Glossary Concordance Topical concordance
Chapter 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Cross References Footnotes
Ka an-anayan ne sulat ni Pablu te Matig-Kurintu, insulat din te timpu ne diye sikandin te Ipisu ka egwali. Insulat din seini eyew te pegbulig te me prublima ne nabayaan te nalein-lein ne punduk te migmalintutuu ne impes-ek din diye te Kurintu. Ka Kurintu ka iney ne siyudad te prubinsya te Akaya, ne ka Akaya, sabeka te prubinsya ne sakup te Ruma. Te seeye ne timpu, sabeka ne dakel ne siyudad ka Kurintu ne nangugpaan te me Grigu, Rumanhen, wey me Hudiyu. Ne puun su ilis sika te dahat, masalig degma ka egmangendiye ne eg-untud te me barku ka egpamelegye wey egpameli. Nabantug ka sika ne siyudad tenged te karatu din, wey masalig ka nalein-lein ne rilihiyun te mahinged dutu, wey masalig degma ka egmeyibhilabetey dutu wey ka eg-ikul te tapey ne batasan ne iling due. Hapit migdaruwa ne leg-un si Pablu ka mig-ugpe diye eyew te pegwali, wey masalig ka migpalintutuu (Me Himu 18).
Peglihad te me tatelu ne leg-un, taheed te diye si Pablu te Ipisu ka egwali, nakarawat sikandin te sulat puun te migmalintutuu diye te Kurintu (1 Kur. 7:1). Nakarineg man-e sikandin meyitenged te ehetanan te migmalintutuu wey te duma pad ne me prublima ran diye te punduk te migmalintutuu. Te seini ne sulat, intambahan din sikandan meyitenged due wey egpepaaween din seeye se egmeyibhilabetey ne sakup te punduk dan te migmalintutuu. Intabak din man-e seeye se me inse meyitenged te egmaas-asaweey, me balu, me dasag te Panisingan te Manama, wey ka peg-uyag te me minatey.
Te kapitulu 13, nahuhud due ne sika se geyinawa, iyan sika ka subla ne meupiya ne dasag te Manama diye te keet-etawan din. Ne kema ke sika iya ka amana ipanengneng te seini ne baseen.
Igpewun-a \ior 1:1‑9\ior*
Ka pegkabaad-baad te migmalintutuu \ior 1:10–4:21\ior*
Ka pegsapad ni Pablu te migmalintutuu tenged te pegbalahad dan te migpeyilabetey \ior 5:1‑13\ior*
Ka eleg ne peggusey te ehetanan \ior 6:1‑11\ior*
Ka eleg ne peggamit te kaligwangan isip me migmalintutuu \ior 6:12‑20\ior*
Ka inse meyitenged te asaweey \ior 7:1‑40\ior*
Ka pegtahud te Manama du te me diyus-diyus \ior 8:1–11:1\ior*
Ka eleg ne eggimuwen te malitan diye te libulunganan te migmalintutuu \ior 11:2‑16\ior*
Ka eleg ne eg-ikulen te peggimu te Peglabung te Magbebaye \ior 11:17‑34\ior*
Ka me katuenan ne imbehey te Panisingan wey ka peggamit due diye te libulunganan te migmalintutuu \ior 12:1–14:40\ior*
Ka peg-uyag ni Kristu wey te migmalintutuu \ior 15:1‑58\ior*
Ka pegpanlimud te igbulig te me Kristuwanen diye te Hudiya \ior 16:1‑4\ior*
Ka planu ni Pablu wey ka katammanan \ior 16:5‑24\ior*
11 Sikeddiey si Pablu ka migpeuyan te seini ne sulat duma te suled ta ne si Sustinis. In-alam a ne egkeyimu ne apustulis ni Kristu Hisus sumale te pegbuut te Manama.
2 [xr]Egpangemusta key kaniyu te migmalintutuu te Manama due te Kurintu ne immatulus din pinaahi te pegsabeka rin kaniyu ki Kristu Hisus. In-alam kew te Manama ne egkeyimu ne keet-etawan din duma te seeye se langun ne diye te nalein-lein ne inged ne egpangananey te Magbebaye ta ne si Hisu Kristu. Sikandin ka Magbebaye ta langun.
3 Ka keyid-u wey keupianan ne egpuun te Manama ne Amey ta wey te Magbebaye ne si Hisu Kristu, egkaangken niyu.
4 Egpasalamat a layun te Manama meyitenged kaniyu tenged te keupiya wey keyid-u ne impapitew rin kaniyu puun te pegsabeka rin kaniyu ki Kristu Hisus. 5 Su tenged te pegsabeka rin kaniyu ki Kristu, impanalanginan kew te langun-langun de iya—te peglalag-lalag niyu wey te katuenan niyu. 6 Ne nakapamalehet seini ne malehet iya ka impanulu ney kaniyu meyitenged ki Kristu. 7 Sikan naa, ware kew nakulangi te nalein-lein ne katuenan ne imbehey te Panisingan te Manama kaniyu te pegtetahad niyu te peglibed te Magbebaye ta ne si Hisu Kristu. 8 Eglig-enen din ka pegpalintutuu niyu taman te katamanan, su eyew ware igkarew-ey kaniyu te aldew te peglibed te Magbebaye ta ne si Hisu Kristu. 9 Matinumanen ka Manama ne mig-alam kaniyu ne egpekegduma te Anak din ne si Hisu Kristu ne Magbebaye ta.
