.

14 Emun ke egkabelu ka Hari, diye egpangkus te due egkapatey ne suluhuanen,

purisu ka matagseb ne etew, egpakannekal ne egkahale kandin ka Hari.

15 Emun ke mahalew-halew ka Hari,

egmahalew-halew degma ka me etew,

wey egmeupiya ka egkatamanan dan.

Ne ka keupiya te Hari, egpekeiling te uran ne egpakapatubu te beni ne impamula.

16 Meupiya pad ne iyan nu egkaangken ka katagseb wey katuenan

du te pelata wey bulawan.

17 Ka matareng ne etew, egpariyu te mareet ne himu;

ka migtanud-tanud te pegbebatasan din,

migbantey te umul rin.

18 Ka pegpaambug, iyan egpangkusan ka karereetan,

wey ka pegparibabew, iyan egpangkusan ka egkariralem.

19 Meupiya pad ka egpariralem duma te egkengaayu-ayu,

du te egbaad-baad te karatuan duma te me hambuhen.

20 Egmatubung ka etew ne egpammineg te me panulu,

wey keupianan te etew ne migsalig te Magbebaye ne Manama.

21 Ka matagseb ne etew egkeilaan pinaahi te meupiya ne salabutan din,

ka meupiya ne peglalag-lalag din egpakabagget amana.

22 Ka katagseb iyan sebseb te umul te me matagseb,

piru ka pegpanulu te me ungel warad iya karuan.

23 Ka matagseb ne etew, egsum-sumanen din pad ka eglalahen din,

purisu egpakabagget iya ka me lalag din.

24 Ka memeupiya ne lalag,

egpekeiling te teneb ne egpakapahale,

wey egpakameupiya te lawa.

25 Due dalan ne egkahiyen nu ne eleg,

piru egpeendiye bes seini te kamatayen.

26 Tenged te gutas, wey te igkeupii te etew te egkeen,

eglasey-lasey sikandin ne egtrabahu.

27 Ka etew ne mareet egpamitew iya te paahi

te pegdereet te duma,

wey ka peglalag-lalag din egpekeiling te migkanlabkanlab ne hapuy.

28 Ka etew ne salupeten, egpangguhud de due egpangawang te me ware karuan,

sikandin ka egpuunan ne egkasamuk wey egkareetan ka me talag-alukuy.

29 Ka mabulut ne etew eglilimbung te sumbaley rin

wey eg-akalan din eyew egkareetan.

30 Bantey kew te etew ne eggihimun-gimun

wey egpanungkilat kaniyu

su mareet ka planu rin.

31 Ka uban palinneu te kabantug;

egkaangken seini te matareng ne me etew.

32 Meupiya pad ka kene mahaan egkabelu

du te etew ne mabulut.

Meupiya pad ka egpakatigkel te pegkeetew rin;

du te etew ne egpakalusud te siyudad.

33 Egpintut-pintut ka me etew te pegnengneng te igkeupii te Manama;

piru iyan egbuut te langun ka Manama.

17Meupiya pad ka egkeen te sanig ne due keupianan,

du te egsahakeen piru layun egpeehetey.

Ka matagseb ne suluhuanen

iyan egmandu te ungel ne anak te ahalen din,

wey egbaaran sikandin te egkapanunud din.

Eg-el-elehan te Magbebaye ne Manama ka pusung te etew,

iling te bulawan wey pelata ne eglenayen te hapuy.

Ka mareet ne etew, egpammineg te mareet ne me lalag,

wey ka ubaten ne etew, egpammineg degma te ubat.

Ka miglemet te egkengaayu-ayu

miglemet degma te miggimu kandan.

Egparusaan ka etew ne nasi egkahale te karereetan te duma.

Igpakapeggasal te me buyag ka me apu dan,

wey igpakapeggasal degma te me anak ka me amey wey me iney ran.

Ka talahuren ne etew, kene eglalag te ubat;

ka mareet ne etew, kene eglalag te malehet.

Ka sagpeng te be-be iling te taleyid-u te etew ne migbehey,

minsan nekey ne eggimuwen din, eglampus sikandin.

Ka etew ne eglingew te mareet ne neyimu te duma,

egpapitew te geyinawa,

piru ka etew ne eg-ulit-ulit te mareet,

egpekegsuwey te pegpaal-alukuyey.

10 Ka etew ne due salabutan, mahaan de egpakasabut minsan kasabeka re egsapari,

piru ka ungel, kene iya egpakasabut minsan kapapila sikandin egpanlampesi.

11 Ka etew ne mabulut, egpamitew te samuk,

wey eglusuran sikandin iling te mangngayew ne egtigkew.

12 Meupiya pad ke egpakasinug-ung ka te iney te mananap ne egngaranan te usu ne nalaahan te anak

du te egpakasinug-ung ka te ungel ne eggimu iya te mareet.

13 Ke egsulian nu te mareet ka meupiya,

layun e ne due mareet ne egkeyitabu diye te baley nu.

14 Ka egpuunan te apulanan, egpekeiling te migluluwang te subung,

sikan naa, isanggel niyud sika te kene pad egdakel.

15 Igkeepes te Magbebaye ka pegparusa te ware sale

wey ka pegpaawe te due sale.

16 Ware karuan ne egpanuluen ka ungel eyew egmatagseb,

su ware ma meupiya ne suman-suman din.

17 Egpaheyinaweey layun ka talag-alukuy,

wey ka tahasuled egpepangabangey.

18 Ka etew ne ware suman-suman,

mahaan egsaad ne iyan egbayad te utang te sumbaley rin.

19 Ka etew ne egkeupian te samuk, miggeyinawa te sale,

wey ka etew ne egparibabew, egpamitew te karereetan.

20 Ka etew ne layun egsuman-suman te mareet, kene iya egmatubung,

wey ka etew ne ubaten, iyan egpangkusan ka karereetan.

21 Ka ungel ne anak,

egpakabehey te kalaggew te amey wey iney rin.

22 Ka peggale-gale, egpakameupiya te peglelawa,

piru ka pegkalaggew, egpakarereet mule.

23 Ka mareet ne etew, egdawat te seleppi ne sagpeng te be-be

eyew egdereetan ka eleg ne peggukum.

24 Ka matagseb ne etew egsuman-suman te eleg ne eggimuwen din.

Piru ka ungel minsan hendei re egpabulus se suman-suman.

25 Ka anak ne ungel,

egpakapalaggew re te amey rin,

wey egpakapasakit de te iney rin.

26 Kene ne eleg ne egmultaan ka ware sale,

wey ka pegdusa te etew ne matareng.

27 Ka etew ne kene egtakuseng egpangasak, duen naa salabutan;

ka etew ne egpakatigkel te pegkeetew rin, malayat naa se suman-suman.

28 Minsan ka ungel,

henduen ma te matagseb wey due salabutan ke egpeeneng-eneng de sikandin.

18Ka etew ne kene eg-al-alukuy,

iyan de egsumsumanen ka pegkeetew rin,

wey egsupaken din ka eleg ne katuenan te duma.

Ka ungel, kene egkeupian ne egpakasabut,

iyan din de igkeupii ka egpangguhud ke nekey ka insuman-suman din.

Ke eggimu ka te mareet, egkalemetan ka;

ke egkaawaan ka te kabantug, egkeyilawan ka.

Ka eglalahen te matagseb ne etew,

egpakabehey te katagseb diye te duma;

egpekeiling seini te maralem ne sebseb ne egtulayas diye te napu.

Kene ne meupiya ne iyan eglapihan ka nakasale,

kene degma ne meupiya ne kene ne eleg ka peggukum te ware sale.

Ka me lalag te etew ne egkeungel,

iyan egpuunan ne egpakakita sikandin te apulanan,

wey egkahumian iya sikandin.

Ka me lalag te etew ne egkeungel,

egpekeiling te balatik ne iyan ded egpakasahilut kandin.

Ka pegsesalupet, egpekeiling te mananam ne egkakeen

ne amana ne mananam ne eg-abelengen.

Ka pehulen ne etew, egpekeiling kareet te etew ne talagguhus.

10 Ka ngaran te Magbebaye ne Manama,

egpekeiling te malig-en ne baley

ne aputanan te me matareng eyew egpakapariyu te karereetan.

11 Migpalintutuu ka me meyaman ne egpakabulig kandan ka karatuan dan

ne migsuman-suman sikandan ne iling seini te matikang wey makepal ne alad.

12 Ka pegpaambug, egpakarereet te etew,

piru ka pegpariralem, egpakabehey kandin te bantug.

