Matigsalug Manobo Bible

Me Talewukum

Igpewun-a

Ka baseen te Me Talewukum, insaamul seini ne me guhuren te panugtulen te Israil puun te peglusud dan te Kanaan peendiye te timpu ne iyan e migmandu te Israil ka me Hari. Nahuhud te seini ne baseen ka dakel ne neyimu te me bahani ran ne ingngaranan teMe talewukum.” Me pangulu te sundalu ka kasuluhan kandan, wey kene ne me talewukum sumale te pegsabut ta te seini ne lalag. Iyan amana neila si Samsun kandan langun. Ka neyimu rin diye egkabasa te kapitulu 13–16.

Seini ka egkatuenan ta te seini ne baseen: miglampus ka Israil tenged su maparuma-ruma sikandan te suhu te Manama, piru ka pegpariyu dan kandin iyan nakarereet kandan. Andam layun ka Manama ne egluwas te keet-etawan din te timpu ne eg-inniyug sikandan te sale dan, wey eglibed eg-abey sikandan diye te kandin.

Ka nenasulat te seini ne baseen

Ka neneyitabu taman te pegpatey ni Huswi \ior 1:1–2:10\ior*

Ka me talewukum te Israil \ior 2:11–16:31\ior*

Ka nekegsewug-sewug ne neyitabu \ior 17:1–21:25\ior*

Ka pegdakep ki Adunibisik te kabuhalan enni Huda wey Simyun

1Te migpatey e si Huswi, mig-inse e ka me Israilita diye te Magbebaye ne Manama ne miggenendue, “Hentew-a kanami ka eggun-a ne eggira te me matig-Kanaan?” Ne migtabak ka Magbebaye ne Manama, “Iyan eggun-a ka me sundalu te me kabuhalan ni Huda su imbehey kud kandan ka tane.”

Ne ingkahiyan te me sundalu te me kabuhalan ni Huda ka me sundalu te me kabuhalan ni Simyun ne me karumaan dan, “Dumeyi key diye te tane ne intahahe kanami, wey egsabeka ki ka egkuntere te me matig-Kanaan. Ne egdumaan ney degma sikaniyu diye te intahahe ne tane para kaniyu.” Purisu indumaan sikandan te me sundalu te me kabuhalan ni Simyun. Sikan naa, te peglusud te me sundalu ne me kabuhalan ni Huda wey ni Simyun, impatalu e te Magbebaye ne Manama kandan ka me matig-Kanaan wey ka me matig-Piris, wey natalu ran ka sapulu ne libu (10,000) ne etew diye te Bisik. Ne neumaan dan si Adunibisik diye wey migpabunbunuey sikandan, wey natalu te me sundalu te me kabuhalan ni Huda ka me matig-Kanaan wey me matig-Piris. Ne migpallahuy si Adunibisik, piru inlupug sikandin te me sundalu te me kabuhalan ni Huda, wey narakep dan sikandin. Ne impanempug dan ka me timbebakal te belad din wey te paa rin. Ne migkahi si Adunibisik, “Insulian ad te Manama te inggimu ku te pitu ne pulu (70) ne me Hari ne impanempuhan ku te me timbebakal te belad dan wey te paa ran wey impepamurut ku te mummu diye te diralem te lamisa ku.” Ne in-uyan dan sikandin diye te Hirusalim wey diyad e sikandin migpatey.

Ka pegkaahew te Hirusalim wey te Hibrun

Ne inlusuran te me kabuhalan ni Huda ka Hirusalim wey naahew ran seini. Impangimatayan dan ka me mahinged wey insilaban dan ka siyudad. Nataman, migpakiggire e man-e ka me kabuhalan ni Huda te me matig-Kanaan ne mig-ugpe diye te me bubungan, diye te inged te Nigib, wey diye te me napu dapit te iglineb. 10 Ne migpakiggira pad man-e ka me kabuhalan ni Huda te me matig-Kanaan ne diye mig-ugpe te siyudad te Hibrun (Kiryat-Arba dengan ka ngaran te Hibrun). Natalu ran ka me pangulu ne ensi Sisay, si Ahiman wey si Talmay.

Ka pegkaahew ni Utnil te lungsud te Dibir

(Huswi 15:13‑19)

11 Puun diye, migpakiggira pad man-e sikandan te me mahinged te Dibir. (Kiriyiat-Sipir dengan ka ngaran te Dibir.) 12 Ne migkahi si Kalib, “Igpaasawa ku ka anak ku ne mengebay ne si Aksa, te etew ne eglusud wey egpakaahew te Kiryat-Sipir.” 13 Iyan nakaahew dutu si Utnil ne anak ni Kinis ne hari ni Kalib. Sikan naa ka impaasawe e ni Kalib ki Utnil ka mengebay ne anak din ne si Aksa. 14 Te nekeg-asawe e sikandan, imbanasalan ni Utnil si Aksa ne egpabuyuen te kamet diye te amey rin. Purisu miggendiye si Aksa ki Kalib, wey te nakalegsad e sikandin te asnu rin, mig-insaan e sikandin ni Kalib, “Nekey-a ka innendini nu?” 15 Ne migtabak si Aksa, “Egbuyu a te duma ne dasag su ka imbehey nu keddi ne tane diye te inged te Nigib, ware weyig.” Purisu, imbehayan sikandin ni Kalib te me sebseb ne diye te dibabew wey diye te diralem te Nigib.

Ka pegpanalu te me kabuhalan ni Huda wey ni Binhamin

16 Ne due me Kinihanen ne me kabuhalan te anuhang dengan ni Muwisis. Migduma sikandan te kabuhalan ni Huda wey miggendiye sikandan te siyudad te me Palmira ne diye te disirtu diye te Huda. Ka seeye ne inged, diye te inged te Nigib ne marani te Arad, wey miglemung sikandan te me mahinged diye. 17 Ne migduma ka me kabuhalan ni Huda te me kabuhalan ni Simyun ne miglusud te me matig-Kanaan ne mahinged diye te Sipat. Ne ingguhus dan ka siyudad, sikan naa ka ingngaranan e ka siyudad te Hurma.[fn] 18 Naahew degma te kabuhalan ni Huda ka intiru ne sakup te Gasa, Askalun wey te Ikrun. 19 Ne migdumaan te Magbebaye ne Manama ka kabuhalan ni Huda, wey naahew ran ka me bubungan. Piru ware dan narelrel ka me mahinged diye te napu, su due me karwahi ran ne putew. 20 [xr]Ne imbehey ki Kalib ka Hibrun su sika ka inlalag ni Muwisis. Ne indelrel rin ka tatelu ne anak ni Anak ne nangugpe diye. 21 [xr]Piru ware narelrel te kabuhalan ni Binhamin ka me Hibusihanen ne diye nangugpe te Hirusalim. Sikan naa ka minsan kuntee miglemung ded mig-ugpe ka me Hibusihanen te kabuhalan ni Binhamin diye te Hirusalim.

Ka peg-ahew te kabuhalan ni Husi te Bitil

22 Ne inlusuran te kabuhalan ni Husi ka Bitil, wey indumaan sikandan te Magbebaye ne Manama. 23 Ne migsuhu sikandan te me talag-iipat diye te Bitil. (Lus dengan ka ngaran te Bitil.) 24 Ne nakakita ka me talag-iipat te etew ne miglihawang puun te siyudad wey migkahiyan dan sikandin, “Panulua key ke egmenuwen te egseled te siyudad, eg-unahan ney re sikeykew.” 25 Ne impanulu din sikandan ke egmenuwen te egseled te siyudad, wey impangimatayan dan ka me mahinged diye te siyudad piru impalihawang dan ka seeye ne etew duma te langun ne pamilya rin. 26 Ne miggendiye ka seeye ne etew te tane te me Hitihanen, wey migpasasindeg sikandin te sabeka ne siyudad wey ingngaranan din te Lus, ne seeye ded ka ngaran taman kuntee.

Ka me mahinged ne ware narelrel te me Israilita

27 [xr]Piru ware narelrel te kabuhalan ni Manasis ka me mahinged te me siyudad te Bitsan, Tanak, Dur, Ibliam, Migidu wey ka langun ne nangugpe diye te marani ne me bariyu. Piru warad iya mig-awe ka me matig-Kanaan te seeye ne inged. 28 Te migmaresen e ka me kabuhalan ni Israil, impehes dan ka me matig-Kanaan ne egpatrabahuwen, piru ware dan iya sikandan narelrel. 29 [xr]Ne ware narelrel te kabuhalan ni Ipraim ka me matig-Kanaan ne diye nangugpe te Gisir, purisu migpalemungey red sikandan ka nangugpe diye.

30 Ne ware degma nareldel te kabuhalan ni Sabulun ka me mahinged te Kitrun, wey ka me mahinged te Nahalul. Migpalemungey red sikandan ka nangugpe dutu piru impehes dan sikandan patrabahuwa.

31 Ne ware ded degma nadelrel te kabuhalan ni Asir ka me mahinged te Aku, Sidun, Ahulab, Aksib, Hilba, Apik wey Rihub. 32 Purisu migpalemungey red degma ka kabuhalan ni Asir te me matig-Kanaan ne mig-ugpe te seeye ne me inged, ne ware dan narelrel.

33 Ne minsan ka kabuhalan ni Naptali ware degma nakadelrel te me mahinged te Bit-Simis wey Bit-Anat. Purisu, migpalemungey red ka kabuhalan ni Naptali te me matig-Kanaan. Ne impehes dan patrabahuwa seeye se mahinged te Bitsimis wey Bit-Anat.

34 Piru natalu mule te me Amunihanen ka me kabuhalan ni Dan wey indelrel diye te bubungan eyew kene egpekeugpe diye te napu. 35 Ne ware mig-awe ka me Amurihanen diye te bubungan te Hiris, Ayalun, wey Salbim. Piru migmaresen ka kabuhalan ni Husi, sikan naa ka impehes dan sikandan patrabahuwa. 36 Ka eletanan te tane te me Amunihanen diye migbunsud te dalan patakereg te Akrabim taman diye te kewun-aan te Sila.

Ka panalihan te Manama diye te Bukim

2Ne puun te Gilgal, miggendiye ka panalihan te Magbebaye ne Manama te Bukim wey ingkahiyan ka me Israilita, “Impalihawang ku sikaniyu puun te Ihiptu, wey in-uyan ku sikaniyu diye te tane ne insaad ku ne igbehey te kaap-apuan niyu. Ne migkahi a, ‘Kene ku egbalbalawan ka kasabutan ku kaniyu. [xr]Ne kene kew himu te kasabutan te me mahinged te sika ne inged. Guhusa niyu ka me altar dan.’ Piru ware niyu tumana ka suhu ku. Mania te iling due ka inggimu niyu? Sikan naa ka egkahiyan ku sikaniyu kuntee te kene ku egdeldelen sikandan due te kaniyu. Egpekeiling sikandan te duhi diye te egbayaan niyu, wey egpakasahilut kaniyu ka me diyus-diyus dan.” Te nalalag e seeye te panalihan te Magbebaye ne Manama diye te langun ne Israilita, migpanaman-taman e sikandan migpaninehew. Ne ingngaranan dan ka seeye ne inged te Bukim,[fn] wey diyad e sikandan migpanubad te Magbebaye ne Manama.

Ka pegpatey ni Huswi

Te impeyipanew e ni Huswi ka me Israilita, miggendiyad e ka tagse kabuhalan te tane isip karatuan ne inggaat kandan eyew sikandan e ka egkamkamuney. Migpamakey te Magbebaye ne Manama ka me kabuhalan ni Israil te timpu ne neuyag pad si Huswi. Ne minsan te migpatey e si Huswi, migpabulus ded man-e sikandan migpamakey te Magbebaye ne Manama taheed te neuyag pad ka me igbuyag dan ne nakakita te langun ne kein-inuwan ne inggimu te Magbebaye ne Manama diye te Israil. Ne migpatey ka suluhuanen te Magbebaye ne Manama ne si Huswi ne anak ni Nun, te mahatus wey sapulu (110) ne leg-un ka idad din. [xr]Inlebeng dan sikandin diye te eletanan te tane ne imbehey kandin diye te Timnat-Hiris, ne diye te bubungan te Ipraim, ne egpakarapit te igkahibang ne balabahan ne dapit te igsile te bubungan te Gaas.

Ka peg-engked te pegpamakey te me Israilita

10 Te migpatey e ka langun ne etew te seeye ne kabuhalan, warad nekeila te Magbebaye ne Manama ka nakasinundul ne kabuhalan ne ware kalintahaan te immangimu te Manama diye te Israil. 11 Miggimu ka me Israilita te mareet diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama wey migpamakey sikandan te me larawan ni Baal. 12 In-engkeran dan ka Magbebaye ne Manama te kabuybuyahan dan ne iyan migpalihawang kandan puun te Ihiptu. Mig-ikul sikandan wey migsimba te me diyus-diyus te me etew ne nakalingut kandan; impeyibelu dan ka Magbebaye ne Manama. 13 In-engkeran dan ka Magbebaye ne Manama, wey migpamakey e sikandan te me larawan te diyus-diyus ne si Baal wey Astarut. 14 Ne tenged te nangebel-ebel ne langet te Magbebaye ne Manama te me Israilita, imbalahad din e sikandan ne egpanlusuran te me kuntere ne egpangahew te me karatuan dan. Intuhutan din e sikandan ne egkatalu te me kuntere ne nakalingut kandan, wey warad egpakapangabang kandan puun te me kuntere dan. 15 Minsan hendei egpakiggira ka me kabuhalan ni Israil, egkatalu sikandan su imbalahad man e sikandan te Magbebaye ne Manama iling te impaney-paney rin kandan, wey impahunlibet din kandan. Sikan naa ka amana miglised sikandan.

16 Ne mig-alam ka Magbebaye ne Manama te me pangulu,[fn] ne iyan egluwas kandan puun te seeye se egpangahew te me karatuan dan. 17 Piru minsan pad due, ware sikandan migpammineg te me pangulu ran.[fn] Ware sikandan migmatinumanen te Manama wey nasi migsimba te me diyus-diyus. Kene sikandan ne iling te me kaap-apuan dan, tenged su mahaan de sikandan eg-inniyug te me suhu te Magbebaye ne Manama ne in-ikul dengan te me kaap-apuan dan. 18 Indumaan te Magbebaye ne Manama ka langun ne pangulu ne in-alam din. Ne taheed te neuyag pad ka me pangulu ran, egluwasen din sikandan puun te me kuntere dan. Tenged su igkeyid-u rin ka keet-etawan din ne egdeg-uy tenged te pegbayad-bayad wey te pegpanleig-leig kandan. 19 Piru te timpu ne napatey e ka pangulu, miglibed e man-e ka me etew te subla pad ne mareet ne hinimuwan dan ne iyan ka pegpamakey wey pegsimba te me diyus-diyus. Nasublaan dan pad ka sale te me kaap-apuan dan. Ne ware sikandan mig-engked ka miggimu te maddeet wey te pegpakehal ran te me ulu ran. 20 Sikan naa ka nangebel-ebel ka langet te Magbebaye ne Manama te me Israilita. Migkahi sikandin, “Tenged su insupak te seini ne me keet-etawan ka kasabutan ne inggimu ku te me kaap-apuan dan, wey ware dan tumana ka me suhu ku, 21 kene kud e igpariyu kandan ka me etew diye te inged ne ware nasakup ni Huswi te neuyag pad sikandin. 22 Eggamiten ku sikandan eyew te peg-eleg-eleg te me Israilita, ke egtumanen dan naa ka me suhu ku iling te inggimu te me kaap-apuan dan.” 23 Sikan ka intuhutan te Magbebaye ne Manama ne egpalunggehaat ka seeye ne me etew te seeye ne inged, ware din sikandan ga-gaani te egdeldel, wey ware din tuhuti ne egkatalu sikandan ni Huswi.

Ka nasame ne keet-etawan te Kanaan

3Inggaat te Magbebaye ne Manama ka seeye ne keet-etawan eyew te peg-eleg-eleg te seeye se langun ne Israilita ne ware pad nakaheram ne egpakiggira diye te Kanaan. Inggimu rin de seeye eyew egpanuluen ka me Israilita ne egkabasbas sikandan se ware pad nakaheram ne egpakiggira. Seini ka nasame ne keet-etawan: ka me Pilistihanen ne nangugpe te lalimma ne siyudad, ka langun ne Kanaanen, ka me Sidunihanen, ka me Hibihanen ne diye nangugpe te me bubungan te Libanun, puun de iya te bubungan te Baal-Hirmun taman diye te Libu-Hamat. Insame sikandan eyew ig-eleg-eleg te me Israilita te pegnengneng ke eg-ikulen dan naan ded ka me suhu ne impabehey te Magbebaye ne Manama ki Muwisis diye te me kaap-apuan dan. Su miglemung ma ka me Israilita te me Kanaanen, me Hitihanen, me Pirisihanen, me Hibihanen, wey te me Hibusihanen. Ne migmangasawa sikandan te me mengebay te duma ne me kabuhalan, wey impaasawa ran ka me mengebay ran te me kanakan te seeye ne me kabuhalan wey migpamakey e sikandan te me diyus-diyus dan.

Ka pangulu ne si Utnil

Ne miggimu ka me Israilita te mareet diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama; imbalahad dan e sikandin, wey migpamakey e sikandan te me diyus-diyus ne me Baal wey me Asira. Purisu, nangebel-ebel ka langet te Magbebaye ne Manama diye te me Israilita, wey intuhutan din sikandan ne egkatalu ni Kusan-Risataim ne Hari te Misuputamya. Ne nasakup din ka me Israilita te walu ne leg-un. Ne migpangananey ka me Israilita diye te Magbebaye ne Manama, wey mig-alam sikandin te etew ne egluwas kandan ne iyan si Utnil ne anak ni Kinis ne hari ni Kalib. 10 Ne immanduan sikandin te Panisingan te Magbebaye ne Manama, wey neyimu sikandin ne pangulu[fn] te Israil. Ne migpakiggira sikandin ki Kusan-Risataim ne Hari te Misuputamya, wey impepanalu sikandan te Magbebaye ne Manama. 11 Sikan naa ka ware samuk te Israil te hep-at ne pulu (40) ne leg-un. Ne nataman, migpatey e si Utnil ne anak ni Kinis.

Ka pangulu ne si Ihud

12 Ne miggimu ka me Israilita te mareet diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama. Tenged te inggimu ran, impeuripen sikandan te Magbebaye ne Manama diye ki Iglun ne Hari te Muwab. 13 Migpabulig si Iglun te me Amunihanen wey me Amalikanen. Ne inlusuran dan ka Israil wey natalu ran seini, wey naahew ran ka siyudad te me Palmira. 14 Ne migtrabahu ka me Israilita para ki Iglun ne Hari te Muwab te sapulu wey walu (18) ne leg-un.

