Matigsalug Manobo Vernacular Lexicon

Previous Word   Up to main Vernacular Lexicon page   Next Word

suhù
/suguʔ/
v_rt.
“order”
 
n.
(suhù) a command
Ka lalag ne suhù iyan igpasabut ka pegpeyimu te minsan nekey te sabeka ne etew. Kaayun ne ka tuyù te pegsuhù mareet, egkaayun degma ne meupiya. Duè duma ne etew ne egbayaran ka egsuhuen, due duma ne kenè.
Suhù ka ki Bura diyè te tindaan eyew egpalit te paan.
Command Bura into the store to buy a bread.
Tag. +Utosan mo si Bura duon sa tindahan upang magbili ng tinapay.
Ceb. +Sugò kang Bura didto sa tindahan aron mopalit ug pan.
Meupiya ka suhù te me ginikanan su egpakabehey te keupianan.
The instruction of the parents is good because it gives goodness.
Tag. Mabuti ang +tagubilin ng mga magulang dahil makapagbigay ne kabutihan.
Ceb. Maayo ang +tudlò sa mga ginikanan kay makahatag ug kaayohan.
Ant. tuman
Syn. lalag
Eng. command; order/command; decree; commandment; instruction
Tag. utos; tagubilin
Ceb. sugo; tudlo
Online dict status: -
Usage level: M
 
v.
for someone (egsuhù, migsuhù/insuhù, agent, eg><ø-) to command someone else
Kaayun ne ggsuhù e pad keykew Butsukuy te pegpalit te egkeenen ney?
Can I do a favor to you Butsukuy to buy food for us?
Tag. Maari po bang +mautosan kita Butsukuy upang magbili ng pagkain para sa amin?
Ceb. Pwedi ba nga +masugò ta ka Butsukuy aron pagpalit ug pagkaon para sa amò?
Egsuhuen ku sikeykew Butsukuy.
I will comman you Butsukuy.
Tag. +Utosan kita Butsukuy.
Ceb. +Suguon ta ka Butsukuy.
Ka igpasabut te egsuhuen iyan ka pegbehey te igpeyimu diyè te sabeka ne etew.
Kaayun ne egsuhuen ku sikeykew diyè te Malaybalay?
Can I request you to go to Malaybalay?
Tag. Maari po bang +utosan kita upang pumunta sa Malaybalay?
Ceb. Pwedi ba nga +suguon ta ka didto sa Malaybalay?
Egsuhuen ku ka langun ne Matigsalug ne eggendiyè te Kitaotao kuntee!
I will+command all Matigsalug people to go to Kitaotao now!
Tag. +Utosan ko ang lahat na Matigsalug na pumunta sa Kitaotao ngayon!
Ceb. +Suguon nakò ang tanang Matigsalug nga mag-adto sa Kitaotao karon!
Gramm. A suhù must be a positive command, not a negative one. For instance, "Don't go to the fields today" would not be considered a suhù. (Linda Tanug, 2/17/98)
Wrd.Gloss: command
Syn. buut
Eng. command, to; order, to; instruct; tell
Tag. mag-útos; utosán
Ceb. sugùon
Ilo.: bilínen
OCM: Sanctions (681), Judicial Authority (692), Avoidance and Taboo (784)
Online dict status: -
Usage level: F
 
n.
(igsuhù, ig><ø-) a command
Ka igpasabut te igsuhù iyan ka pegbehey te suhù diyè te sabeka ne etew eyew eggimuwen din.
Seini ka igsuhù ku eyew eggimuwen niyu.
This is what I'm going to+order you so that you can do it.
Tag. Ito ang aking +iuutos upang iyong gagawin.
Ceb. Kini ang akong +isugò aron inyong buhaton.
Eng. command; order; decree
Tag. iuutos
Ceb. isugò
Online dict status: -
Usage level: M
 
n.
(suluhuanen, -an-en) assistant; worker; laborer; servant; messenger
Wrd.Gloss: assistant
Ka suluhuanen iyan igpasabut ka etew ne layun egsug-suhua.
Meupiya ka suluhuanen ku su egtuman minsan marusilem.
My servant is good because he/she will obey even night time.
Tag. Mabuti ang aking +lingkod dahil mautosan siya kahit gabi.
Ceb. Maayo ang akong +trabahante kay masugo siya bisag gabii.
Duè suluhuanen te apu ku dengan ne meiyal-iyal.
There was a servant of my grandfather before who is energetic.
Tag. May +katulong ang aking lolo nuon na masipag.
Ceb. Dunay +katabang sa akong lolo kaniadto nga kugihan.
Eng. assistant; worker; laborer; servant; messenger
Tag. lingkod; katulong
Ceb. katabang; trabahante
Online dict status: -
Usage level: M
 
v.
(egsugsuhuen, eg><ø-rdpCVC-) to give orders
Ka igpagsabut te egsugsuhuen iya ka pegtuman te langun ne ingkahi te etew ne migbehey te suhù.
Egsugsuhuen si Irine ne bate su kenè eg-apul.
Irine can be given+orders because she will not disagree.
Tag. +Mautus-utusan na bata si Irine dahil hindi siya marunong sumasang-ayon.
Ceb. +Masugo-sugo nga bata si Irine kay dili siya kabalo mobalibad.
Egkatabileng e si Gibang ne egsugsuhuen ni Tano.
Gibang is so busy whom Tano ask to do of his behalf.
Tag. Napakaabala ni Gibang na +inuutusan ni Tano.
Ceb. Gaghag gibuhat ni Gibang nga +gisugò-sugò ni Tano.
Eng. give orders; ask to do
Tag. mautus-utusan; inuutusan
Ceb. gisugò-sugò; masugò-sugò
Online dict status: -
Usage level: R

Updated by: RJH,JLM,RJH,RAA
Last updated: 02/Aug/2019

Links to texts

"suhu" in text "A Father Tells His Children about School"

Links to health books

"Insuhu" in healthbook "Ka an-anayan ne peg-uyamu ni Lolita te mig-anak"

"Insuhu" in healthbook "Nahepu ka belad ni Binuy"

"insuhu" in healthbook "Nahepu ka belad ni Binuy"

"suhu" in healthbook "Egkehangen si Wanitu"

Links to songbook

"suhu" in song "Egluwas si Hisus"

"suhu" in song "Ke diyad e te langit"

"suhu" in song "Ware egkeeles"

"suhu" in song "Egdayanen ku"

"Insuhu" in song "Si Hunas"