13 Ka etew ne egsalemak egtabak te ware din pad nasabut ka inse,

ungel rin wey egkeyilawan sikandin.

14 Egkaantus pad te etew ke egderalu sikandin,

piru ke nabaybayaran e ka gimukud din, kene sikandin egkabaluy.

15 Ka me matagseb eg-iman-iman ne egkatimulan ka katagseb dan,

ka talinga ran egkeupian ne egpakarineg pad te me katuenan.

16 Emun ke egkeupian ka ne egpakaparani te mabantug ne etew,

uyan ka te dasag, wey ibehey nu naa kandin.

17 Ka etew ne eggun-a eglalag diye te husayan, hendue te eleg

taman te eggingume e ka kuntere din ne eg-inse-inse kandin.

18 Emun ke egpekeg-apul diye te hukumanan ka daruwa ne maddesen ne etew,

iyan de egpakapasanggel kandan ka pegpintut-pintut.

19 Ke egbulihan nu ka suled nu, egpangabangan ka nikandin iling te malig-en ne siyudad.

Piru ke eg-ehetan nu sikandin,

kene ka nikandin egpangabangan.

20 Dawata nu ka egpangkusan te langun ne egpanlalahen nu,

iling te egkakeen ne egpakabulung.

21 Ka me lalag, egpakabehey te umul wey ke kamatayen naa,

wey ka seeye se egpangawang de due egpanlalag,

egsahap ded iya te egpanlalahen din.

22 Emun ke egpakaasawa kad e, nakakita kad e te keupianan,

wey migpeila sika ne impanalanginan ka te Manama.

23 Emun ke eglalag ka egkaayu-ayu, egpeyid-u-hid-u mule,

piru ka meyaman, malangit ne egtabak.

24 Due me talag-alukuy ne kene egkaluhey,

piru due degma me talag-alukuy ne subla pad te tahasuled.

19Meupiya pad ka egkaayu-ayu ne egkasalihan,

du te etew ne meyaman piru ubaten.

Ware karuan te kabagget te etew ke ware katuenan din.

Ka etew ne egkaana-ana, nasi egkaseyyup.

Due me etew ne iyan ded nareetan te keungelan dan,

piru iyan dan egsenditan ka Manama.

Ka me meyaman, layun de egpakakita te iyam ne alukuy,

piru ka egkengaayu-ayu eg-eengkeran nasi te me alukuy ran.

Ka ubaten ne tigpamalehet, egparusaan

wey kene iya sikandin egpakaawe.

Masulug ka egkeupian ne egpakapahale te matumpis ne etew,

wey egkeupian ne egpangalukuy te seeye se egpakabulig kandan.

Ka etew ne egkaayu-ayu eg-eehetan te me karumaan din

hutuk naan pad iya ne eg-eengkeran sikandin te me alukuy rin.

Minsan egmemenu sikandin ka egpangalukuy

piru egkaruruhu de iya sikandin.

Ka etew ne miggeyinawa te pegkeetew rin,

egpakannekal ne egpakaangken te katagseb taman te egkeyimu rin;

ka etew ne due natuenan, due keupianan.

Ka ubaten ne tigpamalehet, egparusaan;

egkareetan iya ka minsan hentew ne eg-uubat.

10 Ka ungel,

kene ne eleg ne eg-ugpe ne matubung,

wey ka me suluhuanen,

kene ne eleg ne egmandu te me ahalen.

11 Ka etew ne meupiya se salabutan,

egpakatigkel te pegkeetew rin.

Ne emun ke due egpakasale kandin,

kene din seini eglinglingeen.

12 Ka langet te Hari, egpekeiling te pegginihel te liyun,

piru ka himenew rin, egpekeiling te demmug te me hilamunen.

13 Ka anak ne ungel, egpakarereet te amey rin.

Ka malitan ne apulen, egpekeiling te uran ne egtapek te aldew ka egpanpanihis.

14 Egpakapanunud ka etew te baley wey seleppi

puun te amey wey iney rin,

piru ka Manama re ka egpakabehey kandin te matagseb ne asawa.

15 Ka pehulen ne etew wey egliplipereng de, eggutasan iya.

16 Ka etew ne egtuman te me suhu te Manama, egmalayat se umul,

piru ka kene egtuman, mahaan de egpatey.

17 Ke migbehey ka te egkaayu-ayu,

iling de te migpasambey ka te Manama

wey egbayaran ka iya degma nikandin.

18 Panulua nu ka me anak nu te me bate pad sikandan

wey mahaan pad sikandan egpakasabut,

su ke kene nu sikandan egpanuluen, migbulig ke re ne egdereet te pegkeetew ran.

19 Balahara nu ka mahaan egkabelu

ne eg-antus te legpad kandin,

su ke egbulihan nu sikandin

egliberan din ded man-e ka inggimu rin

wey egpabulig ded man-e sikandin keykew.

20 Pammineha nu ka me panulu

wey tantanuri nu me paney-paney,

eyew egmatagseb ka keureme.

21 Ka etew ka egplanu te minsan nekey,

piru ka igkeupii te Manama ka egkatuman.

22 Igkabennali ka etew ne matinumanen;

meupiya pad ka egkaayu-ayu ne etew du te me ubaten.

23 Tahura nu wey kaaldeki ka Magbebaye ne Manama

eyew egmalayat ka umul nu,

wey egpakapariyu ka te karereetan.

24 Due me etew ne me pehulen naan de iya

su minsan ka pegsungit te egkeenen dan, kene dan egkeyimu.

25 Ke egparusaan ka lemeten,

egkapanulu ka ware salabutan;

ke egpanuluen ka due salabutan, egmatagseb sikandin.

26 Egpekeyilew ka anak ne egdeeg-deeg te amey rin

wey egdeldel te iney rin.

27 Anak, ke kene ka egpammineg te me panulu,

egkataman ne egpakasuwey kad te impanulu keykew.

28 Ka ubaten ne tigpamalehet, migbaleybaley te eleg ne peggukum;

ka mareet ne himu, egpekeiling te keenen ne amana igkeupii te maddeet ne etew.

29 Eglegparan iya ka me etew ne egbaley-baley te duma,

wey egpanggumian ka egkengeungel.

20Ka subla ne peg-inum te egpekewubug ne inumen,

egpakamatale te etew wey egpekeiling e te egbusawen.

Purisu ka etew ne egpewubug-hubug, egkeungel.

Ka langet te Hari, egpekeiling te pegginihel te liyun.

Purisu, emun ke egpeyibeluen nu sikandin, eggimatayan ka iya nikandin.

Kabantug te sabeka ne etew ka pegpariyu te samuk;

ka me ungel re ne me etew ka egkeupian te samuk.

Ka etew ne pehulen ne egdaru te timpu te pegpamula,

ware egkahaani rin te timpu te tinggaani e.

Ka suman-suman te sabeka ne etew,

egpekeiling te weyig ne maralem,

piru egkatirew sika te matagseb ne etew.

Masulug ka egkahi ne egkasalihan sikandan,

piru warad iya egkasalihan kandan.

Keupianan te me anak

te etew ne matareng wey ware igkarew-ey.

Ke eggukum ka Hari, eg-ay-ayaran din iya te egnengneng ke hentew ka nekeyimu te mareet.

Ware minsan hentew ne egpakakahi,

Malinis amana ka pusung ku, wey ware sale ku.”

10 Egkeepes ka Magbebaye te me etew ne eggamit te kene ne eleg ne timbangan wey sekeranan.

11 Egkeilaan ka lukes-lukes ke mamenu sikandin

pinaahi te me hinimuwan din,

ke matareng naa wey se kene.

12 Inggimuwan ki te Magbebaye te mata eyew egpakakita ki

wey te talinga eyew egpakarineg ki.

13 Ke egliplipereng ke re, egkaayu-ayu ka,

piru ke egbasuk ka, dakel ka egkakeen nu.

14 Ka talagbebeli, layun de egsagsahukul te mahal kun ka egpameliyen,

piru ke egkabeli rin e seini, egpeggasal e sikandin te nabeli rin.

15 Ka lalag te matagseb ne etew,

dakel pad se karuan du te bulawan

wey te me mahal ne batu.

16 Ke due sabeka ne etew ne egsaad

ne sikandin ka egbayad keykew te utang te lapu,

buyui nu sikandin te kumbale ne iggerentiya,

eyew egbayad iya sikandin.

17 Mananam te sabeka ne etew ka egkakeen ne tinakew,

piru egkataman, egpekeiling e seini te pantad diye te be-be din.