15 Ne migpangananey e man-e ka me Israilita diye te Magbebaye ne Manama. Ne mig-alam sikandin te egluwas kandan ne iyan si Ihud, gibang sikandin wey anak ni Gira ne puun te kabuhalan ni Binhamin. Ne si Ihud naa ka egsugsuhuen te me Israilita ne egparulungen te buhis dan diye ki Iglun ne Hari te Muwab. 16 Te ware pad migligkat si Ihud, migsayab pad sikandin te mahalang ne sundang ne liware te mitrus ka kalayat, wey inggiket din seini diye te kawanan ne bubun din ne nabunbunan te kumbale din. 17 Ne in-uyan din e ka buhis diye ki Iglun ne Hari te Muwab. Lelambehi ne etew si Iglun. 18 Te nakabehey e ni Ihud ka buhis, impeuli din e ka me etew ne duma rin ne mig-uyan te buhis. 19 Migduma pad sikandin kandan, piru te diyad e sikandan te me larawan ne me batu ne marani te Gilgal, migpalilibed si Ihud diye te Hari wey migkahi, “Mahal ne Hari, due igguhud ku keykew ne sikanta re.”

Ne ingkahiyan te Hari ka me sinalihan din, “Awe kew pa.” Ne nanlihawang e ka langun ne sinalihan din.

20 Taheed te migsabsabeka re ka Hari ne migpinpinnuu te sinabeng din ne diye te atep,[fn] migparani si Ihud kandin wey migkahi, “Due igguhud ku keykew ne migpuun te Manama.” Te egsasindeg e ka Hari, 21 inggulabut e ni Ihud te gibang ne belad din ka mahalang ne sundang diye te kawanan ne bubun din, wey indugsu din e seini te getek te Hari. 22 Naalep-alep ka sundang lagkes ka subeng wey mig-abas seini diye te peka te Hari wey nabukusan te tabe din. Ne warad seini baruta ni Ihud. 23 Ne impanlekeban e ni Ihud ka me gumawan wey impamagulan din e seini, wey diyad sikandin migbaye te gumawan ne diye te liyu ka migpallahuy. 24 Te nakaayun e sikandin, nangingume e ka me sinalihan te Hari wey nakita ran ne nalekeban ka me gumawan te sinabeng diye te dibabew, nakakahi sikandan te, “Mig-indes bu re sikandin diye te liyuan din.” 25 Migtetahad sikandan diye te lihawangan. Piru te nalingengen e sikandan ka egtetahad, nabantalan e sikandan su ware ma miglulukat ka Hari te me gumawan te sinabeng. Purisu, in-angey ran ka yabi wey impanlukatan dan e ka me gumawan. Ne iyan dan en iya nakita ka Hari dan ne nakabahed de diye te seeg ne napatey e.

26 Ne taheed te natalehen sikandan, migpallahuy e si Ihud. Miglihad sikandin diye te liyu te me larawan ne me batu wey migpallahuy sikandin peendiye te inged ne Siira. 27 Te miggingume e sikandin diye, imparahing din e ka trumpita[fn] diye te bubungan te Ipraim eyew te peg-umew te me Israilita. Ne migtupang e ka me Israilita puun te me bubungan, wey impanguluwan din sikandan. 28 Ne migkahi sikandin, “Sinundul kew keddi! Su impepanalu kew e te Magbebaye ne Manama te me Muwabihanen ne me kuntere niyu.” Sikan naa ka migsinundul e sikandan kandin ka migpanupang wey naahew ran ka lapasanan te me Muwabihanen peendiye te Hurdan. Ne ware minsan sabeka ne impalapas dan dutu. 29 Te seeye ne aldew, nakapatey sikandan te sapulu ne libu (10,000) ne me Muwabihanen ne neelin ne mannekal. Ne ware minsan sabeka ne etew ne nakapallahuy. 30 Te seeye ded ne aldew, natalu te me Israilita ka me Muwabihanen, wey ware samuk te Israil te walu ne pulu (80) ne leg-un.

Ka pangulu ne si Samgar

31 Ne due nakasinundul ki Ihud ne pangulu ne iyan si Samgar ne anak ni Anat. Inluwas din degma ka Israil puun te me Pilistihanen. Nakapatey sikandin te hen-em ne gatus (600) ne me Pilistihanen ne iyan din de inggamit ka tuked ne ig-alew te baka.

Ka me pangulu ne ensi Dibura wey Barak

4Te migpatey e si Ihud, miggimu e man-e ka me Israilita te mareet diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama. Sikan naa ka intuhutan sikandan te Magbebaye ne Manama ne egkatalu ni Habin ne Hari te Kanaan ne iyan migmandu te siyudad te Hasur. Iyan pangulu te me sundalu ni Habin, si Sisira ne mig-ugpe diye te Harusit-Ha-Guwim. Si Habin due siyam ne gatus (900) ne karwahi ne putew. Ne imbaybayaran din ka me Israilita te daruwa ne pulu (20) ne leg-un. Purisu migpangananey te Magbebaye ne Manama ka me Israilita.

Te seeye ne timpu, si Dibura ka pangulu[fn] te Israil, malitan sikandin ne prupita wey asawa ni Lapidut. Nabatasan din ne egpinpinnuu te diralem te kayu ne palmira, ne diye te elat-elat te Rama wey te Bitil ne diye te bubungan te Ipraim. Ne egmangendiye naa te kandin ka me Israilita ne egpewusey. Sabeka ne aldew, impeumew rin si Barak ne anak ni Abinaum ne diye mig-ugpe te Kidis ne sakup te inged te Naptali. Te pegginguma ni Barak, ingkahiyan e sikandin ni Dibura, “Insuhu ka te Magbebaye ne Manama te Israil ne egparurumeen ka te sapulu ne libu (10,000) ne lukes te me kabuhalan ni Naptali wey ni Sabulun, wey hendiye kew te bubungan te Tabur. Egpeendiyeen te Magbebaye si Sisira ne pangulu te me sundalu ni Habin eyew egpakiggira kaniyu diye te Weyig ne Kisun duma te me karwahi rin wey me sundalu rin, piru egpepanaluwen kew te Magbebaye te peggira niyu kandan.”

Ne ingkahiyan ni Barak si Dibura, “Eggendiya a ke egduma ka keddi; piru ke kene ka egduma keddi, kena a eggendiye.”

Ne migtabak si Dibura, “Uya, egduma a keykew. Piru kene ne sikeykew ka egkabantug te seini ne gira, su egtuhutan te Magbebaye ne Manama ne egkatalu si Sisira te malitan.” Seeye naa, migsasindeg si Dibura wey migdume e ki Barak te egpeendiye te Kidis. 10 Ne impeumew ni Barak ka me kabuhalan ni Sabulun wey ni Naptali ne egpeendiyeen te Kidis. Sapulu ne libu (10,000) ne sundalu ka migduma kandin, wey migduma degma kandin si Dibura.

11 Te seeye ne timpu, migpariyu si Hibir te me karumaan din ne me Kinihanen ne me kabuhalan ni Hubab ne uyang ni Muwisis. Impasasindeg din ka balungbalung din diye te lenged te kayu ne uk diye te Saananim ne marani te Kidis.

12 Te natahaan ni Sisira ne migtakereg si Barak ne anak ni Abinuam diye te bubungan te Tabur, 13 inlibulung din e ka siyam ne gatus (900) ne karwahi rin ne putew wey ka langun ne sundalu rin. Migligkat sikandan puun te Harusit-Ha-Guwim peendiye te Weyig ne Kisun.

14 Ne migkahiyan ni Dibura si Barak, “Hipanew kad! Seini ka aldew ne igpatalu te Magbebaye ne Manama si Sisira keykew. Eggun-a iya keykew ka Magbebaye ne Manama!” Purisu migtupang e si Barak puun te Bubungan ne Tabur duma te sapulu ne libu (10,000) ne sundalu rin. 15 Te peglusud ni Barak wey te me sundalu rin, inlibeg e te Magbebaye ne Manama si Sisira wey ka langun ne nanguntud te me karwahi, wey ka me sundalu. Ne migpamaneug si Sisira te karwahi rin wey migpallahuy. 16 Ne intalukunan enni Barak ka me sundalu lagkes ka migmanguntud te me karwahi taman diye te Harusit-Ha-Guwim. Impangimatayan dan ka me sundalu ni Sisira wey warad iya minsan sabeka ne nasame.

17 Piru migpallahuy si Sisira peendiye te balungbalung ni Hail ne asawa te Kinihanen ne si Hibir. Inggimu seeye ni Sisira tenged su talag-alukuy ma si Habin ne Hari te Hasur ki Hibir. 18 Ne miglihawang si Hail ka egsinug-ung ki Sisira wey migkahi, “Hendini ka ahalen, seled ka kayi te balungbalung ku. Kene ka kaaldek.” Sikan naa ka migseled e sikandin diye te balungbalung te malitan, wey impules e sikandin ni Hail te ulesen eyew iggeles.

19 Ne migkahiyan sikandin ni Sisira, “Behayi a ubag te weyig ne egkeinum su nammaraan a.” Ne impuwasan ni Hail ka laplap ne tahuanan te gatas wey impeinum din e sikandin. Ne impules din e man-e sikandin te ulesen. 20 Ne migkahiyan e man-e sikandin ni Sisira, “Sasindeg ka due te gumawan te balungbalung. Ne emun ke due etew ne egginguma wey eg-inse keykew ne eggenendue, ‘Due etew kayi?’ Tabaka nu, ‘Ware.’ ”

21 Piru migkuwa mule si Hail te dunsul wey pes-ek te balungbalung, wey migpahanad-ganad sikandin migparani ki Sisira taheed te newulep-hulep su nabeley amana. Ne impalpal din ka pes-ek te balungbalung diye te ulu ni Sisira taman te mig-abas seini diye te tane wey napatey e si Sisira. 22 Te miggingume e si Barak ka egpanalukun ki Sisira, miglihawang e si Hail ka egsinug-ung kandin wey migkahi, “Hendini ka, igpakita ku keykew ka etew ne impamitew nu.” Sikan naa ka miglasud e si Barak. Ne iyan din e nakita si Sisira ne nakabahed de ne napatey e. Ne ka pes-ek te balungbalung nakapalpal pad diye te ulu rin.

23 Te seeye ne aldew, impepanalu te Manama ka me Israilita ki Habin ne Hari te Kanaan. 24 Ne wey e migpenek-penek ka me Israilita ne egkuntere ki Habin ne Hari te Kanaan taman te neyimatayan dan e sikandin.

Ka peg-ulahing ni Dibura wey ni Barak

5Te seeye ne aldew, mig-ulahing si Dibura wey si Barak ne anak ni Abinuam te seini ne ulahingen:

Egdayanen ka Magbebaye ne Manama!

Su ka me pangulu te Israil ka miggun-a te pegpakiggira wey nabbagget ne migsinundul ka keet-etawan.

Pammineg kew me Hari!

Panalinga kew me pangulu!

Su eg-ulahingan ku te me pegdayan ka Magbebaye ne Manama,

ne iyan ka Manama te Israil.

He Magbebaye ne Manama, naantag ka kalibutan,

mig-uran wey nabusaye ka weyig puun te gapun

te peg-awe nu diye te bubungan te Siir

wey te peggipanew nu diye te tane te Idum.

[xr]He Magbebaye ne Manama, miglilinug ka me bubungan diye te tangkaan nu.

Manama ka te Israil ne migpapitew dengan diye te bubungan ne Sinay.

Te timpu ni Samgar ne anak ni Anat,

wey te timpu ni Hail,

eg-alihuwen te me etew ne egluyud ka maluag ne dalan,

wey diyad egbaye te malig-et ne me dalan.

Deisek naan de ka nasame ne me etew te Israil

taman te migginguma si Dibura, ne in-isip ne iney te me Israilita.

Ne migginguma ka gubut diye te intiru ne Israil

te timpu ne migpamakey ka me Israilita te iyam ne me diyus-diyus.

Ne ware me kalasag wey ke deldeg naa

te hep-at ne pulu ne libu (40,000) ne me sundalu te Israil.

Diye ka geyinawa ku te me pangulu te Israil,

wey diye te me etew ne mig-uney-uney re due migbulig te me duma ne egpakiggira.

Egdayanen ka Magbebaye ne Manama!

10 Ipangguhud niyu seini, sikaniyu se migmangudde te maangkag ne me asnu,

ne migpinpinnuu diye te mahal ne hinabel ne hagpi kayi,

wey minsan sikaniyu se egkaayu-ayu ne miggipanew diye te deralanen.

11 Pammineha niyu ka guhuren te me etew ne diye te me sakeruwan.

Migmahuhurey sikandan te pegpanalu

te Magbebaye ne Manama wey te keet-etawan din.

Ne migmangendiye te me gumawan te siyudad ka keet-etawan te Magbebaye ne Manama.

12 Sasindeg ka Dibura,

wey ulahing ka.

Hipanew ka Barak ne anak ni Abinuam,

wey pandakepa nu ka me kuntere ta.

13 Ne migtupang ka nenasame ne keet-etawan te Magbebaye ne Manama kayi te kanami te me pangulu ran

eyew egpakiggira te me mabulut ne me kuntere.

14 Diye migpuun ka duma kandan te Ipraim

ne migpuun dengan te inged ne naangken te me Amalikanen.

Ne nakasinundul ka kabuhalan ni Binhamin kandan.

Ne migtupang degma ka me pangulu te pamilya ni Makir,

wey ka me upisyal puun te kabuhalan ni Sabulun eyew egpakiggira.

15 Ne migduma ki Dibura ka me pangulu te kabuhalan ni Isakar.

Migduma ki Barak ka me kabuhalan ni Isakar peendiye te kanapuan.

Piru ware nasabeka ka suman-suman te kabuhalan ni Rubin.

16 Mania te egpalunggehaat sikandan duma te me karniru?

Eyew naa te pegpammineg te seeye se egpangumew te me talagtameng te me karniru?

Piru ware nasabeka ka suman-suman te kabuhalan ni Rubin.

17 Ne migpalunggehaat ka kabuhalan ni Gilyad diye te talipag te Hurdan.

Ne mania degma te mig-uugpe ka kabuhalan ni Dan diye te me barku?

Ne ware degma mig-awe ka kabuhalan ni Asir diye te ilis te dahat

wey diye de iya nangugpe te ugpaan dan.

18 Piru kenad iya egkaaldek ne egpatey ka kabuhalan ni Sabulun,

wey migpakigsukub degma ka kabuhalan ni Naptali diye te bunuanan.

19 Migginguma wey migpakigbunu ka me Hari te Kanaan

diye te Taanak ne diye te ilis te me weyig te Migidu,

piru ware naahew ran ne me pelata.

20 Migbulig degma migpakiggira ka me bituen diye te langit,

migpakiggira sikandan engki Sisira puun te egbayaan dan diye te aw-awangan.

21 Ne in-anlas sikandan te tapey ne Weyig ne Kisun.

Egpabulus ka Dibura, egpabulus ka iya ne due kabulut!

22 Ne migdabek-dabek ka egkariekan te me kudde,

tenged te kene dan egpeen-enengan te egsintak ka me kudde dan.

23 Ne migkahi ka panalihan te Magbebaye ne Manama, “Dilusa niyu ka inged ne Mirus;

dilusa niyu ka me mahinged due tenged su ware sikandan miggendiye

ka egbulig te Magbebaye ne Manama,

ne egkuntere te mabbulut ne kuntere.”

24 Te langun ne me malitan, si Hail ne asawa ni Hibir ne Kinihanen ka subla ne impanalanginan.

Sikandin ka subla ne impanalanginan te langun ne me malitan ne mig-ugpe diye te me balungbalung.

25 Imbuyuan sikandin ni Sisira te weyig,

Piru gatas mule ka imbehey rin ne diye itahu te inumanan ne inggimu para te etew ne dakel se katungdanan.

26 Pegkeimpus, inggen-genan din te gibang ne belad din ka pes-ek te balungbalung din,

wey diye te kawanan ne belad din ka dunsul.

Ne impalpal din ka pes-ek te balungbalung diye te ulu ni Sisira,

wey nalungahan e ka ulu rin.

27 Nakabahed de si Sisira diye te paa ni Hail

wey diye de iya sikandin napatey.

28 Ne migpamantew ka iney ni Sisira diye te bintana wey kenad egkateuteu.

Egtetahad sikandin diye te bintana ke ken-u eglibed ka anak din, wey migkahi,

Mania te mananey egpakalepew ka karwahi rin?

Mania te ware egdabek-dabek ne me kudde din?”

29 Ne migtabak ka amana ne matagseb ne me malitan,

wey nekeiling ded degma ka iglalag-lalag din:

30 Migtalad-talad sikandan te naahew ran ne me kasangkapan;

mig-atul-atul sikandan miggilabet te sabeka wey ke daruwa naa ne malitan.

Due mabbatek ne hinabel ne naahew ni Sisira

wey due degma naahew ne indayan-dayanan te egteyi ne para keddi.

Uya iya, due degma nenaahew ne mabbatek ne inteyian ne igbebalieg.”

31 Sikan naa ka pangimatayi nu Magbebaye ne Manama ka langun ne kuntere nu!

Piru ipalayag nu seeye se miggeyinawa keykew iling te aldew ne migsile ne lelayahi amana.

Ne ware samuk te Israil te hep-at ne pulu (40) ne leg-un.

Ka pangulu ne si Gidyun

6Ne miggimu e man-e ka me Israilita te mareet diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama, sikan naa ka intuhutan sikandan te Magbebaye ne egkeuripen te matig-Midiya te pitu ne leg-un. Ne natalu te me matig-Midiya ka me Israilita. Ne tenged due, diyad miggeles ka me Israilita te me bubungan wey diye te me sulung, wey diye te me inged ne egkeelesan. Ne emun egpamula ka me Israilita, egpanlusuran sikandan te me matig-Midiyan, me matig-Amalik, wey te seeye se nangugpe diye te igsile. Egmangekampu sikandan diye te Israil wey egdereetan dan ka me pinamula te me Israilita taman te Gasa. Ne egpanguen dan ka me karniru, me baka, wey me asnu wey ware egsameen dan ne keuyahan te me Israilita. Eglusud sikandan ne egpanguyan te me baka wey te me balungbalung dan. Amana ne masulug sikandan iling kasulug te me talangas. Kenad e degma egkaseel ka kasuluhan dan wey te me kamil ran. Purisu te pegginguma ran, impangahew ran e ka langun-langun de iya ne egpuun te tane. Ne amana miglised ka me Israilita tenged te me matig-Midiya. Sikan naa ka migpangananey sikandan te Magbebaye ne Manama.

Te migpangananey e ka me Israilita te Magbebaye ne Manama tenged te me matig-Midiyan, impeuyanan sikandan te Magbebaye te prupita eyew te peglalag kandan te seini, “Impaawe ku sikaniyu te pegkeuripen diye te Ihiptu. Inluwas ku sikaniyu puun te me matig-Ihiptu wey te langun ne migbayad-bayad kaniyu. Indeldel ku sikandan wey imbehey ku kaniyu ka tane dan. 10 Ne ingkahiyan ku sikaniyu, ‘Sikeddiey ka Magbebaye ne Manama niyu, wey keilangan ne kene kew egsimba te me diyus-diyus te me Amurihanen ne iyan kamuney te tane ne in-ugpaan niyu kuntee. Piru ware kew migtuman keddi.’ ”

11 Ne migginguma ka panalihan te Magbebaye ne Manama wey migpinnuu diye te diralem te uk ne kayu ne diye te Upra, ne iyan kamuney si Huwas ne kabuhalan ni Abisir. Ne due anak ni Huwas ne egngaranan ki Gidyun ne migdiriek te trigu diye te kelesanan te behas te paras, ne diye te migbangbangalug eyew kene sikandin egkiteen te me matig-Midiyan. 12 Ne migpakita ka panalihan te Manama ki Gidyun wey migkahi, “Indumaan ka te Manama, mabulut ne bahani.”