18 Eglampus ka planu nu pinaahi te me tambag;

kene ka bubunu ke ware meupiya ne tambag te duma.

19 Ka etew ne id-iranen, kene din iya egpekeeles te guhuren,

sikan naa, pakaddiyu ka te iling due ne etew.

20 Ka egdilus te iney wey amey rin,

egpatey iya iling te sulu

ne egkeebukan diye te delem.

21 Ka napehes te egkuwa ne inggaat ne karatuan,

kene egpakabehey te keupianan te mewuri ne timpu.

22 Kene ka suli te mareet ne himu;

salig ke re te Magbebaye,

su egbulihan ka nikandin.

23 Egkeepes ka Magbebaye ne Manama

te me etew ne eggamit te kene ne eleg ne timbangan,

su kene ne meupiya sika ne himu.

24 Ka Magbebaye ka egbuut te umul ta,

purisu kene ta egkatahaan ke nekey ka egtamanan ta.

25 Suman-suman ke pa ke nekey ka igsaad nu ne igdasag diye te Magbebaye,

su kema ke egpekegsendit ka tenged te saad nu.

26 Ke eggukum ka matagseb ne Hari,

eg-ay-ayaran din iya te egnengneng ke hentew ka nekeyimu te mareet,

wey egparusaan din iya.

27 Imbehayan ki te Magbebaye te suman-suman wey kunsinsya,

eyew egkeugsi-ugsi ta ka pegkeetew ta.

28 Ke hiimenawen wey matinumanen ka sabeka ne Hari,

ware mareet ne egkeyitabu kandin,

wey egpakapabulus-bulus ka pegmandu din.

29 Egkareyrey ka me bate-bate pad tenged te kanekal ran,

wey egkabantug ka me buyag e tenged te me uban dan.

30 Sengekakuwa ne keilangan ne egpakaheram ki te peggumi

eyew egkabalbalawan ka mareet ne batasan ta.

21Egbuutan te Magbebaye ne Manama ka suman-suman te Hari

iling te pegpatulayas din te weyig minsan hendei.

Egsuman-suman ka etew ne eleg ka langun ne inggimu rin,

piru eg-ug-ugsiyen te Manama ka pusung din.

Egkahale pad ka Magbebaye

ke eleg wey matareng ka eggimuwen ta

du te igmanubad ne mananap.

Sale ka egpaambug wey egparibabew;

sika ka ilaan te me etew ne maddeet.

Emun ke egplanu ka te meupiya wey egbasuk ka, egmatubung ka iya.

Piru ke egkaana-ana ka ne egmeyaman, nasi ka egkaayu-ayu.

Ka karatuan ne egkaangken pinaahi te limbung

mahaan de egkaamin wey egpanulud diye te kamatayen.

Ka kabulut te maddeet ne etew,

iyan ded egpakarereet kandan,

su ware ma sikandan miggimu te matareng.

Ka etew ne nakasale, mig-ikul te dalan ne nabegkul,

piru ka ware sale, mig-ikul te dalan ne matul-id.

Meupiya pad ke diye ka eg-ugpe te ampew te atep te baley nu,

du te eglemung ka te asawa nu ne matalabad.

10 Ka maddeet ne etew, layun naan de mareet ne himu se igkeupii,

wey ware himenew ran te duma.

11 Emun ke egparusaan ka me etew ne egbaley-baley te duma,

egkapanulu ka me ware aperu wey egkengeyimu sikandan ne matagseb.

Ne emun ke egpanuluen ka matagseb, egkatimulan pad ka katuenan din.

12 Ka Manama ne matareng,

nakakita te me hinimuwan te me makasesale diye te baley ran,

wey egparusaan din sikandan.

13 Emun ke kene nu egpamminehen ka pegpeyid-u-hid-u te egkengaayu-ayu,

kene degma egtabaken ka pegpeyid-u-hid-u nu.

14 Ke due egkabelu keykew,

egkaawe ka langet din ke egduwaran nu te heles de.

15 Emun ke egkatuman ka eleg ne peggukum,

egkahale ka me matareng,

piru egkasuhey mule ka maddeet.

16 Ka etew ne kene eggamit te katuenan,

diye iya egpangkus te inged te me minatey.

17 Ka minsan hentew ne egkeupian ne eggale-gale wey egsahakeen, egkaayut-ut iya;

ka minsan hentew ne egkaam-amanaan te binu wey te me mahal ne peemut,

kene iya egkaratu.

18 Egkaluwas puun te parusa ka me matareng,

piru egkabay-bayaran mule ka me maddeet.

19 Meupiya pad ke diye ka eg-ugpe te inged ne ware mahinged,

du te eglemung ka te asawa nu ne apulen wey malangit.

20 Ka me etew ne matagseb, egmatubung ka peg-ugpe dan

piru ka me ungel, eg-aminen dan de te eggastu ka diye te kandan.

21 Ka etew ne eg-ugpe ne matareng wey hiid-uwen te duma,

egpakaangken te malayat ne umul, egmatubung, wey egmabantug.

22 Ka matagseb ne etew, egpakaahew te siyudad

ne imbantayan te mabbulut wey me makeseg ne me etew,

wey egguhusen din ka mallig-en ne alad ne insalihan dan.

23 Ka etew ne egbantey te me lalag din,

mariyu te samuk.

24 Ka etew ne amana egpeggasal, egparibabew,

wey egpanlemet te duma,

egngaranan teHambuhen”.

25 Ka igkeupii te pehulen ne etew,

egpekeuyan kandin diye te karereetan

su kene ma sikandin egtrabahu.

26 Due me etew ne iyan de ugpe se egpalelehed.

Piru ka me etew ne matareng,

kene mule egkannuhun ne egpamehey.

27 Igkeepes te Magbebaye ka igmanubad te maddeet ne etew,

wey naan pa iya ka igmanubad dan ne egdumaan te mareet ne igkeupii ran.

28 Egpatey ka kene ne malehet ne tigpamalehet,

piru kene egpatey ka egguhud te malehet.

29 Ka mareet ne etew, egpaambug te neyimu rin,

piru ka matareng ne etew, egsuman-suman pad mule ke nekey ka neyimu rin.

30 Ware eglampus ne katuenan, salabutan, wey ke planu naa

ke kene egpuun te Magbebaye.

31 Minsan ke naandam e ka me kudde para te pegbubunu,

piru ka Manama red iya man-e ka egpakabehey te kapanaluwan.

22Meupiya pad ka bantug,

du te dakel ne karatuan;

meupiya pad ke igkabennali ka te me etew,

du te bulawan wey ke seleppi naa.

Ware kaleinan te me meyaman wey te egkengaayu-ayu

su nekeg-iling de sikandan ne inggimu te Magbebaye ne Manama.

Ka matagseb ne etew, egpakakita te egginguma ne karereetan,

purisu egpakapanalliye e mule sikandin daan.

Piru ka etew ne ware aperu,

egsahap iya mule, wey egkabaybayaran.

Ka dasag te pegpariralem, wey pegkaaldek te Magbebaye,

iyan ka me karatuan, kabantug, wey malayat ne umul.

Ka maddeet ne etew, eggipanew te dalan ne masulug se karereetan wey samuk,

piru eg-alihu mule te seeye ne dalan ka egbantey te pegkeetew rin.

Panulua nu ka bate te eleg ne eggimuwen din;

kene din seini eglingawan minsan egkabuyag din e.

Egmanduan te me meyaman ka egkengaayu-ayu

wey egmanduan te talagpeutang ka migpangutang.

Ka migpamula te mareet ne himu,

eggaani te karereetan,

wey egkataman e ka pegpandeeg-deeg dan te duma.

Egpanalanginan seeye se matumpis

su migpanalad ma sikandan te egkakeen diye te egkengaayu-ayu.

10 Ke egdeldelen nu ka etew ne lemeten,

egkasanggel e degma ka pegpaap-apuley, pegpeehetey,

wey ka pegpataltalesebey.

11 Emun ke malinis se suman-suman nu,

wey meupiya ka ne eglalag,

egkaalukuy nu ka Hari.

12 Eg-ay-ayaran egtamengi te Magbebaye ka malehet ne katagseb,

piru egdereetan din mule ka me planu te me akalen.

13 Ka pehulen ne etew, eg-uugpe de te baley wey egkahi,

Kema ke egdawiyen a te liyun ke eglihawang a.”

14 Ka mekein-inniyat ne me lalag te baliyuten ne malitan,

egpekeiling te maralem ne bitu te karereetan.