13 Ne migtabak si Gidyun, “Piru ahalen, emun ke indumaan key te Magbebaye ne Manama, mania te neyitabu seini langun kayi te kanami? Hendeid naan e ka kein-inuwan ne ingkahi ran meyitenged kandin ne migpaawe kun kandan puun te Ihiptu? Piru kuntee, imbalahad key te Manama wey intuhutan din ne egkatalu key te me matig-Midiya.”

14 Ne migtangke ka panalihan te Manama wey migkahi, “Hipanew ka wey ipapitew nu ka kabulut nu wey luwasa nu ka Israil puun te me matig-Midiya. Sikeddi ka migsuhu keykew!”

15 Ne migtabak si Gidyun, “Piru Magbebaye ne Manama, egmenuwen ku te egluwas ka Israil te egkaayu-ayu ma ka pamilya ku te intiru ne kabuhalan ni Manasis. Ne sikeddi ka egkaleig-leig te kanami ne pamilya!”

16 Migtabak ka Magbebaye ne Manama, “Egkaluwas nu ka Israil su egdumaan ku sikeykew. Egguleen nu ka me matig-Midiyan ne iling de te miggimatey ka te sabeka ne etew.”

17 Ne migtabak si Gidyun, “Emun ke malehet iya ne egdumaan a nikeykew, papitawa a te palinneu ne iyan pamalehet te sikeykew iya seini se Magbebaye ne Manama ka migpakiglalag keddi. 18 Kene ke naan pa ubag awe kayi taman te egpakalibed a su eg-angey e pad te ighalad ku keykew.” Migtabak sikandin, “Egtetahad a kayi taman te egpakalibed ka.”

19 Purisu, migdagdahew mig-uli si Gidyun diye te baley rin. Miggilutu sikandin te nati pad ne kambing, wey miggilutu sikandin te paan ne ware patulin ne puun te harina ne diye itahu te nihu. Ne intahu din te nihu ka sere wey intahu din te kuren ka sabew. Ne in-uyan din ka langun ne inggilutu din diye te panalihan ne diye te lenged te uk ne kayu. 20 Ne migkahiyan sikandin te panalihan te Manama, “Iuntud nu kayi te batu ka sere wey ka paan ne ware patulin wey itisi nu seini te sabew.” Ne inggimu seeye ni Gidyun. 21 Ne indagketan te panalihan te Magbebaye ne Manama te pupul te tuked din ka sere wey paan. Ne sahuhune ne due migsiha ne hapuy puun te batu wey natutung ka sere wey ka paan, wey naawe e ka panalihan te Magbebaye ne Manama. 22 Te nakamaan-maan e si Gidyun ne panalihan bes seeye te Magbebaye ne Manama, migkahi sikandin, “Ekeyey Magbebaye ne Manama! Nakita ku ka panalihan nu wey nekegtangke key pad iya!” 23 Piru ingkahiyan sikandin te Magbebaye ne Manama, “Ka keupianan egduma keykew! Kene ka kaaldek. Kene ka egpatey.” 24 Ne miggimu si Gidyun te altar diye para te Magbebaye ne Manama wey ingngaranan din seini te, “Keupianan ka Magbebaye ne Manama.” Ne minsan kuntee, diye ded ka altar te Upra ne iyan kamuney ka me kabuhalan ni Abisir.

25 Te seeye ne marusilem, ingkahiyan te Magbebaye ne Manama si Gidyun, “Kua nu ka igkarangeb ne turu ne baka te amey nu, ka baka ne pitu e ne leg-un. Ne guhusa nu ka altar te amey nu ne para ki Baal, wey pelera nu ka diyus-diyus ne sungkaleg ne si Asira ne diye te dangdang te altar. 26 Pegkeimpus, himu ka te meupiya ne altar kayi te ampew te bubungan para keddi te Magbebaye ne Manama nu, ay-ayari nu peg-ampawa ka me batu te altar. Ne ipanubad nu ka igkarangeb ne turu ne baka dutu ne altar wey iyan nu itemeg ka diyus-diyus ne sungkaleg ne si Asira.” 27 Seeye naa, migduruma si Gidyun te sapulu ne suluhuanen din, wey intuman din ka ingkahi te Magbebaye ne Manama. Piru marusilem din seeye himuwa su naaldek sikandin te duma ne karumaan te pamilya te amey rin wey te me mahinged te lungsud.

28 Te pegpangimata te me mahinged te lungsud te egkasi-si e ka kaliwaswasan, nakita ran ne nahuhus e ka altar ni Baal wey napeled e ka dangdang ne diyus-diyus ne sungkaleg ne si Asira. Ne dutu, duen e neyimu ne iyam ne altar ne due nasame ne intutung ne impanubad ne turu ne baka. 29 Ne migmein-inseey sikandan, “Hentew-a ka miggimu kayi?” Ne mig-ay-ayaran dan seeye te eg-ugsi-ugsi, wey nanengnengan dan ne iyan miggimu dutu si Gidyun ne anak ni Huwas. 30 Ne migkahiyan dan si Huwas, “Ipalihawang nu ka anak nu. Eggimatayan ney sikandin su ingguhus din ka altar ni Baal wey impeled din ka manama ta ne sungkaleg ne si Asira.”

31 Piru intabak ni Huwas ka me mabbulut ne me etew ne nakalingut kandin, “Mania te egpangabang kew ki Baal? Ka minsan hentew ne egpangabang kandin, eggimatayan te kene pad egkapawe. Ke malehet pa ne manama si Baal, nakasukul perem sikandin su altar din ma ka nahuhus.” 32 Puun dutu ne aldew, inggenalan e si Gidyun ki Hirub-Baal, ne iyan igpasabut ka, “Egsukul ki Baalsu ingguhus din ma ka altar ni Baal.

33 Ne miglibulung ka langun ne matig-Midiyan, me matig-Amalik, wey ka me keet-etawan ne egpuun te igsile. Miglapas sikandan diye te Weyig ne Hurdan, wey nangekampu diye te bangalug ne egngaranan te Hisril. 34 Ne in-umaan si Gidyun te Panisingan te Magbebaye ne Manama. Imparahing din ka trumpita te pegpangumew te kabuhalan ni Abisir eyew egduma kandin. 35 Migsuhu sikandin te seeye se egmahuhuren diye te intiru ne kabuhalan ni Manasis eyew te peg-inniyat kandan ne egduma kandin. Ne migsuhu man-e sikandin te seeye se egmahuhuren diye te intiru ne kabuhalan ni Asir, ni Sabulun, wey ni Naptali. Ne migtakereg sikandan ka egduma ki Gidyun.

36 Ne ingkahiyan ni Gidyun ka Manama, “Ke malehet iya ne eggamiten a nikeykew eyew te pegluwas te Israil sumale te insaad nu, 37 pamaleheti nu naa ne malehet iya. Egtahu a te bulbul te karniru diye te diekanan te trigu. Ne emun ke egkaremmuhan ka bulbul ne mammara ka tane, ne egkatahaan ku ne egbulihan a iya nikeykew te egluwas te Israil sumale te insaad nu keddi.” 38 Ne neyitabu iya ka igkeupii ni Gidyun. Migselem-selem si Gidyun ka mig-enew, wey inggulipisan din ka bulbul te karniru, wey napenu ka yahung te migtihis ne demmug. 39 Ne ingkahiyan e man-e ni Gidyun ka Manama, “Kene ka ubag keubil keddiey. Pahangyue e pa ubag te kasabeka ne eg-el-elehan te pad man-e ka bulbul te karniru. Eg-ilingen tad man-e kayi, himaraa nu ka bulbul wey empeta nu te demmug ka nakalingut ne tane.” 40 Ne inggimu seeye te Manama te seeye ne marusilem. Iyan de nammara ka bulbul, piru nasubid te demmug ka tane ne nakalingut te bulbul.

Ka pegtalu ni Gidyun te me matig-Midiyan

7Migselem-selem nangenew ensi Hirub-Baal (ne iyan si Gidyun) wey ka me sundalu rin. Ne nangekampu sikandan diye te dangdang te sebseb te Harud. Ne diye ka kampu te me matig-Midiyan te napu dapit te igkahibang ne balabahan dan, ne marani te bubungan te Muri.

Ne ingkahiyan te Magbebaye ne Manama si Gidyun, “Masulug de amana ka me sundalu nu eyew igpatalu ku kaniyu ka me matig-Midiyan. Kema ke egpaambug sikandan ne natalu ran ka me matig-Midiyan tenged te kanekal ran wey kene ne tenged keddi. [xr]Sikan naa, nangeni nu ka keet-etawan, ‘Hentew seeye se egkaaldek wey egpangelkelen e te liyas, awe kew e kayi te bubungan wey uli kew e.’ ” Purisu, nanguli e diye te ugpaan dan ka daruwa ne pulu wey daruwa ne libu ne me etew (22,000), wey sapulu ne libu (10,000) naan de ka nasame.

Piru ingkahiyan pad iya man-e te Magbebaye ne Manama si Gidyun, “Amana pad ne masulug sikandan! Uyana nu sikandan diye te weyig su eggeraman ku sikandan eyew eg-alamen ku ke hentew ka igparuma ku keykew wey hentew ka kene egpakaruma.” Purisu in-uyan ni Gidyun ka me sundalu diye te weyig. Ne ingkahiyan sikandin te Magbebaye ne Manama, “Ilein nu seeye se eg-inum ne eg-iling te asu ne egdilaan de ka weyig, wey ilein nu degma seeye se eg-inum ne egpanimbuel.” Ne duen de tatelu ne gatus (300) ne etew ne egsakuhen te belad ka weyig. Piru migmanimbuel ne eg-inum te weyig ka langun ne nasame. Ne ingkahiyan te Magbebaye ne Manama si Gidyun, “Seini se tatelu ne gatus (300) ne migsakug te belad dan te weyig, sikandan ka egpaluwasen ku kaniyu wey egkatalu ran ka me matig-Midiyan.” Sikan naa, impeuli e ni Gidyun ka duma ne me Israilita diye te me ugpaan dan,[fn] piru inggaat din ka me inuyanan dan[fn] wey ka me trumpita ran. Ne tatelu ne gatus (300) naan de ka me etew ne migduma kandin. Ne ka kampu te me matig-Midiya diye te napu ne diralem dan.

Te nasagkup e, ingkahiyan te Magbebaye ne Manama si Gidyun, “Pangandam kew, lusuri niyu ka kampu ran su igtuhut kud ne egkatalu niyu sikandan. 10 Piru ke egkaaldek ka ne eglusud, tupang ke naan pa diye te kampu ran. Dumaa nu ka suluhuanen nu ne si Pura. 11 Ne pammineha niyu ka me guhuren dan. Egkataman, egkabagget kad amana ka eglusud.” Purisu migtupang e si Gidyun wey si Pura ne suluhuanen din diye te marani te kampu te me etew ne kuntere dan. 12 Ne nanlibulung diye te napu ka me matig-Midiyan, me matig-Amalik, wey ka langun ne keet-etawan te igsile, egpekeiling sikandan kasulug te me talangas. Ne ka kasulug te me kamil ran iling kasulug te pantad te dahat.

13 Te pegginguma enni Gidyun, due narineg dan ne etew ne migpangguhud te taheinep diye te senge-etew. Migkahi ka etew, “Nakataheinep a ne due sabeka ne paan ne sibada ne nalilid kayi te kampu ta. Nenasuhat ka me balungbalung ta wey napeled e seini wey nahuhus e.”

14 Ne migtabak ka senge-etew, “Warad e duma ne igpasabut due ke kene, iyan e si Gidyun ne Israilita ne anak ni Huwas. Igpatalu kandin te Manama ka me matig-Midiya wey ka langun ne kayi te kampu ta.”

15 Te pegkarineg ni Gidyun te taheinep wey te kaluwasan dutu, mig-usengul sikandin ka migsimba te Manama. Pegkeimpus, miglibed e sikandin diye te kampu te me Israilita wey migkahi sikandin, “Taggel kew! Igpatalu e kanta te Manama ka me matig-Midiya.” 16 Ne impunduk-punduk din ka tatelu ne gatus (300) ne etew te tatelu ne punduk. Ne imbehayan din ka tagse sabeka kandan te trumpita wey sulu ne intahu te banga.[fn] 17 Ne migkahiyan din sikandan, “Emun ke egginguma kid diye te kampu ran, tengtengi a nikaniyu wey ilingi niyu ke nekey ka eggimuwen ku. 18 Ke igparahing ku wey te me duma ku ka me trumpita ney, sikaniyu degma langun ne nakalingut te kampu iparahing niyu degma ka me trumpita niyu wey panguleyi kew te, ‘Egpakiggira ki para te Magbebaye ne Manama wey ki Gidyun!’ ”

19 Te egliware e te marusilem seeye, wey te sikan pad iya egpasubaley ka talagtameng, miggingume e si Gidyun diye te ilis te kampu wey ka mahatus (100) ne etew ne duma rin. Ne imparahing dan e ka me trumpita ran wey impamese dan e ka me banga ne in-uyan dan. 20 Ne iling ded ka inggimu te daruwa ne punduk, imparahing dan degma ka me trumpita ran wey impamese dan degma ka me banga dan. Ingkemkem dan te gibang ne belad dan ka me sulu wey inggen-genan dan te kawanan ne belad dan ka me trumpita ne imparahing dan, wey migpanguleyi sikandan, “Egpakiggira ki para te Magbebaye ne Manama wey ki Gidyun!” 21 Migsasindeg ka tagse etew ne duma ni Gidyun diye te nalengeran dan lingut te kampu, wey namallahuy ka langun ne kuntere dan ne me sundalu, wey migmanguleyi ka egmanlungkesu. 22 Taheed te migparahing te me trumpita ka tatelu ne gatus (300), impeg-uney te Magbebaye ne Manama megtibbasa ka me etew ne diye te kampu. Namallahuy sikandan diye te Bit-Sita peendiye te Sirira, taman diye te eletanan te Abil-Mihula ne marani te Tabat.

23 Ne impeumew ni Gidyun ka me Israilita ne puun te kabuhalan ni Naptali, Asir, wey Manasis, wey impatalukunan din kandan ka me matig-Midiya. 24 Migsuhu si Gidyun te egpahuhuren diye te intiru ne bubungan ne inged te me kabuhalan ni Ipraim ne egpakahiyen, “Tupang kew ka egpakiggira te me matig-Midiyan. Bantayi niyu ka Weyig ne Hurdan wey ka me weyig diye te Bit-Bara eyew kene sikandan egpakalapas diye.” Sikan naa, miglibulung ka langun ne etew te kabuhalan ni Ipraim wey imbantayan dan ka Weyig ne Hurdan wey ka me weyig diye te Bit-Bara. 25 Ne narakep dan ka daruwa ne pangulu ne matig-Midiya ne si Urib wey si Siib. Inggimatayan dan si Urib diye te Batu te Urib, wey diye dan himatayi si Siib te Kelesanan te Behas te Paras ni Siib. Ne impanalukunan dan ka me matig-Midiyan, wey in-uyan dan ka ulu ni Urib wey ni Siib diye ki Gidyun ne diye te talipag te Hurdan.

Ka pegkatalu te me matig-Midiyan

8Ne mig-inse ki Gidyun ka keet-etawan te Ipraim, “Mania te inggimu niyu seini kanami? Mania te ware key nikaniyu ipeumew te peggira niyu te me matig-Midiyan?” Amana ka pegsagsahukul dan ki Gidyun.

Ne migtabak sikandin kandan, “Kene de egpakalepeng ka neyimu ku te neyimu niyu. Minsan ka deisek ne neyimu niyu kenad egkeilingan te neyimu te pamilya ku. [xr]Impatalu te Manama kaniyu ka me pangulu te matig-Midiya ne si Urib wey si Siib. Na, nekey-a ka neyimu ku ne egpakalepeng te neyimu niyu?” Te pegkarineg te keet-etawan te Ipraim te tabak ni Gidyun, nenabewu e ka langet dan.

Ne miglapas si Gidyun diye te Weyig ne Hurdan duma te tatelu ne gatus (300) ne etew rin, wey minsan nenabeley e sikandan, migpabulus pad man-e sikandan ka egpanlupug te me kuntere dan. Te pegginguma ran diye te lungsud te Sukut, mighangyu si Gidyun te me mahinged diye ne migkahi, “Behayi niyu ubag ka me sakup ku te egkakeen. Nenabeley e sikandan, wey egpabulus key pad ka egtalukun ki Siba wey ki Salmuna ne me Hari te Midiyan.”

Piru migkahi ka me upisyal te Sukut, “Egbehayan ney re iya te paan ka me sakup nu ke narakep niyud si Siba wey Salmuna.”

Ne migtabak si Gidyun, “Ke iling due, emun igpatalu e keddi te Magbebaye ne Manama si Siba wey si Salmuna, eglibed a kayi wey egpamarasan ku sikaniyu te duhi wey me sapinit ne puun te disirtu eyew egkalundisan kew.” Ne puun diye, migtakereg ensi Gidyun diye te Pinuil wey mighangyu e man-e te mahinged diye, piru ka intabak dan iling ded te intabak te me etew ne diye te Sukut. Ne ingkahiyan din ka me etew te Pinuil, “Ke egpakalibed a kayi ne meupiya wey ware egkeyitabu keddi, egguhusen ku seini se titikangi ne baley niyu.”

10 Te seeye ne timpu, diye si Siba wey si Salmuna te Karhur duma te me sundalu ran. Duen naan de sapulu wey lalimma ne libu (15,000) ne me sundalu ran ne egpuun te igsile ne migbulig kandan su me sabeka ne gatus wey daruwa ne pulu man e ne libu (120,000) ka nammatey. 11 Ne migpabulus ensi Gidyun ka egtalukun te me kuntere dan, ne diye migbaye sikandan te lenged te ugpaan te me etew ne nangugpe te me balungbalung ne diye dapit te egkatangkaan te Nuba wey Hugbiha. Ne intigkew ran lusuri ka me kuntere dan. 12 Ne namallahuy ensi Siba wey si Salmuna, piru inlupug sikandan ni Gidyun wey narakep din sikandan, wey nenewukag ka langun ne sundalu ran.