Ne egkengeulug iya kayi ka langun ne igkalangeti te Magbebaye.

15 Batasan iya te me bate ka eg-ungel-ungel,

piru egmatareng ded sikandin ke egpanuluen.

16 Ka etew ne egdeeg-deeg te egkaayu-ayu,

wey ke egdasag naa te meyaman eyew egkaratu sikandin,

nasi sikandin egkaayut-ut.

Ka tatelu ne pulu ne me lalahen

17 Pammineg ka te me lalag te matagseb ne me etew wey tantanuri nu seini. 18 Egkahale ka iya ke egtantanuran nu seini wey egkalalag nu. 19 Egkeupian a ne egsalig ka te Magbebaye, sikan naa ka inlalag ku seini keykew. 20 Migsusulat a te tatelu ne pulu (30) ne me panulu para kaniyu. Dakel ka egkaangey niyu ne katuenan wey me meupiya ne me tambag. 21 Ne pinaahi kayi egkanengnengan nu ka kamalehetan, wey egpakatabak ka te malehet te seeye se eg-inse keykew.

-1-

22 Kene ka leig-leig te egkengaayu-ayu su ware egkeyimu rin wey kene nu dieki ka katenged dan diye te hukumanan, 23 su egpangabangan sikandan te Magbebaye, wey eggimuwen din keykew ka inggimu nu diye te kandan.

-2-

24 Kene ka alukuy te me etew ne lelangeten wey mahaan egkabbelu, 25 su kema ke egkaalinan ka te batasan dan wey kene kad e egpekeengked due.

-3-

26 Kene ka saad ne sikeykew ka egbayad te utang te duma ne etew 27 su ke kene ka egpakabayad, egpanguen dan minsan ka hibatanan nu.

-4-

28 Kene nu halina ka tapey ne eletanan te tane ne intahu te kaap-apuan nu.

-5-

29 Ka etew ne meupiya ne egtrabahu, diye egpamakey te me Hari, wey kene ne diye te lerew re ne me etew.

-6-

23Emun ke eglagpu ka te me pangulu ne egkeen, bantey ka te me pegweil-weil nu.

Ke malehed ka ne egkeen, tigkel ka te pegkeetew nu. Kene ka pabebalbal te mananam ne keenen ne igsendad din, su kema ke igsahilut din de sika keykew.

-7-

Kene nu lasaya ka pegkeetew nu eyew re egkaratu ka. Sumsumana nu ke nekey ka meupiya, wey peeneng-eneng kad ka eglasey-lasey. Ka karatuan, egkaawe te senge-pele-pele de; hendue sika te banug ne eglayang diye te mariyu.

-8-

Kene ka tuhen te egkeenen te etew ne leheren; kene ka keibeg minsan pad ke mananam ka egkeenen din, su migbalansi sikandin te heles de. Egkahi sikandin, “Na, pangeen ke ma,” piru kene egpuun te pusung din ka sika ne pegginggat din. Egkeileb nu ka ingkeen nu wey egkaraat de ka langun ne meupiya ne me lalag nu kandin.

-9-

Kene ka pakiglalag te etew ne ungel su eglemetan din de ka eglalahen nu minsan matagseb ka.

-10-

10 Kene nu halina ka tapey ne eletanan te tane; kene nu ahawi te tane ka me ilu, 11 su maresen ka Talagpangabang kandan, wey egpangabangan din iya sikandan.

-11-

12 Tantanuri nu ka langun ne impanulu keykew, wey tuliki nu ka me lalag meyitenged te katuenan.

-12-

13 Kene ka duwa-ruwa ne egdisiplina te anak nu. Kene egpakapatey kandin ka lampes, 14 ke kene, egpakaluwas nasi sika kandin puun te kamatayen.

-13-

15 Anak, amana a egkahale ke egkeyimu ka ne matagseb; 16 amana a egkahale ke eglalag ka ke nekey ka eleg.

-14-

17 Kene ka keimma te me makasesale, ke kene, kaaldeki nu ka Magbebaye ne Manama te intiru ne umul nu. 18 Su egginguma red keureme ka aldew

ne egkatuman iya ka impallateng nu.

-15-

19 Anak, pammineha nu ka me panulu ku keykew. Keilangan ne egmatagseb ka, eyew egpekeikul ka te eleg ne dalan. 20 Kene ka duma-ruma te me talewubug wey te me bel-is 21 su egpakaayu-ayu ka pegpewubug-hubug wey pegpabebel-is. Ke iyan nu re eggimuwen se eglipereng, kene egkaluhey ne iyan nu naan de igsaluub ka maddeet ne kumbale.

-16-

22 Pammineha nu ka amey wey iney nu ne iyan migbehey keykew te umul, wey kene nu sikandan balahara ke egkabuyag e.

23 Pakannekal ka ne egkaangken nu ka kamalehetan, katagseb, panulu, wey salabutan, wey kene nu sika isaliyu te minsan nekey.

24 Amana egkahale ka amey te anak din ne matareng;

egkahale-gale iya ka amey te anak din ne matagseb.

25 Egkahale iya ka amey wey iney nu ke matareng ka wey ke matagseb ka, iyan naan pa iya ka iney nu ne mig-anak keykew.

-17-

26 Anak, ayad-ayad ka pammineg keddi, wey ilingi a nikeykew. 27 Ka malitan ne egpamelegye te lawa, egpakapasahap keykew, iling te maralem ne bitu. 28 Eggepas sikandin iling te takawen, wey egmasulug ka me lukes ne egpakalibug kandin wey egpakasale te me asawa ran.

-18-

29 Hentew-a ne etew ka eglungku, egpangehet, sahukulen, egkahumian, wey egkapalian te ware egpuunan wey layun egmalalab se mata? 30 Sika iya se etew ne talewubug, wey egkeupian ne eggeram te nakalkalasi ne binu. 31 Kene ka keibeg te malalab wey mananam ne binu ne egsilak diye te ubab, 32 su emun egkeinum nud e sika, egkaheram nud e ne hendue te nakahatan ka te uled ne eggilu. 33 Ne duen e egkengakita nu ne minsan nekey, wey kene kad e egpakasuman-suman amana, wey egpakapanlalag kad te maddeet. 34 Peggeram-geram nu ne hendue te diye ka miggibat-hibat te barku ne diye te elat te dahat ne egkaan-antuwal. 35 Ne egkahi ka, “Insumbag a nikandan piru wara a nasakiti, inlampesan a piru ware ku naheram. Ken-u e bu pad egpekeyimata? Egkeupian a ne eg-inum e man-e.”

-19-

24Kene ka keimma te maddeet ne etew, wey kene ka alukuy kandan, su iyan dan de egsumsumanen ka eggimu te mareet, wey ka pegpanlalag te egpakapasagkil te duma.

-20-

Ne pinaahi te katagseb wey te salabutan, igpakapes-ek ka baley wey egkeyimu ne malig-en.

Ne pinaahi te katuenan, egkapenu ka sinabeng te me mahal ne karatuan.

-21-

Ka etew ne matagseb wey due salabutan, makeseg pad du te manekal amana ne etew, su egpanalu te pegbubunu tenged te meupiya ne tambag wey te masulug ne me planu.

-22-

Ka katagseb, kene egkatirew te ungel ne etew, su emun ke eglibulung ka me pangulu ne egmalalahey, ware igkalalag din.

-23-

Ke iyan nu re ugpe ka egplanu te mareet, eggennalan ka iya te talaggimu te samuk.

-24-

Sale ka pegplanu te mareet, wey igkeepes te me etew ka lemeten. 10 Ke egmahuye ka te timpu te keyirapan, migpasabut de sika ne mahuye ka iya.

-25-

11 Bulihi nu wey luwasa nu seeye se eggimatayan ne ware sale. 12 Egkaayun ne egkahi ka, “Ware hanew ku meyitenged kayi,” piru nakanengneng ka Manama ke nekey ka due te suman-suman nu, su migbebantey sikandin keykew. Egsulian ka nikandin ke nekey ka me hinimuwan nu.

-26-

13 Anak, inum ka te teneb su meupiya seini wey meemis. 14 Ne iling ded degma ka katagseb, egpakameupiya degma seini te umul nu. Ne emun ke egkaangken nu seini, egmeupiya ka eggingumaan nu wey egkatuman iya ka impallateng nu.

-27-

15 Kene ka ikul te eggimuwen te makasesale ne egpangatang wey egpanlusud diye te baley te matareng ne etew. 16 Minsan kapapitu egkapeled ka matareng ne etew, eg-enew red iya sikandin. Piru ka makasesale egkareetan iya te masumpit ne egkatamanan.