13 Nataman, miglibed e ensi Gidyun ne anak ni Huwas puun te gira wey diye sikandan migbaye te takerehen te Hiris. 14 Ne due narakep dan ne sabeka ne kanakan ne matig-Sukut, wey impasulat din te kanakan ka pitu ne pulu wey pitu (77) ne me upisyal wey me igbuyag te lungsud te Sukut. 15 Ne miglibed e ensi Gidyun diye te Sukut wey migkahiyan din ka me upisyal, “Nasuman-suman niyu naan pad ka pegdali-di niyu keddi te pegkahi niyu te, ‘Egbehayan ney re iya te paan ka me sakup nu ke narakep niyud si Siba wey Salmuna?’ ” 16 Ne in-uyan ni Gidyun ka me igbuyag te lungsud, wey impamarasan din sikandan eyew egkapanulu. Me duhi wey me sapinit ka imbaras din kandan puun te disirtu. 17 Ingguhus din degma ka titikangi ne baley diye te Pinuil, wey impangimatayan din ka me lukes te seeye ne lungsud.

18 Nataman, mig-insaan din si Siba wey si Salmuna, “Mamenu ka me lukes ne impangimatayan niyu diye te Tabur?”

Migtabak sikandan, “Egpekeiling sikandan keykew, ne egpekeiling te anak te Hari.”

19 Ne migtabak si Gidyun, “Me suled ku sikandan, migpahibeey key pad iya te iney ney. Mengeyibet te Magbebaye ne Manama ne emun ke ware niyu sikandan pangimatayi, kene ku degma perem sikaniyu eggimatayan.” 20 Ne migkahiyan din ka kinakakayan ne anak din ne egngaranan ki Hitir, “Himatayi nu sikandan!” Piru naaldek si Hitir su bate-bate pad sikandin, wey ware sikandin miggulabut te kampilan din.

21 Ne migkahiyan si Gidyun ni Siba wey ni Salmuna, “Apas ka, sikeykew en iya himatey kanami su kene ne himu seini te bate.”[fn] Sikan naa ka inggimatayan e ni Gidyun si Siba wey si Salmuna wey impanguwa rin e ka me dayan-dayan diye te lieg te me kamil ran.

22 Ne ingkahiyan si Gidyun te me Israilita, “Tenged su inluwas key ma nikeykew puun te me matig-Midiya, sikeykew e wey ka me kabuhalan nu ka egpangulu kanami.”

23 Migkahiyan sikandan ni Gidyun, “Kene ne sikeddi wey ka me kabuhalan ku ka egpangulu kaniyu, iyan de egpangulu kaniyu ka Magbebaye ne Manama.” 24 Ne migkahiyan din pad man-e sikandan, “Due ighangyu ku kaniyu, ibehey niyu keddi ka me eritis ne naahew niyu diye te me matig-Midiyan.” (Su due me eritis ne bulawan te me matig-Midiyan tenged su nabatasan dan nahud.)

25 Ne migtabak sikandan, “Uya, igbehey ney keykew ka me eritis.” Ne migbelat sikandan te hinabel wey diye dan ipanahu ka nenaahew ran ne me eritis. 26 Me daruwa ne pulu (20) ne kilu[fn] ka me eritis ne bulawan, ware pad labet te me dayan-dayan, me balieg ne bulawan, wey malugtem ne me manggad ne insaluub te me Hari te Midiyan wey te me dayan-dayan te lieg te me kamil ran. 27 Ne inggimu ni Gidyun ne ipud[fn] ka me bulawan wey intahu din seini diye te Upra ne lungsud din. Piru insimba mule seeye te me Israilita wey seeye ka nakasahilut ki Gidyun wey te pamilya rin.

28 Natalu te me Israilita ka me matig-Midiya wey warad e migpakigbunu kandan ka me matig-Midiyan. Ne ware samuk te Israil te hep-at ne pulu (40) ne leg-un, taheed te neuyag pad si Gidyun.

Ka pegpatey ni Gidyun

29 Ne mig-uli e si Gidyun[fn] ne anak ni Huwas diye te baley rin wey diyad sikandin mig-uugpe. 30 Due pitu ne pulu (70) ne me anak din ne me lukes tenged su masulug ka asawa rin. 31 Due duwey rin ne diye mig-ugpe te Sikim wey due anak dan ne lukes, ne iyan ngaran si Abimilik. 32 Nataman, migpatey e si Gidyun. Ne diye ded degma sikandin ilebeng te inlebengan te amey rin ne si Huwas diye te Upra ne inged te kabuhalan ni Abisir.

33 Te migpatey re iya si Gidyun, warad migmatinumanen te Manama ka me Israilita, wey migsimbe e man-e sikandan te me larawan ni Baal, wey inliwanan dan e ka Manama ki Baal-Birit wey iyan dan e insimba. 34 Nalingawan dan e ka Magbebaye ne Manama ran, ne iyan migluwas kandan puun te langun ne me kuntere dan ne nakalingut kandan. 35 Minsan meupiya ka neyimu ni Gidyun te Israil, piru warad iya meupiya ne impapitew ran te pamilya rin.

Ka pangulu ne si Abimilik

9Ne miggendiye te Sikim si Abimilik ne anak ni Gidyun,[fn] diye te karumaan te iney rin wey ingkahiyan din sikandan, Insei niyu ka langun ne me pangulu te Sikim ke nekey ka igkeupii ran: ka egpanguluwan sikandan te pitu ne pulu (70) ne anak ni Gidyun, wey ke sabeka re ne etew? Sumsumana niyu ne karumaan e pad iya nikaniyu.”[fn] Purisu migpakiglalag ka me karumaan ni Abimilik diye te langun ne me pangulu te Sikim. Ne mig-uyun ka me pangulu te Sikim ne eg-ikul ki Abimilik tenged su nakakahi sikandan, “Suled te ma sikandin.” Ne imbehayan dan si Abimilik te pitu ne pulu (70) ne pelata puun te baley te diyus-diyus dan ne si Baal-Birit. Ne inggamit seini ni Abimilik te egpamayad te me lalung wey talaggimu te samuk eyew eg-ikul kandin. Miggendiye si Abimilik te Upra ne ugpaan te amey rin, wey indumaan sikandin te me sundalu rin wey induma rin degma ka me suled din ne pitu ne pulu (70) diye te ampew te sabeka ne batu wey impangimatayan din sikandan langun diye. Piru nakapallahuy wey nekeeles si Hutam ka kinaarian ne anak ni Gidyun. Ne miglibulung ka langun ne me pangulu te Sikim wey Bit-Milu diye te lenged te uk ne kayu ne marani te sungkaleg ne batu diye te Sikim eyew eggimuwen dan e ne Hari si Abimilik.

Ka panunggilingan ni Hutam

Te pegkarineg dutu ni Hutam, migtakereg sikandin diye te puntul te bubungan te Girisim wey migpanguleyi, “Pammineg kew keddi me pangulu te Sikim eyew egpamminehen kew te Manama! Sabeka ne timpu, miglihawang ka me kayu ne eg-alam te eghari kandan. Migkahiyan dan ka kayu ne ulibu, ‘Sikeykew ka eghari kanami.’ Piru migtabak ka kayu ne ulibu, ‘Kene ku eg-inniyuhan ka lana ku ne inggamit te pegpabantug te me etew wey te me manama, eyew re eghari kaniyu.’ 10 Ne migkahi ka me kayu diye te kayu ne iggira, ‘Sikeykew ka eghari kanami.’ 11 Piru migtabak ka kayu ne iggira, ‘Kene ku eginniyuhan ka memeemis ne behas ku, eyew re eghari kaniyu.’ 12 Ne migkahi ka me kayu diye te paras, ‘Sikeykew ka eghari kanami.’ 13 Piru migtabak ka paras, ‘Kene ku eg-inniyuhan ka binu ku ne egpakapahale te me etew wey te me manama, eyew re eghari kaniyu.’ 14 Te katammanan, migkahiyan te langun ne kayu ka sapinit, ‘Hengkayi ka wey sikeykew ka eghari kanami.’ 15 Ne migtabak ka sapinit te me kayu, ‘Emun ke igkeupii niyu iya ne eghari a kaniyu, aput kew keddi eyew egkaralungan ku sikaniyu. Piru ke kene kew eg-aput keddi, egpalihawang a te hapuy ne eghugmas te kayu ne me sidar diye te Libanun.’ ”

16 Kuntee, meupiya naa wey eleg ka inggimu niyu ki Abimilik ne eggimuwen ne Hari? Ne ka sika se inggimu niyu, meupiya naa ki Gidyun wey te me pamilya rin? Insulian niyu naa ka meupiya ne neyimu rin kaniyu? 17 Sumsumana niyu ne migpakiggira sikandin eyew egkapangabangan kew. Mig-antus sikandin ka egluwas kaniyu puun te me matig-Midiya. 18 Piru kuntee, migsukul kew te pamilya te amey ku. Inggule niyu te egpangimatey ka pitu ne pulu (70) ne anak din diye te sabeka re ne batu. Ne in-alam niyu si Abimilik ka anak te duwey ne uripen din ne malitan ne egkeyimu ne Hari te Sikim tenged su karumaan niyu sikandin. 19 Emun ke sika ka intuuwan niyu ne igpakasuli niyu te keupiya ni Gidyun wey te pamilya rin, ipabulus niyud sika. Ne gale-gale kew duma ki Abimilik. 20 Piru ke kene, egdereetan kew perem ni Abimilik se me pangulu te Sikim wey Bitmilu. Ne egkareetan degma perem si Abimilik!” 21 Nataman, migpallahuy e si Hutam wey miglenus peendiye te Biir wey diyad sikandin mig-ugpe tenged su naaldek sikandin ki Abimilik ne suled din.

22 Mighari si Abimilik te Israil te tatelu ne leg-un. 23 Ne immeg-uney e meg-eheta te Manama si Abimilik wey ka me pangulu te Sikim. Ne migsupak e ka me pangulu te Sikim ki Abimilik. 24 Neyitabu seini eyew egkalegparan si Abimilik wey ka me pangulu te Sikim ne migbulig kandin ne egpangimatey te pitu ne pulu (70) ne anak ni Gidyun. 25 Ne warad e neupii ki Abimilik ka me pangulu te Sikim. Ne migsuhu sikandan te me etew ne egpahepasen diye te me puntul te me bubungan, eyew egpepanulisen te langun ne egmanlihad diye. Ne nanengnengan seeye ni Abimilik.

26 Ne due etew ne egngaranan ki Gaal ne anak ni Ibid ne miggendiye te Sikim ne migduma te me suled din. Ne ware nabantali ka me pangulu te Sikim kandan. 27 Ne miggingume e ka timpu te pegpamupu te behas te paras wey immamupu te me pangulu te Sikim seini. Ne ingkeles dan seini wey migsahakeen sikandan diye te baley te diyus-diyus dan. Te egmangekeen e sikandan wey egmangiinum, indilus dan e si Abimilik. 28 Ne migkahi si Gaal, “Si Abimilik, iyan din amey si Gidyun ne kene ta ne karumaan. Ne mania te egparuma-ruma ki kandin? Si Hamur ma mule ka amey ta kayi te Sikim, ne mania te iyan ta egpaharien si Abimilik kanta wey mania te egpalintutuu ki ki Sibul ne sinalihan din? 29 Emun ke sikeddi ka pangulu niyu, egkatalu ta iya si Abimilik. Egkahiyan ku sikandin, ‘Timuli nu pa ka me sundalu nu eyew egmasalig kew, wey egpabunuey ki.’ ”

30 Te pegkarineg ni Sibul ne pangulu te lungsud te ingkahi ni Gaal ne anak ni Ibid, nangebel-ebel ka langet din. 31 Sikan naa ka migsuhu sikandin te seeye se egmahuhuran peendiye ki Abimilik diye te Aruma eyew te pegkahi, “Bantey ka su kayi te Sikim si Gaal ne anak ni Ibid duma te me suled din wey imbanasalan dan ka me etew ne egsupak keykew. 32 Purisu keilangan ne eggipanew ka duma te me etew nu wey gepas kew te marusilem diye te me kamet ne diye te lihawangan te siyudad. 33 Te egkaliwaswas pad, selem-selem ka enew wey lusuri niyu ka siyudad. Emun ke eglihawang e si Gaal duma te me etew rin eyew egkuntere keykew, himuwa nud ka igkeupii nu ne eggimuwen kandan.”

34 Purisu te sabeka ne marusilem, nangipanew si Abimilik wey ka langun ne me etew rin. Migpasuwayey sikandan te hep-at ne punduk ne nanggepas diye te lihawangan te Sikim. 35 Te maselem e, miglihawang si Gaal ne anak ni Ibid wey migsasindeg sikandin diye te gumawan te siyudad. Ne nanlihawang ensi Abimilik wey ka me etew rin diye te inggelesan dan. 36 Te pegkakita ni Gaal kandan, migkahiyan din si Sibul, “Tengteng ka! Due me etew ne nanupang puun te me bubungan!”

Migtabak si Sibul, “Me alung de sika te me bubungan, kene ne me etew.”

37 Ne migkahi e man-e si Gaal, “Pitew ka iya! Due me etew ne nanupang seeye te bangalug, wey due man-e lein ne punduk ne egpuun diye te uk ne kayu te egpahehane.”

38 Ne ingkahiyan ni Sibul sikandin, “Hendei naan e ka impeggasal nu ubag te pegkahi nu te hentew naan de iya si Abimilik ne eggimuwen ta ne pangulu? Seini iya ka me etew ne inlemetan nu! Ne lihawang ka wey pakigkuntere ka kandan.” 39 Purisu, impanguluwan ni Gaal ka me pangulu te Sikim ne egpakigkuntere ki Abimilik. 40 Piru natalu si Gaal ni Abimilik wey nakapallahuy sikandin. Indel-as sikandin ni Abimilik wey masulug ka me matig-Sikim ne nenakabahed ne tahapali, taman diye te bayaanan te gumawan te siyudad. 41 Ne miglibed si Abimilik diye te Aruma. Ne indelrel ni Sibul si Gaal duma te me suled din eyew kenad egpekeugpe te Sikim.

42 Te seup ne aldew, nahuhuran si Abimilik ne nangendiye ka me matig-Sikim te me kamet dan. 43 Sikan naa ka induma rin ka me etew rin wey imbaad-baad din te tatelu ne punduk, wey nanggepas sikandan diye te me kamet. Te pegkakita ni Abimilik ne nanlihawang e ka me etew te siyudad, miglihawang e degma sikandin wey ka me duma rin diye te inggelesan dan wey impangimatayan dan ka me etew. 44 Ne mig-apas si Abimilik wey ka punduk din ne egparani diye te gumawan te siyudad eyew egbantayan dan seini, wey kalihet degma ne impangimatayan te daruwa ne punduk ka langun ne diye te me kamet. 45 Naapunan de iya si Abimilik ka migpakigkuntere te me mahinged te siyudad. Te katammanan, naahew rin seini wey impangimatayan din ka me etew. Ne ingguhus din ka siyudad wey impanaweran din te asin ka tane.[fn]

46 Napasayuwan nahuhuri ka langun ne pangulu te Sikim te miglusuran sikandan, purisu nangeles sikandan diye te maresen ne sinabeng te baley ni Baal-Birit. 47 Natahaan ni Abimilik ne diye nanlibulung te baley ne titikangi ka langun ne pangulu te Sikim. 48 Purisu, induma rin ka me etew rin diye te bubungan te Salmun. Migkuwa sikandan te wasey wey migpannempug sikandan te me sugpang te kayu, impamagkes dan wey intiang dan e. Ne ingkahiyan din ka me etew rin ne duma rin, “Apas kew! ilingi niyu ka eggimuwen ku.” 49 Sikan naa ka mig-atul-atul sikandan migpanempug te me sugpang te kayu. Ne insinundul ran si Abimilik peendiye te siyudad wey intambu dan seini diye te selib te malig-en ne sinabeng te baley wey insilaban dan seini. Seeye naa ka migpatey degma ka langun ne diye te baley ne titikangi; me sabeka ne libu (1,000) ka me lukes wey me malitan ka nammatey.

50 Pegkeimpus dutu, miggipanew e ensi Abimilik eyew eglusuran dan ka Tibis, wey naahew ran ded man-e seini. 51 Piru due malig-en ne baley ne titikangi ne in-aputan te langun ne etew diye te seled te siyudad. Miglelekeb sikandan wey migmamaneyik diye te atep te baley ne titikangi. 52 Ne migparani si Abimilik ka egguhus te baley ne titikangi wey egsilaban din e perem seini. 53 [xr]Piru due malitan ne mig-ulug te galingan ne batu te ulu ni Abimilik wey nabagbag ka pulu din. 54 Te sikan de, in-umew rin e ka kanakan ne talag-uyan te panganiban din wey ingkahiyan din, “Hulabuta nu ka kampilan nu wey himatayi a su kena a egkeupian ne due egkahi te malitan de ka nakapatey keddiey.” Sikan naa ka insundang e sikandin te kanakan wey napatey e sikandin. 55 Te pegkakita te me Israilita ne napatey e si Abimilik, nanguli e sikandan diye te ugpaan dan.

56 Purisu, insulian ded te Manama si Abimilik te neyimu rin te amey rin su impangimatayan din ma ka pitu ne pulu (70) ne suled din. 57 Inlegparan degma te Manama ka me matig-Sikim tenged te langun ne mareet ne inggimu ran. Purisu, natuman ka pegdilus kandan ni Hutam ne anak ni Gidyun.

Ka pangulu ne si Tula

10Te migpatey e si Abimilik, duen e man-e migpangulu te Israil eyew egpangabangan ka me etew. Iyan migsubal si Tula ne anak ni Puwa. Ne si Puwa anak ni Dudu. Migpuun si Tula te kabuhalan ni Isakar, wey diye sikandin mig-ugpe te Samir te bubungan te Ipraim. Neyimu sikandin ne pangulu[fn] te Israil te daruwa ne pulu wey tatelu (23) ne leg-un. Te migpatey e sikandin, diye ded sikandin ilebeng te Samir.

Ka pangulu ne si Hair

Te migpatey e si Tula, iyan nakasinundul si Hair ne matig-Gilyad ne migpangulu te Israil. Migdaruwa ne pulu wey daruwa (22) ne leg-un ka pegpangulu rin. Due tatelu ne pulu (30) ne anak din ne me lukes ne tigsalimbeka te asnu. In-angken dan ka tatelu ne pulu (30) ne siyudad ne diye te Gilyad, ne ingngaranan ded kuntee te ugpaan ni Hair. Te migpatey e si Hair, diye ded sikandin ilebeng te Kamun.

Ka peggimu man-e te mareet te me Israilita

Ne miggimu e man-e te mareet ka me Israilita diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama. Mig-inniyuhan dan ka Manama wey warad sikandan migpamakey kandin. Nasi migsimba sikandan te me diyus-diyus ne Baal, me Astarut, me diyus-diyus te me matig-Sirya, matig-Sidun, matig-Muwab, matig-Amun wey te me matig-Pilistiya. Sikan naa ka mig-ebel-ebel ka langet te Magbebaye ne Manama te me Israilita, wey intuhut din ne egkatalu sikandan te me Pilistihanen wey me Amunihanen. Te seeye ne me leg-un, imbaybayaran te me Amunihanen wey me Pilistihanen ka langun ne Israilita. Ne imbaybayaran te me Amunihanen te sapulu wey walu (18) ne leg-un ka me Israilita ne diye mig-ugpe te dapit te igsile te Weyig ne Hurdan ne diye te Gilyad. Ne inlusuran degma te me Amunihanen ka me kabuhalan ni Huda, Binhamin, wey ni Ipraim ne diye nangugpe te talipag te Weyig ne Hurdan. Sikan naa ka amana mig-antus ka me Israilita.