-28-

17 Kene ka kahale ke egpakaneem-neem te karereetan ka kuntere nu, wey kene ka gale-gale ke egkasaligkat sikandin. 18 Emun ke egkakita te Magbebaye ne Manama ne egkahale ka, kene sikandin egkabennalan keykew wey kene din e nasi egparusaan ka me kuntere nu.

-29-

19 Kene ka kabasuli tenged te me makasesale wey kene ka keimma te maddeet ne hinimuwan dan. 20 Su ware egkapallateng te makasesale wey egpekeiling sikandan te sulu ne egkeebukan e.

-30-

21 Anak, kaaldeki nu ka Magbebaye wey ka Hari, wey kene ka pangalukuy te me etew ne egsupak kandan. 22 Su ka iling due ne me etew, egkengareetan te senge-pele-pele de. Ne ware ki nakanengneng ke nekey ne karereetan ka igpeyinguma kandan te Magbebaye wey ke Hari naa.

Ka duma pad ne me lalahen

23 Seini pad iya man-e ka me lalag te matagseb ne etew:

Kene ne meupiya te sabeka ne talaggukum ne due eglapihan din.24 Ke igpeila rin ne ware sale te nakasale, egdilusen sikandin, wey egdumutan te langun. 25 Piru ka talaggukum ne egparusa te nakasale, egpanalanginan iya wey egdeyrayen te langun.

26 Ka malehet ne me tabak egpekeiling keupiya te harek te malehet ne alukuy.

27 Impusi nu pa ka trabahu nu wey andama nu pa ka kamet nu, ne human ka pes-ek te baley nu.

28 Kene ka bayung te duma nu wey ke egpanlalag naa te ubat meyitenged kandin, ke ware eleg ne katarengan nu. 29 Kene ka kahi, “Eggimuwen ku kandin ka inggimu rin keddi, eyew egpakasuli a kandin.”

30 Miglihad a te kamet wey parasan te etew ne pehulen wey umbeg; 31 impanubuan e seini te me duhi wey ingkampetan e te hilamunen, wey nagguhus e ka me batu ne inlingut ialad dutu. 32 Ne duen ad e se migpalemlem te nakita ku. Ne seini ka naangey ku ne katuenan meyitenged dutu: 33 emun ke egliplipereng ke re, ke egpatutuyung ke re, wey egpangpangayepkep eyew eggimeley, 34 sahuhune ne eggingumaan ka te keyirapan iling te takawen ne tigkew eglepew.

Ka duma pad ne me lalag ni Sulumun

25Seini pad man-e ka duma ne me lalahen ni Sulumun ne in-ilingan te me etew ni Isikiyas ne Hari te Huda. Egbantuhen ka Manama tenged te minsan nekey ne ware din ipahawa-hawa, piru egbantuhen ka Hari tenged te minsan nekey ne igpakapapitew rin.

Iling te langit ne kene egkeumaan, wey te dahat ne kene egkatirew tenged te karalem, kene degma egkanengnengan ka suman-suman te me Hari.

Awaa nu ka taang ne nakasewug te pelata, eyew egpakasayab te me tahuanan ka mannayab. Te iling due ne paahi, ke egpandelrelen nu ka maddeet ne talagtambag te Hari, egmalig-en ka migharian din pinaahi te pegkamatareng.

[xr]Ke eggendiye ka te Hari, kene ka sasindeg diye te tangkaan din; kene ka maa sasindeg diye te eg-ugpaan te me mabantug. Meupiya pad ne egkahiyan ka, “Pamaneyik ka kayi,” du te egkamelmelehan nud iya ne egle-leihen ka diye te tangkaan te me talahuren.

Kene ka ana-ana hendiye te hukumanan tenged te nakita nu. Ke due lein ne egpakapamalehet ne naseyyup ka, egpakapeyilawan ka?

Emun ke nekeg-apul kew te sumbaley nu, husaya niyu seini ne sikaniyu re, wey kene niyu ipanengneng te minsan hentew, 10 su ke due egpakarineg due, egkeyilawan kew e wey egmareet e ka pegtengteng te me etew kaniyu.

11 Ka lalag ne egpakasalete te eleg ne timpu,

egpekeiling te mansanas ne bulawan ne indayan-dayanan te pelata.

12 Ka pegsapad te matagseb ne etew diye te etew ne egpammineg kayi, egpekeiling te eritis ne bulawan wey mahal ne belieg.

13 Ka egkasalihan ne suluhuanen, egpakapahale te seeye se migsuhu kandin. Egpekeiling sikandin te maagsil ne weyig[fn] te timpu te meinit.

14 Ka me etew ne migsaad te minsan nekey ne kene egkatuman, egpekeiling te gapun wey kalamag ne ware egkeuyan ne uran.

15 Ka pegpariralem wey ka me lalag ne kene ne malangit, egpakabennal te me pangulu wey te minsan hentew ne makehal se pusung.[fn]

16 Emun ke egpakakita ka te teneb, iyan nu re keena ka eleg nu re su kema ke egpekeileb kad e.

17 Marelag ke re panumbaley te sumbaley nu su kema ke egkapelaan e sikandin wey egkeepes e keykew.

18 Ka etew ne egpamalehet te ubat meyitenged te sumbaley rin, egpekeiling te sundang wey ke kampilan naa, wey ke tunud naa ne maliddus.

19 Egkeyimu ne ware karuan ke egsalig ka te etew ne kene egkasalihan te timpu te keyirapan. Su egpekeiling sikandin te tigkey wey nabalingu ne paa ne ware igpakabulig.

20 Emun ke eg-ulahing ka diye te etew ne miglungku egkeulat de iya iling te inluungan nu sikandin te kumbale te timpu te tingmaagsil wey ke in-itisan nu naa te suka ka pali din.

21 Emun ke eggutasan ka kuntere nu, pakeena nu sikandin; ke egkammaraan sikandin, peinuma nu 22 su emun ke eggimuwen nu sika, impunggisan nu sikandin te salakey, piru egdasahan ka mule te Magbebaye ne Manama.

23 Ka pegsesalupet ka egpuunan te kabelu, iling te kalamag te igkahibang ne balabahan ne eg-uyan te uran.

24 Meupiya pad ke diye ka eg-ugpe te pikungan te atep te baley, du te diye ka te seled ne duma nu ka asawa nu ne mabulut.

25 Ka meupiya ne guhuren ne egpuun te mariyu ne inged, egpekeiling te maagsil ne weyig ne egpakamanekal te nammaraan.

26 Ka matareng ne etew ne egparuyun-duyun de te mareet ne etew, egpekeiling te basaken ne beuhan wey ke sebseb naa ne natahuan te maligsem.

27 Kene ne meupiya ka eg-am-amana egkeen te teneb, wey kene degma ne meupiya ka layun de egpareyrey.

28 Ka etew ne kene egpakatigkel te pegkeetew rin, egpekeiling te siyudad ne nahuhus ka alad.

26Emun ke kene eggayul ne eg-uran te apiyew te timpu te gulabung

wey ke eg-uran naa te timpu te tinggaani,

kene degma ne eleg ne egbantuhen ka ungel ne etew.

Kene ka egkeutengan te dilus ke ware sale nu;

egpekeiling te eglayang ne bayaku ne eglihad de wey kene eglatun.

Keilangan ne eglampesan ka kudde,

wey egkakangan ka asnu eyew egparuma-ruma.

Ne iling naan ded degma ka ungel, keilangan ne eglampesan eyew egpalintutuu.

Kene nu tabaka ka egmanlalahen te ungel ne etew

eyew kene ka egpekeiling kandin.

Piru sengekakuwa ne meupiya degma ne egtabaken nu sikandin

eyew egkanengnengan din ne kene bes sikandin ne matagseb iling te insuman-suman din.

Ka etew ne egpanaha te ungel ne etew,

egpekeiling de te intempug din ka paa rin,

wey migpamitew re sikandin te samuk.

Ware karuan te me lalahen te ungel,

egpekeiling seini te me paaa te pungku ne kene egpakabulig.

Kalalungan de ka egdeyrey te etew ne ungel,

iling te etew ne ne nasi igbagkes ka batu te pintik.

Egpakapasakit ka me lalahen te ungel ne etew,

iling te duhiyen ne kayu ne igwelwelewes te etew ne egkewubug.