10 Seeye naa, migpangananey ka me Israilita te Magbebaye ne Manama te migkahi, “Nakasale key keykew su in-engkeran ney sikeykew ne Manama ney, wey nasi key migsimba te me Baal.”

11 Ne ingkahiyan te Magbebaye ne Manama ka me Israilita, “Te imbaybayaran kew te me matig-Ihiptu, me Amurihanen, me Amunihanen, me Pilistihanen, 12 me Sidunihanen, me Amalikanen, wey te me Maunihanen, migpangananey kew keddi, wey impangabangan ku sikaniyu. 13 Piru in-engkeran a nikaniyu wey migsimba kew te me diyus-diyus, sikan naa ka kene kud e sikaniyu egpangabangan. 14 Hipanew kew wey pangananey kew te me diyus-diyus ne in-alam niyu, pepangabang kew kandan.”

15 Piru migpeyid-u-hid-u ka me Israilita te Magbebaye ne Manama ne migkahi, “Nakasale key keykew, purisu, himuwa nu ke nekey ka igkeupii nu ne eggimuwen kanami. Piru ikeyid-u key red ubag nikeykew, wey pangabangi key kuntee nikeykew.” 16 Seeye naa ka in-engkeran dan e ka me diyus-diyus wey migpamakey e sikandan te Magbebaye ne Manama. Nataman, neyid-u red ka Magbebaye kandan.

17 Ne migpangandam ka me Amunihanen wey migkekampu diye te Gilyad. Nanlibulung degma ka me Israilita wey nangekampu diye te Mispa. 18 Ne migpalalahey ka me pangulu te Gilyad ne migkahi, “Emun ke hentew ka egpekewun-a ne egkuntere te me Amunihanen, iyan egkeyimu ne pangulu te langun ne mahinged te Gilyad.”

Ka pangulu ne si Hipta

11Ne due mabulut ne bahani ne egngaranan ki Hipta ne matig-Gilyad. Iyan din amey si Gilyad piru iyan din iney ka malitan ne egpamelegye te lawa. Ne due duma ne anak ni Gilyad te asawa rin. Te nanulin e sikandan, indelrel dan e ka suled dan ne si Hipta wey ingkahiyan, “Ware baad nu te karatuan te amey ta su anak ke ma te egpamelegye te lawa.” Sikan naa ka migpariyu si Hipta te me suled din wey diyad sikandin mig-ugpe te inged te Tub. Nataman, due me etew ne me lalung ne miglibulung diye ki Hipta wey mig-ikul e kandin.

Te ware naluhey, inggira te me Amunihanen ka me Israilita. Seeye naa, impaangey te me igbuyag te Gilyad si Hipta diye te inged te Tub. Migkahi sikandan, “Kuwa kid, sikeykew ka egpangulu kanami te egpakiggira te me Amunihanen.”

Piru migtabak si Hipta, “Ware e bes naa dumuti nikaniyu wey ware e bes naa delrela nikaniyu puun te baley te amey ku? Ne kuntee te nasamuk kew e human kew pad egpabulig keddi?”

Ne migtabak ka me igbuyag kandin, “Tenged su keilangan ney sikeykew. Ne emun ke egpangulu ka kanami te egpakiggira te me Amunihanen, eggimuwen ney sikeykew ne pangulu te Gilyad.”

Ne migtabak si Hipta, “Emun ke egdumeen a nikaniyu eyew egpakigbunu te me Amunihanen wey egpepanaluwen a te Magbebaye ne Manama, sikeddi naan en iya ka pangulu niyu?”

10 Migtabak ka me igbuyag, “Uya, egtumanen ney ka ingkahi nu, wey iyan talagpamalehet kayi ka Magbebaye ne Manama.” 11 Purisu, migduma si Hipta te me igbuyag te Gilyad, wey inggimu sikandin te me etew ne pangulu wey talagmandu dan. Ne diye te Mispa, diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama, migsaad si Hipta diye te me igbuyag.

12 Ne migsuhu si Hipta te seeye se egmahuhuran diye te Hari te me Amunihanen te pegkahi, “Nekey ka ig-ehet niyu kanami? Mania te eglusuran niyu ka inged ney?”

13 Ne intabak te Hari te me Amunihanen seeye se insuhu ne egpahuhuren ni Hipta, “Uya su in-ahew te me Israilita ka tane ney te pegginguma ran puun te Ihiptu. In-amin dan ka tane ney puun te Arnun peendiye te Habuk wey taman te Weyig ne Hurdan. Ne kuntee, iuli niyud e seini wey kene key e egpakiggira kaniyu.”

14 Ne migsuhu e man-e si Hipta te seeye se egmahuhuren din diye te Hari te me Amunihanen, 15 wey impakahiyan din, “Ware ahawa te me Israilita ka tane te me Muwabihanen wey ke tane naa te me Amunihanen. 16 Te peg-awe te me kabuybuyahan ney te Ihiptu, miggendiye sikandan te disirtu wey miglapas sikandan diye te Malalab ne Dahat wey taman diye te Kadis. 17 [xr]Ne migsuhu sikandan te seeye se egmahuhuren ne impeendiye te Hari te inged ne Idum ne egpakahiyen, ‘Eglihad key ubag te tane niyu.’ Piru ware migpammineg ka Hari. Seeye ded degma ka inggimu te Hari te Muwab kandan. Sikan naa ka ware mig-awe sikandan te Kadis. 18 [xr]Ne migpabulus sikandan diye te disirtu. Ne mig-alibed sikandan diye te inged ne Idum wey Muwab taman te nekeuma sikandan diye te kewun-aan te Muwab ne dapit te igsile ne diye te talipag te Weyig ne Arnun. Ne migkekampu sikandan diye, piru ware sikandan miglapas te weyig tenged su eletanan ma seeye te Muwab. 19 [xr]Ne migsuhu ka me Israilita te seeye se egmahuhuren diye ki Sihun ne Hari te Amurihanen diye te Hisbun eyew te pegkahi, ‘Palihara key ubag te tane niyu.’ 20 Piru ware migsalig si Sihun te me Israilita ne eglihad te tane din. Nasi din libulunga ka langun ne sundalu rin wey nangekampu diye te Hahas wey inlusuran dan ka me Israilita. 21 Piru impatalu te Magbebaye ne Manama te Israil ensi Sihun. Sikan naa ka naahew e te me Israilita ka tane te me Amunihanen ne mahinged te seeye ne inged. 22 Naahew ran ka langun ne in-ugpaan te me Amurihanen puun te Weyig ne Arnun taman te Weyig ne Habuk, wey puun man-e te disirtu peendiye te Weyig ne Hurdan. 23 Purisu ka Magbebaye ne Manama te Israil ka migdelrel te me Amurihanen eyew egkeugpaan ka inged dan te me Israilita. Nekey naa ka katenged niyu ne eggawi kayi? 24 Iyan niyu angkena ke nekey ka imbehey kaniyu te diyus-diyus niyu ne si Kimus, wey ke nekey degma ka imbehey te Magbebaye ne Manama ney, iyan ney degma eg-angkenen. 25 [xr]Migpalintutuu kew naa ne meupiya kew pad te Hari te Muwab ne si Balak ne anak ni Sipur? Ware de due sikandin miglelalis ne eg-ehet te Israil, wey warad iya migbul-ug migpakiggira kandan. 26 Me tatelu ne gatus (300) ne leg-un ka me Israilita ne nangugpe diye te Hisbun, Aruwir, wey te me lungsud ne nakalingut kayi, wey te langun ne lungsud ne diye te ilis te Weyig ne Arnun. Ne mania te kunteen niyu pad nasuman-suman ne eggawien seini? 27 Ware neyimu ku ne seyyup kaniyu, piru sikaniyu ka miggimu te seyyup keddi tenged su egpakigbunu kew keddi. Ne iyan eggukum ka Magbebaye ne Manama ke hentew ka due sale; ka me Israilita wey ke me Amunihanen naa.” 28 Piru ware linglingaa te Hari te me Amunihanen ka impanaha ni Hipta.

29 Ne in-umaan si Hipta te Panisingan te Magbebaye ne Manama. Ne miggendiye sikandin te Gilyad wey te Manasis, wey nataman miglibed e sikandin diye te Mispa ne sakup te Gilyad. Ne puun diye, inlusuran din ka me Amunihanen. 30 Ne migsaad si Hipta diye te Magbebaye ne Manama te migkahi, “Emun ke egpepanaluwen a nikeykew te me Amunihanen, 31 ka an-anayan ne eglihawang te baley ku eyew egsinug-ung keddi te peg-uli ku ne migpanalu, igbehey ku keykew sikandin wey ke igpanubad ku naa keykew ne egtutungen.” 32 Ne inlusuran ni Hipta ka me Amunihanen, wey impepanalu sikandin te Magbebaye ne Manama. 33 Natalu rin ka me Amunihanen wey nasakup din ka daruwa ne pulu (20) ne siyudad puun te Aruwir peendiye te inged ne nakalingut te Mimit, taman diye te Abil-Kiramim. Masulug amana ka me Amunihanen ne neyimatayan te me Israilita.

Ka mengebay ne anak ni Hipta

34 Te peg-uli e ni Hipta diye te baley rin te Mispa, migsinug-ung kandin ka anak din ne mengebay ne migsayew ka migtetagpi te tamburin. Sabsabeka seeye ne anak din wey warad duma ne anak din ne lukes wey ke malitan naa. 35 Te pegkakita ni Hipta kandin, inggisi din ka kumbale din tenged te pegkalange din wey migkahi sikandin, “Keyey, anak ku! Ka pegtemu nu keddi iyan egpuunan ne egkenenduenan a wey egkasakitan a amana. Nakasaad a te Magbebaye ne Manama wey kene ku seini egkasupak.”

36 Ne migkahi ka anak din, “Ame, puun su migsaad ka te Magbebaye ne Manama, tumana nu ke nekey ka insaad nu kandin su migpanalu ke ma te inggira nu ka me Amunihanen.” 37 Migkahi pad man-e sikandin, “Piru duen pad ighangyu ku keykew. Kaayun ubag ne egbehayan a nikeykew te daruwa ne bulan eyew egleug-leug wey eglungku diye te me bubungan duma te me alukuy ku su kena ad ma egpakaasawa.” 38 Ne migkahi si Hipta, “Uya, egkaayun ka ne eggipanew.” Seeye naa ka impaleleug din ka anak din duma te me alukuy rin te daruwa ne bulan wey miglungku sikandan tenged su kenad sikandin egpakaasawa.[fn] 39 Pegkeimpus te daruwa ne bulan, mig-uli e sikandin diye te amey rin. Ne intuman ni Hipta ka insaad din te Magbebaye ne Manama wey warad nakaasawa[fn] ka anak din.

Puun dutu, nabatasan e seeye te me Israilita,40 ne tagse leg-un, eglungku te hep-at ne aldew ka me malitan tenged te anak ni Hipta.

Si Hipta wey ka matig-Ipraim

12Ne nanlibulung ka me lukes te kabuhalan ni Ipraim ka egpakigbunu. Nanlapas sikandan peendiye te Sapun wey ingkahiyan dan si Hipta, “Mania te inggira ka te me Amunihanen ne ware mignangen kanami eyew egduma keykew? Tenged te inggimu nu, iglagkes ney sikeykew te egsilab te baley nu.”

Piru ingkahiyan sikandan ni Hipta, “Due samuk ney wey te me Amunihanen. Migpangananey a kaniyu, piru ware key nikaniyu bulihi. Te natahaan ku ne kene kew egbulig keddi, ware kud sumsumana ka egsahapan ku te miglusud te me Amunihanen wey impepanalu a te Magbebaye ne Manama. Ne kuntee, mania te nangengkayi kew ka egpakig-ehet keddi?” Piru migkahi ka me matig-Ipraim, “Sikaniyu se me matig-Gilyad, kene kew ne mahinged kayi te Ipraim wey te Manasis. Miglapu kew re kayi te kanami.” Purisu, inlibulung ni Hipta ka langun ne mahinged te Gilyad wey inggira ran ka me matig-Ipraim wey natalu ran ka me matig-Ipraim. Ne imbantayan te me matig-Gilyad ka me lapasanan te Hurdan eyew kenad egpakalapas ka me matig-Ipraim. Emun ke due egpakalapas ne matig-Ipraim, eg-insaan sikandin te matig-Gilyad, “Matig-Ipraim ka?” Emun ke egkahi sikandin, “Kene,” egpalalahen dan sikandin te Sibulit.[fn] Ne emun ke egkeuney sikandin wey kene egkatuenan te eglalag ka Sibulit, ne egdakepen e sikandin wey eggimatayan diye. Te seeye ne timpu, due hep-at ne pulu wey daruwa ne libu (42,000) ne me matig-Ipraim ne neyimatayan.

Neyimu ne pangulu[fn] si Hipta ne matig-Gilyad te Israil te hen-em ne leg-un. Te migpatey e si Hipta, diye sikandin ilebeng te Gilyad ne lungsud din.

Ka me pangulu ne ensi Ibsan, si Ilun wey si Abdun

Pegkeimpus ni Hipta, iyan neyimu ne pangulu te Israil si Ibsan ne matig-Bitlihim. Due tatelu ne pulu (30) ne anak din ne lukes wey due degma tatelu ne pulu (30) ne anak din ne malitan. Ne impaasawaan din ka langun ne anak din te kene ne karumaan din. Migpangulu si Ibsan te Israil te pitu ne leg-un. 10 Te migpatey e si Ibsan, diye sikandin ilebeng te Bitlihim.

11 Pegkeimpus ni Ibsan, iyan neyimu ne pangulu te Israil si Ilun ne matig-Sabulun. Migpangulu si Ilun te sapulu (10) ne leg-un te Israil. 12 Te migpatey e si Ilun, diye sikandin ilebeng te Ahalun ne sakup te Sabulun. 13 Pegkeimpus ni Ilun, iyan neyimu ne pangulu te Israil si Abdun ne anak ni Hilil ne matig-Piratun. 14 Due hep-at ne pulu (40) ne anak din ne lukes wey due tatelu ne pulu (30) ne apu din ne lukes. Langun dan ne due asnu ne unturanan. Migwalu ne leg-un si Abdun ka migpangulu te Israil. 15 Te migpatey e sikandin, inlebeng sikandin diye te Piratun ne sakup te Ipraim ne diye te bubungan ne inged te me matig-Amalik.

Ka pegkeetew ni Samsun

13Ne miggimu e man-e te mareet ka me Israilita diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama. Purisu impeuripen din e man-e sikandan te me Pilistihanen te hep-at ne pulu (40) ne leg-un. Ne due etew ne matig-Sura ne egngaranan ki Manuwa ne kabuhalan ni Dan. Ne kene eg-anak ka asawa rin. Sabeka ne aldew, migpakita ka panalihan te Magbebaye ne Manama diye te asawa ni Manuwa wey migkahi, “Malehet ne ware me anak nu. Piru egkaberes ka wey eg-anak ka te lukes. Purisu puun kuntee, kene ka inum te binu wey minsan nekey ne egpekewubug ne inumen, wey kene ka keen te egkakeen ne in-isip ne malindit. [xr]Emun ke eglesut e ka anak nu, kene nu patempuhi ka bulbul rin su inhalad e sikandin diye te Manama eyew egkeyimu ne Nasariyu[fn] puun te peglesut din pad. Sikandin ka egbunsud ne egluwas te Israil puun te me Pilistihanen.”

Ne miggendiye ka malitan te asawa rin wey ingkahiyan din, “Due migpakita keddi ne impeuyan te Manama. Egpekeiling sikandin te panalihan te Manama. Naaldek a amana. Wara a mig-inse ke hendei sikandin migpuun wey ware degma sikandin migpanugtul keddi. Piru ingkahiyan a nikandin, ‘Egkaberes kad e wey lukes ka igkaberes nu. Purisu puun kuntee, kene ka inum te binu wey minsan nekey ne egpekewubug ne inumen, wey kene ka keen te egkakeen ne in-isip ne malindit. Su inhalad e diye Manama ka bate eyew egkeyimu ne Nasariyu puun pad te peglesut din taman te egpatey sikandin.’ ”

Ne tenged kayi, mig-ampu si Manuwa diye te Magbebaye ne Manama ne migkahi, “He Magbebaye ne Manama, egpeyid-u-hid-u a keykew, palibera nu pa ubag ka etew ne impeendini nu eyew egpanuluen key ke nekey ka eggimuwen ney ke eglesut e ka bate.” Ne intabak te Manama ka peg-ampu ni Manuwa. Mig-abey migpakita ka panalihan te Manama diye te asawa ni Manuwa taheed te migpinnuu sikandin diye te kamet; piru te seeye ne timpu, ware si Manuwa ne iglukes din. 10 Purisu, miglambunus sikandin miggendiye te iglukes din wey ingkahiyan din, “Kayi kuntee ka etew ne migpakita keddi te miglihad ne aldew.” 11 Ne migsasindeg si Manuwa wey migsinundul te asawa rin. Te pegkakita rin te etew, mig-inse sikandin, “Sikeykew ka migpakiglalag te asawa ku?”

Migtabak ka etew, “Uya, sikeddi.”

12 Ne migkahi si Manuwa, “Ke egkatuman e ka inlalag nu, nekey ka egkeula-ula te bate wey nekey ka eleg ne eggimuwen din?”

13 Ne migtabak ka panalihan te Magbebaye ne Manama ki Manuwa, “Keilangan ne egtantanuran te asawa nu ka langun ne ingkahi ku kandin. 14 Keilangan ne kene sikandin egkeen te minsan nekey ne egpuun te paras. Kene man-e sikandin eg-inum te minsan nekey ne binu wey ke inumen naa ne egpekewubug, wey ke egkeen naa te minsan nekey ne egkakeen ne in-isip ne malindit. Ipatuman nu kandin ka langun ne ingkahi ku kandin.”

15-16 Ne ingkahiyan ni Manuwa ka panalihan te Magbebaye ne Manama, “Kaayun ne kene ke pa hipanew su eggilangan ney pad sikeykew te nati te kambing?”

Ne migtabak ka panalihan, “Minsan ke eghawiran a nikaniyu, kena a egkeen te minsan nekey ne keenen. Piru egkaayun ne eg-andam ka te igpanubad ne egtutungen para te Magbebaye ne Manama.” (Ware nataheyi ni Manuwa ne panalihan bes seeye te Magbebaye ne Manama.)

17 Ne ingkahiyan ni Manuwa ka panalihan, “Hentew-a ka ngaran nu? Su egbantuhen ney sikeykew emun ke egkatuman e ka inlalag nu.”

18 Ne migtabak ka panalihan, “Mania te eg-inse ka te ngaran ku? Kene nu egkasabut ka ngaran ku.”

19 Ne mig-angey e si Manuwa te nati ne kambing wey keenen, ne inhalad din seini diye te batu ne altar te Magbebaye ne Manama. Taheed te migtengteng si Manuwa wey ka asawa rin, due kein-inuwan ne inggimu te panalihan te Magbebaye ne Manama. 20 Te migkanlabkanlab e ka hapuy peendiye te langit, nabatun e ka panalihan te Magbebaye ne Manama duma te hapuy. Te pegkakita dutu te alunggun, miglangkeb sikandan diye te tane. 21 Ne warad mig-abey migpakita kandan ka panalihan. Ne dutu, nanengnengan ni Manuwa ne panalihan bes seeye te Magbebaye ne Manama.

22 Ne migkahiyan ni Manuwa ka asawa rin, “Egkapatey kid iya tenged su nakakita ki te Manama!”

23 Piru migtabak ka asawa rin, “Emun ke eggimatayan ki pa te Magbebaye ne Manama, ware din e perem dawata ka impanubad ta. Ne ware din e perem ipakita ka me kein-inuwan, wey ware din perem ihuhud seini kanta kuntee.”

24 Nataman, inlesutan en iya ka asawa ni Manuwa te lukes ne bate wey ingngaranan dan ki Samsun. Migtulin ka bate ne impanalanginan te Magbebaye ne Manama. 25 Ne migbunsud ka Panisingan te Magbebaye ne Manama ne migweil kandin taheed te diye sikandin mig-ugpe te Mahani-Dan, ne diye te elat-elat te Sura wey Istaul.

Si Samsun wey ka malitan ne matig-Timna

14Sabeka ne aldew, miggendiye si Samsun te Timna. Ne diye, due nakita rin ne mengebay ne Pilistihanen. Te peg-uli din, ingkahiyan din ka amey rin wey iney rin, “Due nakita ku ne mengebay ne Pilistihanen diye te Timna; angaya niyu sikandin su eg-asaween ku.”

Piru ingkahiyan sikandin te amey rin wey iney rin, “Mania te egpangasawa ka te kabuhalan te me Pilistihanen ne ware migpalintutuu te Manama?[fn] Masulug ka malitan kayi ne karumaan ta wey minsan diye te lein ne kabuhalan te Israil.” Piru migtabak si Samsun, “Sikandin de iya angaya niyu su sikandin de ka igkeupii ku te eg-asawa.”

Ne ware nakataha ka amey rin wey iney rin ne igkeupii bes te Magbebaye ne Manama seeye ne egkeyitabu. Su egpamitew ka Manama te etew ne egsesamuk te me Pilistihanen. Te seeye ne timpu iyan migmandu te Israil ka me Pilistihanen.

Ne migparumeey e ensi Samsun te amey rin wey te iney rin diye te Timna. Te diyad sikandan te dalan diye te parasan te Timna, due nati pad ne liyun ne egdula ki Samsun. Ne in-umaan sikandin te Panisingan te Magbebaye ne Manama minsan ware panganiban din, inggimatayan din ka liyun ne para kandin, iling de kahuye te nati te kambing. Piru ware din seini ipangguhud te amey rin wey iney rin.

Ne miggendiyaan ni Samsun ka malitan wey migpakiglalag kandin. Amana ingkatelesi ni Samsun ka malitan. Te ware naluhey, miglibed sikandin ka egpangasawa te malitan. Ne migtulanan din pad ka liyun ne inggimatayan din. Pegpitew rin, iyan din en iya se patiyukan wey due teneb diye te lawa te liyun. Ne migkuwa sikandin te teneb wey ingkeen din seini te sasangan sikandin ne eggipanew. Te nakita rin ka amey rin wey iney rin, imbehayan din sikandan wey migkeen degma sikandan. Piru ware din ipangguhud kandan ne diye din kua ka teneb te lawa te napatey ne liyun. 10 Ne migtupang ka amey ni Samsun diye te baley te eg-asaween ni Samsun. Ne migpasahakeen si Samsun diye su iling iya rue ka nabatasan ne eggimuwen te me kanakan ne egpangasawa. 11 Te diyad si Samsun, nakita te me Pilistihanen ne ware duma rin, sikan naa ka imparumaan dan e sikandin te tatelu ne pulu (30) ne kanakan. 12 Ne migkahiyan sikandan ni Samsun, “Due egpaantukan ku kaniyu. Emun ke egkaantukan niyu seini te kene pad egkeimpusan ka pitu ne aldew ne sahakeen, egbehayan ku sikaniyu te tatelu ne pulu (30) ne hinabel, wey tatelu ne pulu (30) ne lukut ne manggad. 13 Piru emun ke kene niyu egkaantukan seini, sikaniyu ka egbehey keddi te tatelu ne pulu (30) ne hinabel, wey tatelu ne pulu (30) ne lukut ne manggad.”

Ne migtabak sikandan, “Uya. Ne ihuhud nu lad ke nekey ka egpaantukan nu kanami.”

14 Migkahi si Samsun,

Puun te talagkeen, miglihawang ka egkakeen;

puun te manekal, miglihawang ka meemis.”

Ne natateluwan e ne ware dan de due natabak ka impaantukan din.

15 Te igkeep-at e ne aldew, ingkahiyan dan ka asawa ni Samsun, “Ginaliha nu ka asawa nu eyew egpangguhud ke nekey ka tabak te impaantukan din. Su emun ke kene nu egginalihen, egsilaban ney sikeykew lagkes ka pamilya te amey nu. Ingnginggat key naan de nikaniyu kayi eyew egpaneleppian?”

16 Purisu miggendiye ki Samsun ka asawa rin ne migsinehew wey migkahi, “Ware e bes nikeykew geyinawei! Igkeepes e bes nikeykew! Due impaantukan nu te me karumaan ku, piru wara a nikeykew guhuri ke nekey ka tabak.”

Migtabak si Samsun, “Ware ku ma gani pangguhuri ka amey wey iney ku, iyan ku naan pa iya guhuri sikeykew?”17 Ne puun dutu, layun e egsinsinehew ka asawa ni Samsun te intiru ne sahakeen te pitu ne aldew. Purisu, te igkapitu e ne aldew, ingguhuran din e ka asawa rin su egpamehes ma. Ne ingguhud e degma seini te asawa rin diye te me karumaan din. 18 Purisu, te ware pad nasagkup te igkapitu ne aldew, intabak dan e ka impaantukan din kandan.

Kahi ran, “Liyun ka subla ne manekal.

Teneb ka subla ne meemis.”

Ne migtabak si Samsun,

Emun ke ware niyu pehesa ka asawa ku,[fn]

ware kew perem nakaantuk.”

19 Ne in-umaan e man-e si Samsun te Panisingan te Magbebaye ne Manama. Ne miggendiye sikandin te Askalun wey impangimatayan din diye ka tatelu ne pulu (30) ne etew. Impangahew rin ka mateles ne me hinabel ran, wey imbehey rin seini te me etew ne nakatabak ne impaantukan din. Nataman, mig-uli e sikandin diye te baley te amey rin ne nangebel-ebel se langet. 20 Ne iyan e impaasawa te eg-asaween ni Samsun ka lukes ne migbulig kandin te kasal.

15Te ware naluhey, te tinggaani te trigu, inleuy ni Samsun ka eg-asaween din wey mig-uyan sikandin te nati pad ne kambing. Ne ingkahiyan din ka anuhang din ne lukes, “Egkeupian a ne egseled diye te sinabeng te eg-asaween ku.” Piru ware sikandin paselera te anuhang din. Migkahi ka anuhang din, “Kahiyen ku naa ne nabelu-belu ka kandin, sikan naa ka impaasawaan kud sikandin te lukes ne migbulig keykew. Piru due hari rin ne mateles pad kandin. Sikandin e asawaa nu.”

Piru migkahi si Samsun, “Ke iling ma rue, kena a senditi nikaniyu te mareet ne eggimuwen ku kaniyu te me Pilistihanen!” Sikan naa ka miggipanew sikandin wey migpandakep te tatelu ne gatus (300) ne laku. In-atag din ka me laku wey impeggiket din naa ka me ikug, wey inggiketan din te sulu diye te elat. Ne impareketan din ka me sulu wey impanlekaan din ka me laku wey nangendiyad te kamet te me Pilistihanen. Ne nasilaban e ka me pinamula ne me trigu, minsan ka nahaani e wey ka eggaaniyen pad, wey nasilaban degma ka me parasan wey me ulibu. Ne mig-inse ka me Pilistihanen, “Hentew ka migdereet kayi?” Ne migtabak sikandan, “Si Samsun ne mekaamung te matig-Timna ka migdereet kayi. Migbubual sikandin su impaasawaan ma ka eg-asaween din te lukes ne migbulig kandin.” Ne miggendiyaan dan e wey insilaban dan e ka asawa rin wey inlagkes dan ka anuhang din ne lukes. Migkahiyan sikandan ni Samsun, “Tenged te inggimu niyu keddi, egpahunlibet a ne kena a iya egpeeneng-eneng taman te egpakasuli a kaniyu!” Ne inlusuran din sikandan[fn] wey masulug ka neyimatayan din. Pegkeimpus dutu, migtupang e sikandin wey diyad sikandin mig-ugpe te sulung diye te pahangen te Itam.

Ka pegpanalu ni Samsun te me Pilistihanen

Ne nanakereg e ka me Pilistihanen ne eglusud te matig-Huda wey nangekampu sikandan diye te lungsud te Lihi. 10 Mig-insaan sikandan te me mahinged te Huda, “Mania te inlusuran key nikaniyu?”

Ne migtabak sikandan, “Miggendini key eyew egdakep ki Samsun wey eyew egpakasuli key kandin.”11 Seeye naa, miggendiye ka tatelu ne libu (3,000) ne mahinged te Huda te sulung diye te pahangen te Itam wey ingkahiyan dan si Samsun, “Ware ke bes nakataha ne iyan migmandu kanta ka me Pilistihanen? Ne kuntee, naapil key e te inggimu nu kandan.”

Migtabak sikandin, “Migsuli e re te inggimu ran keddiey.”

12 Ne migkahi sikandan, “Miggendini key ka egdakep keykew eyew igbehey ney sikeykew te me Pilistihanen.”

Ne migtabak si Samsun, “Pahunlibet kew ne kena a nikaniyu eggimatayan.”

13 Ne migkahi sikandan, “Uya. Kene ney eggimatayan sikeykew. Egbakuen ney re sikeykew wey igbehey ney e sikeykew te me Pilistihanen.” Purisu, imbaku dan e sikandin te daruwa ne iyam ne lubid, wey impalihawang dan e te sulung.

14 Ne in-uuyan dan e sikandin diye te Lihi. Te pegkakita te me Pilistihanen ne neuyan si Samsun diye te kampu ran te Lihi, migpanguleyi sikandan ka egsinug-ung kandin. Sahuhune, in-umaan sikandin te Panisingan te Magbebaye ne Manama. Ne migmakeseg sikandin wey impamugtus din ka me lubid ne imbaku kandin ne iling de te bula-bula ne mahebu. 15 Ne due nakita rin ne tul-an te bake te asnu ne makehal pad. Ingkuwa rin seeye wey iyan din inggamit te egpangimatey te sabeka ne libu (1,000) ne me Pilistihanen. 16 Ne migkahi si Samsun,

Pinaahi te tul-an te asnu,

mig-um-umambu ka me etew ne neyimatayan ku.

Pinaahi te tul-an te bake te asnu,

nakapatey a te sabeka ne libu (1,000) ne etew.”

17 Te nekeimpus e sikandin ka eglalag, indegpak din e ka tul-an te asnu. Ne ingngaranan ka seeye ne inged te Ramat-Lihi.[fn]

18 Ne nammaraan e amana si Samsun, sikan naa ka migpangananey sikandin te Magbebaye ne Manama wey migkahi, “Impepanalu a nikeykew se suluhuanen nu. Ne kuntee, iyan ku re igpatey se egkammaraan wey igpatalu e naan de nikeykew te ware natulii ne me Pilistihanen?” 19 Ne impabekabeka te Manama ka migleb-eng ne tane te Lihi wey due weyig ne miglepew. Te nekeinum e si Samsun te weyig, migmanekal e man-e sikandin. Sikan naa ka egpuunan ne ingngaranan ka sebseb te Sebseb te Migpanganey te Weyig. Ne diye ded kuntee seini te Lihi. 20 Migdaruwa ne pulu (20) ne leg-un si Samsun ne migpangulu te Israil. Piru sakup ded te me Pilistihanen ka tane dan.

Ka pegtiang ni Samsun te lekeb

16Sabeka ne aldew, miggendiye si Samsun te Gasa. Ne due nakita rin diye ne malitan ne egpamelegye te lawa, wey ingguliran din seeye ne malitan. Natahaan te me matig-Gasa ne diye si Samsun te inged dan. Purisu, inlingutan dan sikandin wey inggepasan dan diye te gumawan te siyudad te intiru ne marusilem. Ne ware weilan dan te intiru ne marusilem, kahi ran, “Eggepasan ta sikandin taman te egkaliwaswas ne eggimatayan ta sikandin.” Kunaleg te taman de te egliware te marusilem ne miglipereng si Samsun. Ne migbukal-bukal sikandin wey inggenat din ka lekeb te gumawan te siyudad, lagkes ka daruwa ne pes-ek, wey ka me pagul wey duma pad. Ne intiang din seini wey in-uyan din diye te dibabew te bubungan ne egpakapantew te Hibrun.

Si Samsun wey si Dilayla

Nataman, due malitan ne inggeyinawaan ni Samsun ne egngaranan ki Dilayla ne diye mig-ugpe te Napu te Surik. Ne nangendiye ka me pangulu te me Pilistihanen ki Dilayla wey migkahiyan dan sikandin, “Ginaliha nu si Samsun eyew igguhud din keykew ke hendei migpuun ka kanekal rin, wey ke egmenuwen ney sikandin te egtalu su eyew egkeelehan ney sikandin. Ne egbehey key re keykew te sabeka ne libu wey sabeka ne gatus (1,100) ne pelata.”

Sikan naa ka mig-insaan ni Dilayla si Samsun, “Nangeni a nikeykew ke hendei egpuun ka kanekal nu. Egmenuwen ka te egbaku eyew kene ka egpakaawe?”

Ne migtabak si Samsun, “Emun ke egbakuen a nikandan te pitu ne me makehal wey ware pad nahangu ne tagpes te piet, ne egmahuya ad iling te duma ne etew.”

Purisu, in-uyanan si Dilayla te me pangulu te Pilistihanen te pitu ne me makehal wey ware pad nahangu ne tagpes te piet, wey imbaku din e si Samsun. Due me etew ne miggeles diye te lein ne sinabeng eyew egtetahad ke egkabaku e ni Dilayla si Samsun. Ne migpanguleyi si Dilayla, “Samsun, sikan e ka me Pilistihanen ne egdakep keykew!” Piru impamugtus ni Samsun ka imbaku kandin ne iling de te lanut ne narilaan te hapuy. Sikan naa ka ware dan nataheyi ke hendei egpuun ka kanekal rin. 10 Ne migkahiyan ni Dilayla si Samsun, “Imbaley-baley a nikeykew wey in-ubatan a nikeykew. Ne kuntee, nangeni a nikeykew ke egmenuwen ka te egbaku ne kene kad egpakaawe.”

11 Migkahiyan ni Samsun si Dilayla, “Emun ke egbakuen a nikandan te iyam ne lubid ne ware pad nahamit, egmahuya ad iling te duma ne etew.”

12 Sikan naa ka migkuwa si Dilayla te iyam pad ne lubid wey imbaku din e man-e si Samsun. Ne due me etew ne miggeles diye te lein ne sinabeng eyew egtetahad ke egkabaku e ni Dilayla si Samsun. Ne migpanguleyi si Dilayla, “Samsun, sikan e ka me Pilistihanen ne egdakep keykew!” Piru impamugtus ni Samsun ka imbaku kandin ne iling de te lanut.

13 Ne migkahiyan e man-e ni Dilayla si Samsun, “Imbaley-baley ad man-e nikeykew wey in-ubatan. Nangeni a nikeykew ke egmenuwen ka te egbaku ne kene kad egpakaawe.”

Ne migkahiyan ni Samsun si Dilayla, “Emun ke ig-apil nu ighabel ka pitu ne insalapid ne bulbul ku wey iggiket nu seini diye te pes-ek wey igpakpak nu seini diye te alabat, egmahuya ad iling te duma ne etew.”

14 Ne taheed te newulep si Samsun, insalapid ni Dilayla ka bulbul din te pitu ne salapid. Nataman, imbagkes din e seini diye te pes-ek wey impakpak din seini diye te alabat wey migpanguleyi sikandin, “Samsun, sikan e ka me Pilistihanen ne egdakep keykew!” Piru mig-enew sikandin wey nalagnut diye te impakpakan ka bulbul din.

15 Ne ingkahiyan sikandin ni Dilayla, “Ingkahiyan a nikeykew te inggeyinawaan a nikeykew, kunaleg te kene bes ne malehet ka geyinawa nu keddi. Katatelu ad nikeykew balbalaya su ware ka mignangen keddi ke hendei egpuun ka kanekal nu.” 16 Egpihilen din te eg-inse tagse aldew si Samsun taman te neubil e si Samsun. 17 Te katammanan, ingguhuran e ni Samsun si Dilayla te malehet. Migkahi sikandin, “Ware de due natempuhi ka bulbul ku, tenged su inhalad e ma diye te Manama eyew egkeyimu ne Nasariyu minsan te diye e pad te getek te iney ku. Purisu, emun ke egtempuhan ka bulbul ku, egmahuya ad e iling te duma ne etew.”

18 Te nakita ni Dilayla ne malehet ka ingguhud ni Samsun, impakahiyan din ka me pangulu te me Pilistihanen, “Libed kew kayi te kasabeka naan de su migguhud e sikandin te malehet.” Sikan naa ka miglibed sikandan wey nanguyan te seleppi. 19 Ne impalipereng ni Dilayla si Samsun diye te bubun din, wey mig-umew sikandin te sabeka ne etew ne eg-alut te pitu ne insalapid ne bulbul ni Samsun. Ne impasakitan din si Samsun, piru warad keseg ni Samsun. 20 Ne migpanguleyi e man-e si Dilayla, “Samsun, sikan e ka me Pilistihanen ne egdakep keykew!” Mig-enew si Samsun su kahiyen din ne egpakaawe ded man-e sikandin, kunaleg te in-engkeran bes e sikandin te Magbebaye ne Manama. 21 Ne indakep e sikandin te me Pilistihanen wey ingkulewut ka mata rin. In-uyan sikandin diye te Gasa, wey imbaku sikandin te me keddina. Impatrabahu sikandin diye te prisuwan isip talaggaling. 22 Piru migbunsud e man-e migtulin ka bulbul din.