10 Ka etew ne egpatrabahu te ungel ne etew ne eglihad de wey ke talewubug naa,

egpekeiling te talagpane ne egpanaweles de due egpamane.

11 [xr]Ka etew ne eglibed-libed eggimu te keungelan,

egpekeiling te asu ne egkeen te ileb din.

12 Duen pad egkapallateng te etew ne subla ne ungel,

du te etew ne migsuman-suman ne subla sikandin ne matagseb.

13 Ka pehulen ne etew, eg-uugpe de te baley wey egkahi,

Duen ma nahud liyun dutu te dalan.”

14 Ka pehulen ne etew, egbalbalikid de diye te hibatanan din

iling te lekeb ne saliet malukati ne malekebi re man-e.

15 Due me etew ne subla ne pehulen,

su minsan ka pegsungit naan de te egkeenen dan, kene dan egkeyimu.

16 Ka pehulen ne etew, migsuman-suman ne matagseb pad sikandin

du te pitu ne etew ne memeupiya ne egpanabak.

17 Ka etew ne eg-amung-amung te apulan te duma

egpekeiling te etew ne egdakep te eglihad ne asu ne diye eggen-geni te talinga.

18-19 Ka etew ne eglilimbung te duma rin, wey egkatagtaheed egkahi sikandin te kawalian din de seeye, egpekeiling sikandin te egbusawen ne eggalew-halew egpane te tunud ne egpakapatey.

20 Ke ware undul, egkeebukan ka hapuy;

ke ware salupet, egkasanggel degma ka apulan.

21 Ka usig ne etew, iyan egpuunan te apulan,

iling te museng ne egpakabebaha,

wey kayu ne egpakalegleg te hapuy.

22 Ka peg-iran-iran, egpekeiling te mananam amana ne egkakeen

ne amana ne meupiya ne eg-abelengen.

23 Emun ke inggeles nu ka mareet ne suman-suman nu pinaahi te mateles ne me lalag

egpekeiling ka te pelata ne impakepkep te bratu ne kuren ne inggimu puun te tane.

24 Egkaayun ne iggeles te etew ka kabelu din

pinaahi te meupiya ne me lalag din,

piru eglimbungan ke bes de nikandin.

25 Minsan meupiya ka me lalag din,

kene ka palintutuu kandin,

su napenu te malindit ka suman-suman din.

26 Minsan ke iggeles din ka pegdumut din,

piru egkakita te langun ka mareet ne hinimuwan din.

27 Ka etew ne eglulungag te tane eyew egkeuluhan te duma, iyan nasi egkeulug;

ka eglilid te batu diye te duma rin, iyan nasi egkaliliran.

28 Ka ubaten ne etew, egkeepes iya te in-ubatan din.

27[xr]Kene ka peggasal meyitenged te keureme

su ware ka nakataha ke nekey ka egkeyitabu te seup ne aldew.

Balahad e ke iyan egdeyrey keykew ka duma ne etew wey ke lapu naa,

wey kene ka uney-uney deyrey te pegkeetew nu.

Mabehat ka batu wey ka pantad,

piru subla pad ne mabehat ka samuk ne egpuun te ungel ne etew.

Ka etew ne egkabelu, amana ne bubuluti wey egpakarereet,

piru subla pad ne mabulut ka etew ne egpangalikud.

Meupiya pad ne egsaparan nu ka sabeka ne etew

du te egkahiyan nu te inggeyinawaan nu sikandin

piru egbalaharen nu re ka mareet ne batasan din.

Masakit ka pegsapad te sabeka ne alukuy piru egkasalihan mule.

Piru ka peggarek te kuntere, kene egkasalihan.

Ka etew ne nabulung e,

kenad e egkeupian ne egkeen minsan te teneb,

piru ka etew ne eggutasan,

egmananam diye te kandin minsan pad ka mapeit ne egkakeen.

Ka etew ne mariyu te ugpaan din

egpekeiling te bayaku ne mariyu te salag din.

Egpakapahale keykew ka lana wey ka peemut,

iling te malehet ne tambag te amana nu ne alukuy.

10 Kene nu kalingawi ka me alukuy nu wey ke alukuy naa te amey nu.

Emun ke due keyirapan nu, kenad keilangan ne egpangananey ke pad te karumaan nu ne diye te mariyu,

su iyan e egpakabulig keykew ka marani ne sumbaley nu.

11 Anak, keilangan ne egmatagseb ka su eyew egkahala a degma,

wey eyew due igkatabak ku te minsan hentew ne eglemet keddi.

12 Ka matagseb ne etew, egpakakita te egginguma ne karereetan,

purisu tapey e mule sikandin egpakapanalliya.

Piru ka ware aperu,

egsahap iya mule, wey egkabaybayaran.

13 Emun ke due sabeka ne etew ne egsaad

ne sikandin ka egbayad keykew te utang te lapu,

buyui nu sikandin te kumbale ne iggerentiya,

eyew egbayad iya sikandin.

14 Emun ke egbalbalukan ka te maselem pad

ka eg-al-alumama te sumbaley nu,

egpekeiling de te indilus nu sikandin.

15 Ka malitan ne apulen, egpekeiling te uran ne egtapek te aldew ka eglugsu.

16 Ne kene nu sikandin egkasaparan

iling te kalamag ne kene nu egkabalabahan

wey te lana ne kene nu egkahen-genan.

17 Ka etew ne egpakaangken te katuenan puun te duma rin,

egpekeiling te putew ne egmahalang ke egpekegkahis.

18 Emun ke egtangguwen nu ka kayu ne iggira,

egpakakeen ka te behas kayi;

emun ke egtangguwen nu ka ahalen nu,

egbantuhen ka nikandin.

19 Iling te ulaula nu ne egkakita nu ke egpantew ka te weyig,

egkakita degma ka suman-suman nu pinaahi te batasan nu.

20 Ka igkeupii te etew, kene iya egkataman,

iling ded te kamatayen

wey lebenganan[fn] ne kene egkataman.

21 Ka bulawan wey ka pelata, eggeraman eglenaya pinaahi te hapuy,

wey ka etew degma, eggeraman pinaahi te me pegdeyrey kandin.

22 Minsan egmenuwen nu te egparusa ka ungel ne etew,

kene iya egkaawe ka keungelan din.

23 Ay-ayari nu te egtanggu ka me ayam nu, 24 su ka karatuan kene egkaluhey. Ne minsan ka peghari te langun ne kabuhalan, kene degma egkaluhey. 25 Emun ke egkaamin e ka kumpay, egpanubul red man-e seini, wey te sasangan pad seini egpanubul, egpanlaglag kad e man-e te me hilamunen diye te me bubungan eyew due egkakeen te me ayam nu. 26 Egpekeyimu ka te me kumbale puun te laplap te me karniru, wey egpakapalit ka te tane puun te halin te me kambing nu. 27 Ne egpakakuwa ka degma te dakel ne gatas te me kambing nu para te pamilya nu, wey te me suluhuanen nu ne me malitan.

28Ka mareet ne etew, egpallahuy re due minsan ware eglupug kandin,

piru ka matareng ne etew, kene mule egkaaldek iling te liyun.

Emun ke egpakasale ka sabeka ne nasud,

layun de seini egliwan te me pangulu.

Piru egmaresen seini wey egpakapabulus

ke me matagseb wey ke due me katuenan te me pangulu.

Ka pangulu ne egleig-leig te egkaayu-ayu ne etew,

egpekeiling te makeseg ne uran ne egpakarereet te eggaaniyen.

Emun kene ka egtuman te Balaud,

migpasabut ne miglapig ka te me maddeet ne etew.

Piru ke egtuman ka kayi,

migpasabut ne migpakigkuntere ka kandan.

Ka maddeet ne etew, ware nakasabut te eleg ne peggukum,

piru ka migtuman te igkeupii te Manama, nakasabut-sabut mule kayi.

Meupiya pad ka etew ne egkaayu-ayu piru egkasalihan,

du te etew ne meyaman piru kene egkasalihan.

Ka anak ne egtuman te Balaud, matagseb naa.

Piru ka anak ne egduma-ruma te me lalung ne etew,

egpakapeyilew te amey wey iney rin.

Emun ke egkaratu ka pinaahi te pegpatubu nu te seleppi nu,

egpekeendiye ka karatuan nu te me etew ne matumpis te egkengaayu-ayu.

Emun ke kene ka egtuman te me balaud,

egkeepes ka Manama minsan te me peg-ampu nu.

10 Emun ke egginalihen nu ka matareng ne etew eyew egpakasale,

sikeykew red mismu ka egsahad te bitu ne inggimu nu.

Piru due keupianan nu ke ware igkarew-ey keykew.

11 Ka meyaman, layun egsuman-suman ne matagseb sikandin,

piru ka egkaayu-ayu ne etew ne matagseb, eg-ugsi-ugsi mule ke matagseb naan iya ka meyaman.

12 Egkahale ka langun

ke iyan egkeyimu ne pangulu ka me matareng ne etew,

piru ke iyan egkeyimu ne pangulu ka maddeet ne etew, egpangeles ka keet-etawan.

13 Kene ka iya egmatubung ke egbunbunan nu ka me sale nu,

piru ke eg-angkenen nu seini diye te Manama wey eg-engkeran nu,

egkeyimenawan keykew ka Manama.

14 Due keupianan te etew ne layun egkaaldek te Magbebaye ne Manama.

Piru ka etew ne makehal se pusung, egpekeendiye iya te karereetan.

15 Ka pangulu ne egdeeg-deeg te egkengaayu-ayu,

egpekeiling te liyun ne egginihel

wey ke usu naa ne egpamitew te egpammueren.

16 Ka pangulu ne kene ne matagseb,

amana ne bubuluti wey egleig-leig.

Piru ka etew ne kene egkeupian ne egkaratu pinaahi te mareet ne himu,

egpakaangken te malayat ne umul.

17 Ka etew ne nakapatey te etew,

nekeiling de te miglulungag e sikandin te lebeng din,

purisu balahara nu sikandin.

18 Ka etew ne eg-ugpe ne ware igkarew-ey,

egkaluwas puun te karereetan,

piru ka etew ne mareet se hinimuwan, egpekeendiye iya te karereetan.

19 Ka mabasuk ne etew, egmanubla-subla se pegkeen,

piru egkaayu-ayu ka etew ne egdaat-daat te timpu rin te peggimu te me ware karuan.

20 Egpanalanginan te dakel ka etew ne egkasalihan,

piru ka etew ne egkaana-ana ne egkaratu, kene egpakaalihu te legpad.

21 Kene ne meupiya ne duen de eglapihan nu.

Piru duen iya me etew ne eggimu te iling due

eyew egpakakeeen de minsan deisek.

22 Ka etew ne leheren, egkeupian ne mahaan egkaratu,

piru ware sikandin nakanengneng ne nasi bes sikandin egkaayu-ayu.

23 Meupiya pad ne egsaparan nu ka etew,

su egpasalamatan ke red nikandin,

du te egdeyrayen nu sikandin te ubat.

24 Ka etew ne egpanakew diye te amey wey iney rin

wey egsuman-suman ne kene ne sale seeye,

duma red sikandin te me takawen.

25 Ka leheren ne etew, iyan egpuunan te samuk,

piru ka etew ne egsalig te Magbebaye, egmatubung mule.

26 Ungel ka etew ne egsalig te pegkeetew rin,[fn]

piru ka etew ne matagseb,

egpakapariyu mule te karereetan.

27 Ka etew ne matumpis te egkaayu-ayu,

kene egkaawaan te me keilangan din.

Piru ka etew ne leheren te egkaayu-ayu,

egdirilusen te me etew.

28 Emun ke iyan egkeyimu ne pangulu ka maddeet ne etew, egpangeles ka keet-etawan.

Piru ke egkengaawe e sikandan te pegkapangulu ran,

iyan e man-e egmandu ka me matareng.

29Emun ke egpaheed-geed ka ne egpakehal te ulu nu[fn] minsan kapapila kad e sapari,

egginguma ka timpu ne egsahap ka, wey kene kad e egpekeenew.

Emun ke matareng ka pangulu,

egkahale ka me etew.

Piru ke mareet ka pangulu,

egkengallaggew sikandan.

Ka etew ne egkeup-upian te katagseb,

egpakapahale te amey rin.

Ka etew ne iyan de himu se egduma-ruma te malitan ne egpamelegye te lawa,

egdaat-daat de te karatuan din.

Emun ke iyan egsumsumanen te Hari ka eleg ne peggukum,

egmalig-en ka nasud.

Piru ke iyan din de egsumsumanen ka seleppi,

egkahuhus iya ka nasud din.

Ka etew ne egdeyrey te ubat te sumbaley rin,

iling de te in-uney rin sahiluta ka paa rin.[fn]

Ka mareet ne etew,

egkasahilut te mareet ne hinimuwan din,

piru ka matareng ne etew, eg-ul-ulahing mule wey eggale-gale.

Ka matareng ne etew, egsuman-suman te katenged te egkaayu-ayu.

Piru kene mule egpakasuman-suman kayi ka maddeet ne etew.

Ka me etew ne lemeten,

iyan egpuunan ne egkasamuk ka intiru ne siyudad,

piru ka me matagseb, iyan egpakabewu te kabelu.

Emun ke egpakig-apul ka matagseb ne etew te ungel,

egngisi re ka ungel, wey egpanampele,

wey kene egpeeneng-eneng.

10 Ka etew ne ware igkarew-ey,

egdumutan te me etew ne talaggimatey,

piru egpangabangan sikandin te me etew ne matareng.

11 Kene egpakatigkel ka ungel te kabelu din,

piru ka matareng ne etew, mahaan egpakatigkel te langet din.

12 Emun ke egpalintutuu te ubat ne guhuren ka pangulu,

egkeyimu ne mareet ka langun ne upisyal rin.

13 Ka egkaayu-ayu, wey ka egleig-leig,

nekeg-iling de sikandan ne imbehayan te Magbebaye ne Manama te mata.

14 Ke meupiya ka peggukum te Hari diye te egkengaayu-ayu,

eghari sikandin te ware egtamanan.

15 Ka peglampes wey pegsapad,

egpakabehey te katagseb te bate.

Piru ke egbalaharen de sikandin,

egpakapeyilew re sikandin te iney rin.

16 Emun ke mareet ka pangulu,

egmasulug degma ka me etew ne eggimu te mareet.

Piru egkengaddeetan sikandan wey egkakita te me matareng ka pegkareeti ran.

17 Panulua nu ka anak nu taheed te bate pad sikandin,

eyew kene ka egkallagew kandin,

wey layun nu sikandin igkahale.

18 Ware keupianan te nasud

ke ware lalag te Manama ne egpakapanulu.

Piru due keupianan te seeye se migtuman te Balaud te Manama.

19 Kene egkapanulu ka suluhuanen pinaahi te me lalag de,

su minsan egpakasabut ded sikandin,

kene iya sikandin egpammineg.

20 Duen pad egkapallateng te etew ne subla ne ungel

du te etew ne egpanaweles de due eglalag.

21 Ke eg-upianan nu ka suluhuanen nu puun pad te pegkabate din,

diye egpangkus te egkaangken din ka langun ne keykew te mewuri ne timpu.

22 Ka etew ne mahaan egkabelu,

iyan egpuunan te samuk,

wey egpekeyimu te dakel ne sale.

23 Egkeyilawan ka etew ne hambuhen,

piru egtahuren mule ka mapariralemen.

24 Ka etew ne egduma-ruma te takawen,

egdereet de te kandin mismu ne pegkeetew.

Egsaad sikandin ne egpamalehet,

piru kene sikandin egpangguhud te malehet.

25 Emun ke egkaaldek ka te etew, nasi ka egsahap.

Piru egkaluwas ka ke egsalig ka te Magbebaye.

26 Masulug ka egkeupian ne eglapihan te pangulu,

piru diye de te Magbebaye egkaangken te etew ka eleg ne peggukum.

27 Ka matareng ne etew, egkeepes te mareet ne etew,

wey ka mareet ne etew, egkeepes degma te matareng ne etew.

Ka me lalahen ni Agur

30Seini ka immanlalag ni Agur ne anak ni Haki ne matig-Masa. Inlalag din seini diye ki Itiil wey ki Ukal. Migkahi sikandin:

Te langun ne etew, sikeddi ka subla ne ungel

su ka suman-suman ku, kene ne iling te suman-suman te etew.

Wara ad iya migbebasbas eyew egmatagseb

wey ware degma kalintahaan[fn] ku meyitenged te Magbebaye ne Manama.

Angin e te Manama, hentew naa ka egpekeendiye te langit wey nakapamaneug de man-e?

Duen naan e etew ne nakahen-gen te kalamag?

Duen naan e etew ne nakabubugsung te weyig te kumbale din?

Hentew naa ka migtahu te eletanan te kalibutan?