Ka pegpatey ni Samsun

23 Ne miglibulung ka me pangulu te Pilistihanen eyew egsahakeen wey eghalad sikandan ki Dagun ne diyus-diyus dan. Te peggale-gale dan, nangulahing sikandan te, “Impatalu kanta te manama ta ka kuntere ta ne si Samsun.” 24 Te pegkakita te me etew kandin, indayan dan ka diyus-diyus dan wey migkahi, “Impatalu kanta te manama ta ka kuntere ta ne migdereet te inged ta, wey nakapatey te masulug kayi te kanta.” 25 Nahale sikandan wey migkahi, “Peendiniya niyu si Samsun eyew egbalbalayen ta.” Sikan naa ka impaangey ran si Samsun puun te prisuwan wey imbaley-baley ran. Ne impasasindeg dan sikandin diye te elat-elat te daruwa ne derakel ne sungkaleg. 26 Migkahiyan ni Samsun ka kanakan ne migkitkit kandin, “Pahen-gena a nikeykew te me sungkaleg ne nakapahen te seini ne timplu eyew egpakasandig a.” 27 Nanekel-sekel ka me lukes wey me malitan diye te timplu. Diye degma ka me pangulu te me Pilistihanen. Ne ka diye te atep, due me tatelu ne libu (3,000) ne lukes wey me malitan ne migmanengteng wey migbaley-baley ki Samsun.

28 Ne mig-ampu si Samsun diye te Magbebaye ne Manama, “He Magbebaye ne Manama, bulihi a nikeykew. Ke egkaayun, beheyi a ubag nikeykew te keseg minsan kuntee naan de eyew egpakasuli a te me Pilistihanen ne migkulewut te mata ku.” 29 Ne impeglimang ni Samsun te eggen-gen ka daruwa ne sungkaleg ne diye te elat ne iyan nakapahen te timplu. 30 Ne migpanguleyi sikandin, “Tuhuti a ne egpekeunung te me Pilistihanen.” Ne migpangeseg sikandin ka migtuku te me sungkaleg, wey nalundus e ka timplu. Masulug pad ka nekeunung kandin du te neyimatayan din te neuyag pad sikandin.

31 Pegkeimpus dutu, migtupang ka me suled din wey me karumaan din eyew eg-angey te lawa rin. Inlebeng dan sikandin diye te inlebengan te amey rin ne si Manuwa, diye te elat-elat te Sura wey Istaul. Migpangulu si Samsun te Israil te daruwa ne pulu (20) ne leg-un.

Ka me diyus-diyus ni Mikiyas

17Due sabeka ne etew ne egngaranan ki Mikiyas ne mig-ugpe diye te bubungan te Ipraim. Sabeka ne aldew, ingkahiyan din ka iney rin, “Nasuman-suman nu pad ka sabeka ne libu wey sabeka ne gatus (1,100) ne pelata nu ne intakew? Kayi te keddi seinisikeddiey ka migtakew. Ne kuntee, ig-uli kud e seini keykew su narineg ku nahud sikeykew ne indilus nu ka etew ne migtakew kayi.”

Ne migkahi ka iney rin, “Egpanalanginan ka perem tatu te Magbebaye ne Manama!”In-uli ni Mikiyas ka pelata diye te iney rin. Ingkahiyan sikandin te iney rin, “Eyew kene ka egkarilus tatu, ighalad ku ka me pelata diye te Magbebaye ne Manama eyew eggimuwen ne larawan. Ne iglibed ku red seini keykew.” Purisu, migkuwa re ka iney rin te daruwa ne gatus (200) ne pelata, wey imbehey seini diye te talaggimu te minsan nekey ne egpuun te pelata, wey inggimu e ne larawan. Ne diye seini itahu te baley ni Mikiyas.

Si Mikiyas due inged ne ampuanan. Miggimu man-e sikandin te ipud wey diyus-diyus. Ne inggimu rin ne talagpanubad ka sabeka te me anak din ne me lukes. Ware Hari te seeye ne timpu, sikan naa ka minsan nekey re due ka eggimuwen dan ne kahiyen dan ne eleg kun iya.

Ne due kanakan ne egpuun te Bitlihim ne sakup te Huda. Sabeka sikandin ne Libita[fn] ne migtaheed mig-ugpe diye te me kabuhalan ni Huda. Sabeka ne aldew, mig-awe sikandin diye te Bitlihim ka egpamitew te duma ne inged ne egkeugpaan din. Te peggipanew rin, nakabaye sikandin diye te baley ni Mikiyas diye te bubungan te Ipraim. Ne mig-insaan sikandin ni Mikiyas, “Hendei ka migpuun?”

Ne migtabak sikandin, “Diya a migpuun te Bitlihim ne sakup te Huda, wey Libita a. Egpamitew a te inged ne eg-ugpaan ku.”

10 Ne ingkahiyan sikandin ni Mikiyas, “Lemung kad keddi. Eggimuwen ku sikeykew ne talagpanubad wey talagtambag[fn] ku. Ne tagse leg-un, egbehayan ku sikeykew te sapulu ne pelata, me kumbale, wey egkekeen.” 11 Ne nabennalan ka kanakan ne Libita ne eglemung kandin wey in-isip din seini ne iling te anak din. 12 Ne inggimu sikandin ni Mikiyas ne talagpanubad wey impeugpe din te baley rin. 13 Ne migkahi si Mikiyas, “Nakataha a kuntee ne ka Magbebaye ne Manama egpanalangin keddi, su ka talagpanubad ku, Libita ma.”

Si Mikiyas wey ka me kabuhalan ni Dan

18Te seeye ne timpu, ware Hari te Israil. Ne ka me kabuhalan ni Dan egpamitew degma te egkeugpaan dan, su te seeye ne timpu sikandan naan de ka kabuhalan te Israil ne ware pad tane. Sikan naa ka mig-alam ka me kabuhalan ni Dan te lalimma ne etew ne bahani ne egpuun te lungsud te Sura wey te Istaul. In-alam sikandan te langun ne etew eyew egpepamitawen wey egpepanleuyen te tane ne eg-angkenen dan. Ne nangendiyad sikandan wey migginguma diye te bubungan te Ipraim, wey diyad sikandan nakaaran te baley ni Mikiyas. Te diyad sikandan te baley ni Mikiyas, neilaan dan ka peglalag-lalag te kanakan ne Libita. Sikan naa ka migtulan sikandan wey mig-insaan dan sikandin, “Mania te nekeendini ka? Hentew-a ka mig-uyan keykew kayi? Nekey ka egkuen nu kayi?”

Ne migtabak ka Libita, “Ingkuwa a ni Mikiyas ne talagpanubad din wey egbayaran a nikandin.”

Ingkahiyan dan sikandin, “Insei nu ubag ka Manama ke meupiya red ka egpabulusan te hipanew ney.”

Ne migtabak ka Libita, “Kene kew kalaggew. Egtantanuran kew te Magbebaye ne Manama te hipanew niyu.”

Purisu, migpabulus ka lalimma ne etew wey nekeyinguma sikandan diye te lungsud te Lais. Nakita ran ne meupiya ka peg-ugpe te me etew ne ware gubut wey ware igkabantali iling te peg-ugpe te me Sidunihanen. Matubung sikandan wey due ka langun ne egkeilanganen dan. Mariyu de ka Lais te ugpaan te me Sidunihanen wey ware egpakabulig kandan. Te peglibed te lalimma ne etew diye te Sura wey te Istaul, mig-insaan sikandan te me karumaan dan, “Nekey-a ka nakita niyu?” Migtabak sikandan, “Nakita ney ne meupiya ka tane diye. Purisu kene kid e eglamu-lamu ka eglusud eyew egkaahew ta ka seeye ne tane wey eg-ugpaan tad.

10 Emun ke diye kid e, kene sikandan egsuman-suman ne eglusuran ta sikandan. Maluag ka tane dan, wey matubung pad iya man-e. Imbehey seini te Manama kanta.”

11 Sikan naa ka migtaggel e ne eglusud ka hen-em ne gatus (600) ne etew ne kabuhalan ni Dan ne egpuun te lungsud te Sura wey te Istaul. 12 Migpanakereg sikandan wey nangekampu diye te lenged te Kiryat-Hiyarim ne sakup te Huda. Sikan naa, minsan kuntee ingngaranan ka seeye ne inged te Kampu ni Dan. 13 Nataman, migpabulus sikandan taman te nekeyinguma sikandan diye te baley ni Mikiyas ne diye te bubungan te Ipraim.

14 Ne ingkahiyan te lalimma ne etew ne mig-iipat diye te Lais ka me karumaan dan, “Nakataha kew naa ne due me ipud[fn] kayi te seini ne baley, wey larawan? Ne kuntee, nekey ka meupiya ne eggimuwen ta?” 15 Sikan naa ka miggendiye sikandan te kanakan ne Libita diye te baley ni Mikiyas, wey mig-insaan dan ka Libita ke nekey e se peg-ugpe din. 16-17 Taheed mule te migsasindeg ka Libita wey ka hen-em ne gatus (600) ne sundalu diye te gumawan ne andam e ne egpakiggira, migseled ka lalimma ne talag-iipat diye te baley ni Mikiyas, wey ingkuwa ran e ka me ipud, wey ka larawan.

18 Te pegkakita te talagpanubad ne impanguwa te lalimma ne etew ka larawan, ka me ipud, mig-inse sikandin, “Mania te impanguwa niyu sika?”

19 Migtabak sikandan, “Peeneng-eneng kad due! Duma ke re kanami su eggimuwen ney sikeykew ne talagtambag ney wey talagpanubad ney. Hendei bes ka meupiya: ka egkeyimu ka ne talagpanubad te senge-pamilya re, wey ke talagpanubad te intiru ne tribu ni Dan?” 20 Nebennalan ka talagpanubad te ingkahi ran. Purisu, impanguwa rin ka me kumbale ne ipud, ingkulit ne larawan, wey inggimu ne larawan. Ne migdume e sikandin kandan.

21 Te peggipanew ran duma te me pamilya ran, impewun-a ran ka me bate wey me ayam. Impewun-a ran man-e ipeuyan ka me kasangkapan dan. 22 Te bayew e mariyu sikandan te baley ni Mikiyas, human pad nalibulung ka me sumbaley rin eyew eglupug ka egpakigkuntere te kabuhalan ni Dan. 23 Ne imbalukanan dan ka kabuhalan ni Dan eyew egpekeengked ka eggipanew. Ne miglilingey sikandan wey ingkahiyan ensi Mikiyas, “Nekey-a ka igkeupii niyu, mania te miglupug kew kanami?” 24 Ne migtabak si Mikiyas, “Mania te eg-inse kew pad? Ingkuwa niyu ka inggimu ku ne me diyus-diyus, wey ka talagpanubad ku? Ne warad nasame kayi te keddi.”

25 Ingkahiyan sikandin te kabuhalan ni Dan, “Kene ka lalag te iling due su kema ke due egkabelu ne duma ney, wey eggimatayan ka nikandan lagkes ka pamilya nu!” 26 Ne migpabulus e miggipanew ka me kabuhalan ni Dan. Nakita ni Mikiyas ne kene din egkatalu sikandan, sikan naa ka mig-uli naan de sikandin.

27 Ne migpabulus ka me kabuhalan ni Dan diye te Lais. Ne in-uyan dan ka immangimu ni Mikiyas wey ka talagpanubad din. Inlusuran dan ka Lais, ka inged ne ware igkabantali wey ware gubut. Impangimatayan dan ka me mahinged diye, wey insilaban dan ka intiru ne siyudad. 28 Ne ware nakapangabang te me matig-Lais su mariyu ma sikandan te Sidun, wey ware sikandan migpakigsabeka te lein ne me etew. Diye seini ne inged te napu te Bit-Rihub. Ne imbalbalawan ipasasindeg te me kabuhalan ni Dan ka siyudad, wey diyad sikandan nangugpe. 29 Ingngaranan dan seini ne siyudad te Dan su impasangey te ngaran te kaapuan dan ne si Dan ne sabeka te me anak ni Hakub. Piru Lais dengan ka ngaran te sika ne siyudad. 30 Impasasindeg dan ka larawan ne inggimu ni Mikiyas wey insimba ran seeye. Si Diyunatan ne anak ni Hirsun ne apu ni Muwisis ka talagpanubad dan. Puun te seeye ne timpu, ka kabuhalan e ni Diyunatan ka talagpanubad dan taman te narakep e ka me Israilita. 31 Taheed te diye ka timplu te Manama te Silu, ka diyus-diyus degma ni Mikiyas ka insimba diye te Dan.

Ka Libita wey ka duwey rin

19Te timpu ne ware pad Hari te Israil, due Libita ne mig-ugpe diye te bubungan te Ipraim. Due duwey rin ne matig-Bitlihim ne sakup te Huda. Kene eglayam ka duwey te Libita wey mig-uli e diye te amey rin diye te Bitlihim. Mig-uugpe sikandin diye te hep-at ne bulan. Nataman, inlupug te Libita ka duwey rin eyew eg-inniyaten din ne eg-uli. Migduruma sikandin te suluhuanen din wey mig-uyan te daruwa ne asnu. Te pegginguma rin e diye, impalasud sikandin te duwey rin, wey te pegkakita te anuhang din kandin, in-alumama amana sikandin. Ne inggawiran ka Libita te anuhang din ne lukes ne egpeuugpeen pad. Sikan naa ka migpalunggaat pad ka Libita te tatelu ne aldew. Nangeen sikandan, nangiinum, wey nanlipereng. Te igkeep-at e ne aldew, migselem-selem sikandan ka mig-enew su egligkat e ka eg-uli. Piru ingkahiyan te amey te malitan ka mekaamung din, “Keen kew pa eyew kene kew eggutasan diye te deralanen; ne human kew naan pa hipanew.”

Sikan naa ka nangekeen wey nangiinum sikandan. Ne migkahi ka anuhang din, “Girehe kew pa man-e wey gale-gale kew pa man-e.”

Nataman, te egligkat e man-e perem ka Libita, inggawiran man-e sikandin te anuhang din. Purisu, nekeyirehe pad man-e sikandin. Te igkalalimme e ne aldew, migselem-selem sikandin mig-enew su egligkat e. Piru ingkahiyan e man-e sikandin te anuhang din, “Keen kew pa wey maapun kew e ligkat.” Sikan naa ka nangeen e man-e sikandan.

Te egligkat e perem ka Libita, ka duwey rin wey ka suluhuanen din, migkahi e man-e ka amey te duwey rin, “Maapun e amana wey mahaan e egkasagkup. Meupiya pad keg girehe kew pad man-e kayi wey gale-gale kew. Selem-selem kew e uli kaaselem.”

10-11 Piru warad migpahawid ka Libita wey migligkat e sikandan ka mig-untud te daruwa ne asnu. Eglineb e ka aldew ne migginguma sikandan te Hibus (Hirusalim e kuntee seini). Sikan naa ka migkahi ka suluhuanen, “Kayi ki bu re eg-aran te siyudad te me matig-Hibus.”

12 Piru migtabak ka Libita, “Kene egkaayun ne eg-aran ki kayi te kene ne inged te me Israilita. Egleus ki diye te Gibiya.” 13 Ne migkahiyan din pad man-e ka suluhuanen din, “Egpabulus ki diye te kewun-aan wey diye kid eg-aran te Gibiya wey ke Rama naa.” 14 Sikan naa ka migpabulus pad sikandan. Ne diyad sikandan nasagkupi te Gibiya ne sakup te tane ni Binhamin. 15 Migtulan sikandan diye te Gibiya eyew diyad sikandan eggirehe. Piru ware egpeyirehe kandan sikan naa ka naminpinnuu re sikandan diye te plasa te siyudad.

16 Te egkasagkup e, due buyag ne lukes ne migpuun diye te kamet din. Matig-Ipraim sikandin, piru miggalin e sikandin mig-ugpe te Gibiya ne in-ugpaan te me kabuhalan ni Binhamin. 17 Nasil-apan te buyag ne due me etew diye te plasa te siyudad, wey mig-insaan din sikandan, “Hendei kew migpuun, wey hendei kew egpabulus?”

18 Ne migtabak ka Libita, “Diye key migpuun te Bitlihim ne sakup te Huda, wey eggendiye key te bubungan te Ipraim ne ugpaan ney. Miggendiye key te Bitlihim ne sakup te Huda wey eg-uli key e kuntee diye te baley ku.[fn] Kayi key pad perem eg-aran, piru ware egpeyirehe kanami. 19 Iyan ney re iya prublima ka eggirehaan su duen ma lahami ney ne igpakeen ney te me asnu ney. Ne due man-e paan ney wey binu.”

20 Ne migkahi ka buyag, “Meupiya. Egpekeyirehe kew diye te baley ku. Egbehayan ku sikaniyu te minsan nekey ne keilanganen niyu, kene kew re lipereng kayi te plasa.” 21 Sikan naa ka migduma sikandan te buyag. Te pegginguma ran, impakeen te buyag ka me asnu ran. Inlu-luan dan ka me paa ran, ne nataman nangeen sikandan wey nanginum. 22 [xr]Taheed te miggale-gale sikandan, due lalung ne me etew ne sahuhune ne migginguma. Inlingutan dan ka baley te buyag wey impandukduk dan ka gumawan. Ne ingkahiyan dan ka buyag, “Palihawanga nu ka mahaliyug nu ne lukes su egguliran[fn] ney.” 23 Ne miglihawang ka buyag te baley rin wey migkahi, “Me alukuy ku, kene egkaayun. Kene kew himu te maligsem su mahaliyug ku ka seini ne lukes. 24 Due anak ku ne mengebay, wey due duwey te mahaliyug ku ne lukes. Igpalihawang ku sikandan kuntee, wey himuwa niyu ke nekey ka igkeupii niyu ne eggimuwen kandan. Piru kene niyu himuwa seini se maligsem te mahaliyug ku.” 25 Piru ware migpammineg kandin ka me lalung. Sikan naa ka impalihawang e te Libita ka duwey rin wey imbehey e kandan. Impehes dan te egleheng ka malitan wey inggilabetan dan taman te napawaan. Ne wey ran e peen-enengi ke egpamalat-palat e.

26 Egkaliwaswas e ne nakalibed ka malitan, wey diye de iya nakabahed sikandin te gumawan te baley te buyag ne intuenan te asawa rin. Ne diyad sikandin napawei. 27 Te inlukatan e te Libita ka gumawan, su egligkat e sikandin, iyan din e nakita se duwey rin ne nakabahed de wey nakahen-gen naan de te gumawan. 28 Ne migkahi ka Libita, “Enew kad su eggipanew kid.” Piru napatey bes e ka duwey rin. Purisu, indulan din e ka duwey rin te asnu, wey migpabulus sikandin ka mig-uli. 29 Te pegginguma rin diye te baley rin, migkuwa sikandin te ugpit wey insapu din ka lawa te duwey rin te sapulu wey daruwa ne sapu, wey impamehey rin seini diye intiru ne inged ne sakup te Israil. 30 Nakakahi ka langun ne nakakita, “Keyey, ware de due nakita ta, wey ke neyitabu naa ne iling kayi puun pad te peg-awe ta te Ihiptu. Egmalalahey ki wey egmasabsabutey ki ke nekey-a ka eleg ne eggimuwen ta!”

Ka pegpangandam te me Israilita te gira

20Ne miglibulung ka langun ne kabuhalan ni Israil diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama diye te Mispa. Ka duma kandan egpuun te Dan ne dapit te igkahibang ne balabahan, wey Biir-Siba ne dapit te igkakawanan ne balabahan, lagkes seeye se diye nangugpe te talipag te Weyig ne Hurdan diye te Gilyad ne dapit te igsile. Mig-apil degma ka me pangulu te langun ne kabuhalan ni Israil te peglibulung te keet-etawan te Manama. Migginguma te hep-at ne gatus ne libu (400,000) ka me sundalu ne iyan panganiban se kampilan.

(Nakataha ka me kabuhalan ni Binhamin ne miglibulung ka me Israilita diye te Mispa.)

Ne mig-inse ka me Israilita, “Nangeni key mania te neyitabu ka seini se mareet ne himu?”

Ne migtabak ka Libita ne asawa te malitan ne inggimatayan, “Migtulan key te duwey ku diye te Gibiya ne sakup te tane ni Binhamin eyew eg-aran key pad diye. Te marusilem e, due migginguma ne lalung ne me pangulu te Gibiya wey inlingutan dan ka baley ne intuenan ney. Eggimatayan a perem nikandan wey impehes te eggilabet ka duwey ku taman te napatey sikandin. Ne in-uyan ku ka lawa rin wey insapu ku seini te sapulu wey daruwa[fn] (12) wey indulung ku seini diye te intiru ne inged ne sakup te Israil, tenged su subla ne dereeti ka inggimu ran wey lilinditi seini. Ne kuntee, sikaniyu se me Israilita, lalag kew naan e ke nekey ka eleg ne eggimuwen ta.”

Ne miglegse ka langun ne etew migsasindeg wey migkahi, “Ware sabeka kanta ne eg-uli diye te balungbalung ta wey ke baley te naa. Na, seini ka eggimuwen ta te Gibiya: eglusuran ta sikandan wey egpintut-pintut ke hentew kanta ka eglusud. 10 Eg-angey ki te me etew te langun ne kabuhalan ni Israil eyew iyan egbehey te egkakeen te me sundalu ta. Ke due mahatus (100) ne etew te sabeka ne kabuhalan, ne sapulu ka egkuen ta kandan. Ne emun ke sapulu ne libu (10,000) sikandan, ne mahatus ka egkuen ta kandan. Ne ka egkasame iyan egparusa te Gibiya tenged te maligsem ne inggimu ran te Israil.” 11 Sikan naa ka nekeg-uyun ka langun ne Israilita ne eglibulung eyew eglusud te Gibiya.

12 Ne due me etew ne insuhu te me kabuhalan ne Israil, wey impakahiyan dan ka kabuhalan ni Binhamin, “Amana ne dereeti ka inggimu niyu due. 13 Ne kuntee, ibehey niyud kanami ka lalung ne me etew ne miggimu te mareet due te kaniyu eyew eggimatayan ney eyew egkaawe e ka dereeti ne neyitabu te Israil.” Piru ware linglingaa te me kabuhalan ni Binhamin ka karumaan dan ne me Israilita. 14 Nasi de iya sikandan migsaamul te me matig-Gibiya eyew egpakiggira te me karumaan dan ne me Israilita. 15 Te seeye ne aldew, nalibulung ka me kabuhalan ni Binhamin wey due daruwa ne pulu wey hen-em ne libu (26,000) ne sundalu ran, ware pad labet te pitu ne gatus (700) ne bahani ne me sundalu te Gibiya. 16 Ne due nakasewug ne gibang ne me bahani ne me sundalu, wey me tummawan sikandan ne eglambuyug te batu su egkasuhat dan minsan ka bulbul ne deisek. Me tummawan iya sikandan. 17 Ne nakaalam degma ka me Israilita te hep-at ne gatus ne libu (400,000) ne me sundalu wey neelin sikandan langun ne me bahani. Ne ware dan pad ilagkes te egseel ka me sundalu ne me kabuhalan ni Binhamin.

Ka peggira te me Israilita te kabuhalan ni Binhamin

18 Ne nangendiye ka me Israilita te Bitil eyew eg-inse te Manama. Migkahi sikandan, “Hentew ne kabuhalan ka eggun-a ne egpakiggira te me kabuhalan ni Binhamin?”

Migtabak ka Magbebaye ne Manama, “Iyan eggun-a ka kabuhalan ni Huda.”

19 Te maselem e, migselem-selem ka me Israilita ne nangekampu diye te marani te Gibiya. 20 Nangendiye sikandan eyew egpakigkuntere te kabuhalan ni Binhamin wey migpangandam e sikandan ka eglusud te Gibiya.

21 Ne migligkat e diye te Gibiya ka me sundalu te me kabuhalan ni Binhamin wey migpabunbunuey e te me Israilita. Te seeye ne aldew, daruwa ne pulu wey daruwa ne libu (22,000) ne me Israilita ka neyimatayan te kabuhalan ni Binhamin. 22-23 Ne nangendiyad e man-e ka me Israilita te Bitil, wey naninehew sikandan diye taman te marusilem. Ne mig-insaan dan ka Manama, “Egpakigbunu key naan pad te me karumaan ney ne me kabuhalan ni Binhamin?”

Ne migtabak ka Manama, “Uya.”

Sikan naa ka nabagget ka me Israilita. Ne migpangandam e man-e sikandan diye te inged ne inggiraan dan te miglihad ne aldew.24 Te seup ne aldew, inlusuran dan e man-e ka kabuhalan ni Binhamin. 25 Te seini ne timpu, insinug-ung sikandan te kabuhalan ni Binhamin puun te Gibiya. Ne napatayan e man-e sikandan te sapulu wey walu ne libu (18,000) ne iyan panganiban se kampilan. 26 Ne nangendiyad e man-e ka langun ne Israilita te Bitil ka eglungku. Migpinnuu sikandan ka egsinehew diye te tangkaan te Manama. Migpuasa sikandan taman te marusilem wey nanguyan te egmanutungen ne igpanubad, wey me halad eyew egpekeg-uli ka meupiya ne geyinawa ran te Manama. 27 Ne mig-inse ka me Israilita diye te Magbebaye ne Manama. Te seeye ne timpu, diye te Bitil ka Tahuanan te Kasabutan te Magbebaye. 28 Iyan migtalipun dutu si Pinihas ne anak ni Iliyasar ne anak ni Aarun. Ne mig-inse e man-e ka me Israilita te Magbebaye ne Manama, “Egpakigkuntere key naan pad man-e te karumaan ney ne me kabuhalan ni Binhamin, wey ke kenad e?”

Migtabak ka Manama, “Lusuri niyu sikandan, su kaaselem igpepanalu ku sikaniyu kandan.”

29 Purisu, impalingutan te me Israilita te me sundalu ne eggepas ka Gibiya. 30 Te igkatelu ne aldew, inlusuran dan ka kabuhalan ni Binhamin diye te seeye ded ne inged. 31 Ne nanlihawang ka me kabuhalan ni Binhamin ka egkuntere te me Israilita taman te nakapariyu e sikandan te siyudad. Ne due tatelu ne pulu (30) ne me Israilita ne neyimatayan dan diye te me deralanen te Bitil wey Gibiya. 32 Migkahi ka me kabuhalan ni Binhamin, “Natalu te red man-e sikandan.”

Piru migkahi ka me Israilita, “Eg-isues ki wey egpalupuhen ta sikandan kanta diye te deralanen eyew egpakapariyu sikandan te siyudad dan.”33 Ne mig-isues ka me sundalu te Israil wey nanlibulung sikandan diye te Baal-Tamar taheed te nanlihawang e ka duma ne me Israilita ne miglingut miggepas diye te Gibiya. 34 Migginguma te sapulu ne libu (10,000) ka in-alam ne me bahani ne miggun-a miglusud te Gibiya. Ne amana ne makaalat-halat ka gira ran wey ware nataheyi te me kabuhalan ni Binhamin ne mahaan e sikandan egkatalu. 35 Ne imbulihan te Magbebaye ne Manama ne egkatalu te me sundalu te me kabuhalan ni Israil ka me sundalu te me kabuhalan ni Binhamin. Te seeye ne aldew nekeyimatey sikandan te daruwa ne pulu wey lalimma ne libu wey sabeka ne gatus (25,100) ne me sundalu te me kabuhalan ni Binhamin. 36 Ne nasahimanu te me kabuhalan ni Binhamin ne natalu e sikandan.

Nangisues ka me Israilita tenged su migsalig ma sikandan te me duma ran ne miggepas miglingut diye te Gibiya.37 Ne miggaan-gaan miglusud ka me etew ne nanggepas diye te Gibiya wey inggule dan te egpanibas ka langun ne etew diye te siyudad. 38 Due tuus te me Israilita ne namallahuy wey seeye se me etew ne nanggepas, emun ke egpakakite e sikandan te dakel ne ebel diye te siyudad, 39 eglibed e ka me Israilita ne namallahuy, eyew egpakiggira te kabuhalan ni Binhamin. Te seeye ne timpu, nakapatey ka kabuhalan ni Binhamin te tatelu ne pulu (30) ne me Israilita. Nakakahi sikandan, “Natalu te red man-e ka me Israilita.” 40 Piru te migbunsud e mig-eebel ka siyudad, miglilingey ka me kabuhalan ni Binhamin wey nakita ran ne nasilaban e ka intiru ne siyudad dan, wey dakel amana ka ebel. 41 Ne migpalilibed e ka me Israilita wey naliyasan ka kabuhalan ni Binhamin su natahaan dan ne egkahunaan e sikandan. 42 Namallahuy sikandan peendiye te disirtu, piru neumaan ded sikandan. Neeletan sikandan te susuluhi ne me sundalu ne nanlihawang ne egpuun te siyudad. 43 Warad egkapallahuyan dan su inlingutan sikandan te me Israilita wey neumaan dan sikandan diye te igsile te Gibiya. 44 Migginguma te sapulu wey walu ne libu (18,000) ka migpatey ne bahani ne me sundalu te kabuhalan ni Binhamin. 45 Namallahuy ka duma diye te disirtu peendiye te pahangen te Rimun. Nakapatey ka me Israilita te lalimma ne libu (5,000) diye te deralanen. Impanalukunan dan ka duma peendiye te inged ne Gidum, wey nakapatey pad man-e sikandan te daruwa ne libu (2,000) ne etew. 46 Migginguma ka neyimatayan ne bahani ne me sundalu te kabuhalan ni Binhamin te daruwa ne pulu wey lalimma ne libu (25,000).

47 Piru due nakapallahuy ne hen-em ne gatus (600) ne etew diye te disirtu diye te pahangen te Rimun, wey migtagtaheed sikandan mig-ugpe diye te hep-at ne bulan. 48 Ne migmanlibed ka me kabuhalan ni Israil wey impangimatayan dan ka langun ne etew wey me mananap ne neumaan dan. Ne impanilaban dan degma ka langun ne lungsud ne nenaliharan dan.

Ka me asawa te kabuhalan ni Binhamin

21Ne migsaad ka me Israilita diye te Mispa. Migkahi sikandan, “Kene ta igpaasawa te me kabuhalan ni Binhamin ka me anak ta ne me malitan.” Ne nangendiye sikandan te Bitil wey nanlungku sikandan diye te tangkaan te Manama. Migpandalawit sikandan taman te marusilem. Migkahi sikandan, “He Magbebaye ne Manama te Israil, mania te neyitabu seini te Israil? Mania te naawaan te sabeka ne kabuhalan ka Israil?”

Te maselem e, miggimu sikandan te altar diye te Bitil. Ne mig-uyan sikandan te egtutungen ne igpanubad wey me halad eyew egpekeg-uli ka meupiya ne geyinawa ran te Manama. Ne migpein-inseey ka me Israilita te migkahi, “Hentew ne kabuhalan ka ware mig-apil te peglibulung ta diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama diye te Mispa?” (Su nakasaad ma sikandan ne eggimatayan dan ka kene eggendiye te tangkaan te Manama.) Piru neyid-u ka me Israilita te karumaan dan ne kabuhalan ni Binhamin. Migkahi sikandan, “Kuntee ne aldew, naawaan ka Israil te sabeka ne kabuhalan. Nekey ka eggimuwen ta eyew egpakaasawa ka seeye se nenasame, te nakasaad ki ma te Magbebaye ne Manama ne kene ta igpaasawa kandan ka me anak ta ne me malitan?”

Ne migkahi sikandan, “Hentew ka ware mig-apil ne kabuhalan te Israil te peglibulung ta diye te tangkaan te Magbebaye ne Manama diye te Mispa?” Ne natahaan dan ne ware matig-Habis-Gilyad ne mig-apil te peglibulung. Inseel ran ka me etew wey puun due, natahaan dan ne ware matig-Habis-Gilyad diye. 10 Purisu, migsuhu sikandan te sapulu wey daruwa ne libu (12,000) ne bahani ne me sundalu wey ingkahiyan dan, “Hendiye kew te Habis-Gilyad wey pangimatayi niyu ka langun ne mahinged diye, lagkes ka me malitan wey ka me bate. 11 Pangimatayi niyu ka langun ne me lukes lagkes ka me malitan ne neyilabetan e. Piru kene niyu re ilagkes ka ware pad neneyilabeti.” 12 Ne nakakita sikandan te hep-at ne gatus (400) ne mengebay ne me mahinged te Habis-Gilyad wey in-uyan dan sikandan diye te kampu ran diye te Silu ne sakup te Kanaan.

13 Nataman, migsuhu ka langun ne kabuhalan ni Israil ne egpakahiyan ka me kabuhalan ni Binhamin diye te pahangen te Rimun, “Egkaayun e ne eg-uli kew su neimpusan e ka gubut.” 14 Sikan naa ka nanguli e ka kabuhalan ni Binhamin, wey imbehey e kandan te me Israilita ka me mengebay ne egpuun te Habis-Gilyad. Piru ware de nakaatul ka me malitan kandan.

15 Nalaggew ka me Israilita te kabuhalan ni Binhamin tenged su in-awe e te Magbebaye ne Manama ka kabuhalan ni Binhamin te kabuhalan ni Israil. 16 Ne migkahi ka me pangulu te me kabuhalan ni Israil, “Warad nasame ne malitan te kabuhalan ni Binhamin. Nekey naan e ka eggimuwen ta eyew due egkaasawa te seeye se ware pad asawa? 17 Keilangan ne kene egkaawaan ka Israil te sabeka ne kabuhalan. Keilangan ne due eggimuwen ta eyew egkabuhal red ka me kabuhalan ni Binhamin ne nasame. 18 Piru kene egkaayun ne igpaasawa ta kandan ka me anak ta ne me mengebay.” Nalalag dan seeye su nakasaad e sikandan ne egdilusen dan seeye se egpaasawa te me kabuhalan ni Binhamin.

19 Sikan naa ka migkahi sikandan, “Due sahakeen tagse leg-un diye te Silu para te Magbebaye ne Manama.” (Diye ka Silu te igkahibang ne balabahan te Bitil, ne igkakawanan ne balabahan te Libuna, wey kewun-aan te dalan te Bitil peendiye te Sikim.)

20-21 Ne ingkahiyan dan ka me kabuhalan ni Binhamin, “Hendiye kew te parasan wey heles kew diye. Ne emun ke eglihawang e ka me malitan ne matig-Silu ne egsesayew, lihawang kew puun te me parasan wey kuwa kew e te eg-asawaan niyu wey uyana niyu sikandan te inged niyu. 22 Ne emun ke egsumbung kanami ka me amey ran wey ke me maama ran naa, egkahiyan ney sikandan, ‘Paasawei niyu ubag sikandan te me anak niyu tenged su ware sikandan naatul te me mengebay ne naangey ney diye te Habis-Gilyad. Kene kew red egkarilus su kene ma sikaniyu ka mig-uney-uney migpaasawa te me anak niyu kandan.’ ”

23 Ne intuman seini te me kabuhalan ni Binhamin. Taheed te nanesayew ka me malitan, mig-alam ka tagse sabeka kandan te malitan wey impehes dan sikandan uyana eyew eg-asaween dan. Ne nanguli e sikandan diye te ugpaan dan wey imbalbalawan dan te eggimu ka me lungsud dan wey diyad sikandan nangugpe. 24 Ne migmanguli e degma ka me Israilita diye te ugpaan dan wey te me pamilya ran.

25 [xr]Te seeye ne timpu, ware Hari te Israil, sikan naa ka minsan nekey re due ka eggimuwen dan, ne kahiyen dan ne eleg kun iya.

Footnotes

1:17 Iyan igpasabut te lalag ne Hurma ka impatamtamanan te egguhus.

2:5 Te Hibruwanen: naninehew.

2:16 Te Hibruwanen: me talewukum.

2:17 Te Hibruwanen: me talewukum.

3:10 Te Hibruwanen: talewukum.

3:20 Te Hibruwanen: sinabeng ne maagsil.

3:27 Iyan igpasabut te pegparahing te trumpita ka pegpalibulung te me sundalu.

4:4 Te Hibruwanen: talewukum.

7:8 Te Hibruwanen: Te me balungbalung dan.

7:8 Te Hibruwanen: ka diye te me belad dan.

7:16 Intahu te me banga ka me sulu eyew kene egkiteen te kuntere, wey eyew kene egkeebukan te kalamag.

8:21 Te Hibruwanen: su egkakita ka kabuyag te etew te kabulut din.

8:26 Te Hibruwanen: Sabeka ne libu wey pitu ne gatus (1,700) ne me sikil ne bulawan.

8:27 Bulawan seini ne inggimu ne larawan te ipud ne neyimu ne diyus-diyus.

8:29 Te Hibruwanen: Hirub-Baal ka genal ni Gidyun.

9:1 Te Hibruwanen: Hirub-Baal ka genal ni Gidyun.

9:2 Te Hibruwanen: Tul-an niyu wey sapu niyu.

9:45 Eyew egkareetan ka kalambeg te tane.

10:2 Te Hibruwanen: talewukum.

11:38 Te Hibruwanen: miglungku sikandin su mengebay din pad.

11:39 Te Hibruwanen: ware kalintahaan din te lukes.

12:6 Shibulit ka eleg ne peglalag te me matig-Gilyad, piru sibulit de mule ka peglalag te me matig-Ipraim.

12:7 Te Hibruwanen: talewukum.

13:5 Ka Nasariyu iyan ka etew ne migpanaad diye te Manama ne kene eg-inum te binu, kene egpaalut, wey kene eggen-gen te minatey.

14:3 Te Hibruwanen: Ware natulii.

14:18 Te Hibruwanen: Emun ke ware kew migdaru te baka ku.

15:8 Te Hibruwanen: Induslak din sikandan diye te kakiliran wey bubun.

15:17 Ka igpasabut kayi, bubungan te tul-an te asnu.

17:7 Ka me Libita ka talagbulig te talagpanubad.

17:10 Te Hibruwanen: amey.

18:14 Ka ipud iyan ka kumbale ne egpekeiling te sening ne igpagket te Labew ne Talagpanubad diye te kumeng din ke egseled diye te balungbalung. Due hiket wey te ipud ne igsampey diye te pamanayen wey igbanggut diye te kumbale te liwaraan te talagpanubad.

19:18 Te Hibruwanen: baley te Magbebaye ne Manama.

19:22 Te Hibruwanen: eg-il-ileen.

20:6 Insapu seini te sabeka ne pulu wey daruwa (12) su in-atul te sapulu wey daruwa ne kabuhalan ni Hakub.