Ke due, hentew ka ngaran din, wey ka me ngaran te me anak din?

Kema ke nakanengneng kew iya?

Egtumanen iya te Magbebaye ka me saad din. Egpekeiling sikandin te kalasag te seeye se eg-aput kandin. Kene nu timuli ka me lalag din su kema ke egsaparan ka nikandin, wey igpanengneng din ne ubaten ka.”

Ka duma pad ne me lalahen

Magbebaye, due ubag daruwa ne egbuyuen ku keykew. Ibehey nu naa ubag seini te kene e pad egpatey. An-anayan, bulihi a ne kena a egpekeuubat. Igkarangeb, kena a himuwa ne meyaman wey ke egkaayu-ayu naa, alahaa nu re ka egkakeen ne keilangan ku. Su emun ke meyaman a, kema ke kene kud sikeykew egkeilangana; ne emun ke egkaayu-ayu a man-e, kema ke egpakapanakew a wey egkapeyilawan ku ka matulus ne ngaran nu.

10 Kene nu bayungi ka suluhuanen diye te tangkaan te ahalen din, su ke ma ke egdilusen ka nikandin wey eg-antus ka.

11 Due me anak ne kene egtahud te amey wey iney ran, wey egpekeyimu pad iya man-e ne egdilus kandan.

12 Due me etew ne migsuman-suman ne malinis sikandan, kunaleg te malindit bes ka pegkeetew ran.

13 Due me etew ne subla ne me hambuhen, wey kenad sikandan egkateu ne egsil-ap te duma ran.

14 Due me etew ne subla ne egleig-leig te egkengaayu-ayu wey te ware egkeyimu iling te kampilan ne egdereet. Egkengeuyag sikandan pinaahi te sika ne hinimuwan dan.

15 Ka etew ne leheren, egpekeiling te limatek ne due daruwa ne anak ne layun de egkahi, “Behayi a! Behayi a!”

Due hep-at ne kene egkeuralan:

16 ka inged te me minatey,

ka malitan ne kene egpakaanak,

ka tane ne keilangan te weyig,

wey ka hapuy ne kene egkataman.

17 Emun ke egdali-dian nu wey ke egsupaken nu ka amey wey iney nu, meupiya pad ke igpatuktuk te uwak ka mata nu, wey igpakeen te me banug ka lawa nu.

18 Due hep-at ne igkeinu-inu ku wey kene ku egkasabut:

19 Mania te egpakalayang ka banug diye te aw-awangan,

mania te egpakarul-ug ka uled diye te me batuwen,

mania te eg-antew ka barku diye te dahat,

wey mania te egpekeg-alig ka lukes wey malitan?

20 Ne iling kayi ka eggimuwen te malitan ne egpalibug-libug: emun ke egkalibuhan e sikandin, egkahi e sikandin, “Ware mareet ne neyimu ku.”

21 Due hep-at ne kene egkarawat te me etew te kalibutan:

22 ka uripen ne egkeyimu ne Hari,

ka ungel ne dakel se egkakeen,

23 ka bubuluti ne malitan ne egpakaasawa red,

wey ka uripen ne malitan ne egpakasubal egpakaasawa te ahalen din ne malitan.

24 Due hep-at ne klasi te dereisek ne mananap kayi te kalibutan piru amana ne matagseb:

25 ka me iteng, minsan kene sikandan ne mannekal, piru egmanlilimud sikandan te egkakeen dan te timpu te meinit;

26 ka me mananap ne egngaranan te kunihu, minsan kene sikandan ne mannekal, piru diye sikandan migpangugpe te batuwen;

27 ka me talangas, minsan ware Hari dan, piru egkasabeka iya sikandan ka egluyud;

28 ka me tektek, ne egkarakep nu re te belad nu, piru egkakita nu sikandan diye te me palasyu te me Hari.

29 Due hep-at ne meupiya ne egpitawen ke egpangipanew:

30 ka liyun ne ware igkaaldek wey subla ne manekal te langun ne mananap;

31 ka lumansad ne manuk, ka lukesan ne kambing,

wey ka Hari ne egpangulu te me sundalu rin.

32 Emun ke egkeungel kad e ka eggelebek egpaambug wey egpamalanu te mareet, ipeeneng-eneng nud e sika! 33 Emun ke eggelebekan nu te egkulibew ka gatas, egkehal iya sika; ke egsumbahen nu ka irung te etew, egpakalangesa iya sika; ke eglelalis ka, egpakakita ka iya te samuk.

Ka me lalahen te Hari

31Seini ka immanlalag ni Hari Limwil ne matig-Masa. Impanulu kandin seini te iney rin:

Sikeykew se anak ne nabaley te aanakan ku; Imbuyu ku sikeykew te Manama sikan naa ka neetew ka. Kene nu da-daati ka kanekal nu diye te me malitan ne egpakarereet te me Hari. Limwil, kene ne meupiya ne eg-inum te binu ka me Hari, kene ne meupiya te me pangulu ka egkeibeg-ibeg te inumen. Su emun ke egkewubug e sikandan, egkalingawan dan e ka Balaud wey egdi-diekan dan e ka katenged te langun ne egkaayu-ayu. Balahara nu re ne ig-inum te subla ne egpekewubug ne binu ka seeye se mahaan e egpatey wey seeye se eg-antus te subla ne masakit. Peinuma nu iya sikandan eyew egkalingawan dan ka me keyirapan wey eyew kene dan e egkasuman-suman ka pegkaayu-ayu ran.”

Lalag ka eyew egkapangabangan te katenged ka me etew ne kene egpakapangabang te pegkeetew ran. Keilangan ne ka peggukum nu, egpekeikul te gantangan wey palabian. Lalag ka eyew te pegpangabang te katenged te egkengaayu-ayu wey te seeye se ware egkekeyimu.”

Ka meupiya ne asawa ne malitan

10 Malised ne egpamitawen ka meupiya ne asawa wey mahal pad sikandin du te mahal ne me batu.

11 Egkasalig kandin ka iglukes din, wey warad egkeilanganen pad te iglukes din diye te kandin.

12 Kene sikandin eggimu te egpakarereet te iglukes din, su layun de ne meupiya ka eggimuwen din te intiru ne umul rin.

13 Maali-ali sikandin ne egpangimu te me kumbale ne linu puun te bulbul te karniru.

14 Egpekeiling sikandin te barku ne egpanguyan te egkakeen puun te mariyu ne inged.

15 Eggimate e sikandin te kene pad egkasi-si ka kaliwaswasan eyew eggilutu te egkakeen dan te taltalaanak, wey eyew egpanengneng te me suluhuanen dan ke nekey ka eggimuwen dan.

16 Egpamitew sikandin te tane wey egbeliyen din seini te seleppi ne inlimud din, wey egpamulaan din te paras.

17 Maali-ali sikandin wey manekal ne egtrabahu.

18 Nakanengneng sikandin ke pila ka egkaseleppi din te sika ne eggimuwen din. Sikan naa kene egkeebukan ka sulu din te marusilem.

19 Sikandin mismu ka egpangimu te hinabel eyew eggimuwen din ne kumbale.

20 Matumpis sikandin te egkaayu-ayu wey te me ware egkengeyimu.

21 Kene sikandin egkalaggew te timpu ne eg-uran te apiyew su duen ma makepal ne manggad[fn] para te pamilya rin.

22 Egpangimu sikandin te hagpi te me hibatanan wey egsaluub sikandin te mahal ne kumbale ne malugtem se batek.

23 Neilaan ka iglukes din[fn] wey sabeka sikandin te me pangulu diye te lungsud dan.

24 Egpaneyi sikandin te me kumbale wey me sinturun eyew igpamelegye din diye te me nigusyanti.

25 Makeseg-keseg sikandin wey egtahuren, wey kene sikandin egkaaldek ke nekey ka egginguma.

26 Matagseb sikandin ne eglalag wey meupiya ka pamaahi rin te pegpanulu.

27 Mabasuk sikandin wey amana rin eg-atimana ka pamilya rin.

28 Inggeyinawaan sikandin wey indeyrey te me anak din wey te iglukes din.

29 Egkahi ka iglukes din, “Masulug ka meupiya ne asawa piru ware egpekeiling keykew.”

30 Ka kateles te malitan, egpakalimbung iya wey duen de katamanan. Piru ka malitan ne pegkaaldek te Magbebaye ne Manama, eleg ne egdayanen.

31 Deyraya nu sikandin te langun ne neyimu rin. Ne tenged te meupiya ne neyimu rin egtahuren sikandin te me etew.