10 Me suled, egbanasalan ku sikaniyu pinaahi te ngaran te Magbebaye ta ne si Hisu Kristu, te keilangan ne egpekeg-uyun kew langun su eyew kene kew egkabaad-baad. Keilangan ne sabekaa niyu ka suman-suman niyu wey ka katuyuan niyu. 11 Me suled ku, nahuhuran a te sakup ni Klui ne egmaap-apuley kew kun. 12 [xr]Ka duma kaniyu ne egkahi kun, “Eg-ikul a ki Pablu”, wey egkahi ka duma, “Eg-ikul a ki Apulus”, ne ka duma, “Eg-ikul a ki Pidru[fn]”, wey egkahi ka duma, “Eg-ikul a ki Kristu.” 13 Mania, nabaad-baad si Kristu? Kahiyen niyu buwa ne sikeddi, si Pablu, ka migpalansang para kaniyu? Mania, imbewutismuwan kew te ngaran ni Pablu?
14 [xra][xrb]Amana a migpasalamat te wara a nakabewutismu kaniyu angin e ki Krispu wey ki Gayu, 15 purisu ware minsan sabeka ne egpakakahi ne pinaahi te ngaran ku ne nabewutismuwan kew. 16 [xr](E, uya bes, nabewutismuwan ku bes degma si Istipanas duma te pamilya rin, ne gawas kandan, warad e egkasuman-suman ku ne nabewutismuwan ku.) 17 Su wara a ipeuyan ni Kristu eyew egpamewutismu, ke kene, eyew te pegwali te Meupiya ne Panugtulen. Ne wara a miggamit te me mateles ne me lalag te pegpapitew te katuenan ku, su kema ke egkaawaan e te geem ka pegpanulu meyitenged te kamatayen ni Kristu diye te krus.
18 Su ka guhuren meyitenged te kamatayen ni Kristu diye te krus, keungelan de para te seeye se egmekeendiyad e te karereetan. Piru sikanta se nenaluwas, in-ila ta mule sika ne geem te Manama. 19 [xr]Su nasulat e te Kasulatan,
“Egdereetan ku ka kaalam te me matagseb,
wey igsawile ku ka katuenan te me utekan.”
20 [xra][xrb]Purisu, nekey naan e ka neyitabu te matagseb, te talagpanulu te Balaud te Manama, wey te meupiya ne talag-apul te seini ne timpu? Impakita iya te Manama ne keungelan de ka kaalam te seini ne kalibutan.
21 Ne puun te kaalam te Manama, pegbuut din ne kene egpekeila kandin ka me etew te kalibutan pinaahi te kaalam dan mismu, tenged su planu rin ne egluwasen din seeye se egpalintutuu ki Kristu pinaahi te pegwali ta. Ne sika se inwali ta, in-isip te seeye se ware migpalintutuu ne keungelan kun de. 22 Su ka me Hudiyu, iyan dan egbuyuen ka me palinneu, ne ka me Grigu, iyan dan egpammitawen ka kaalam. 23 Piru sikanami mule, iyan ney inwali si Kristu, ka inlansang diye te krus. Ka sika ne wali, ingkeenendueni te me Hudiyu wey keungelan kun kahi te seeye se kene ne me Hudiyu. 24 Piru para te seeye se in-alam te Manama, me Hudiyu ma wey se kene, si Kristu ka geem wey kaalam te Manama. 25 Su ka in-isip dan ne keungelan kun ne hinimuwan te Manama, labew pad ne maalamen du te kaalam te etew. Ne minsan ka in-isip dan ne kahuye te Manama, subla pad ne makeseg du te kanekal te etew.
26 Me suled, sumsumana niyu ke nekey kew dengan te peg-alam te Manama kaniyu. Salimbeka re kaniyu ka in-isip te duma ne matagseb, wey salimbeka re degma ka dakel se katungdanan, wey ka egpuun te talahuren ne pamilya. 27 Piru in-alam te Manama seeye se in-isip te me etew ne keungelan eyew te pegpeyilew te seeye se me matagseb. In-alam te Manama seeye se me etew ne in-isip ne ware me geem eyew te pegpeyilew te seeye se due me geem. 28 In-alam te Manama seeye se ware egkeyimu, ka egkaleig-leig de, wey ka in-isip te me etew ne ware pulus eyew te pegpapitew ne ware bes karuan te seeye se in-isip dan ne due karuan. 29 Ne puun due, ware egpakapeggasal diye te tangkaan te Manama. 30 Ka Manama ka migsabeka kaniyu diye ki Kristu Hisus, ne sikandin ka neyimu ne kaalam ta ne egpuun diye te Manama. Inggimu ki nikandin ne matareng, immatulus ki nikandin, wey inlekat ki nikandin puun te me sale ta. 31 [xr]Purisu, eg-ikul ki te nasulat te Kasulatan ne miggenendue, “Emun ke due egkeupian ne egpeggasal, keilangan ne sika se neyimu te Magbebaye ne Manama ka igpeggasal rin.”
21 Na, me suled, peggenduen ku te kaniyu, wara a miggendue ne miggamit te maddalem wey ke maalamen ne me lalag te pegpangguhud ku kaniyu meyitenged te heles ne kamalehetan puun te Manama. 2 Su nakaplanu ad te diye e pad te kaniyu ne ware lein ne igwali ku gawas de ki Hisu Kristu wey ka peglansang kandin diye te krus. 3 [xr]Miggenduen a te kaniyu ne mahuye, wey migpangelkel e pad te kaaldek. 4 Te pegwali ku due te kaniyu, wara a miggamit te mapahetpet ne me lalag eyew te pegpapitew te kaalam ku. Piru ka Panisingan te Manama ka migpamalehet ne malehet iya ka inwali ku. 5 Inggimu ku sika su eyew ka pegpalintutuu niyu, kene ne diye egpuun te kaalam te etew, ke kene, diye te geem te Manama.
6 Piru ke diye key te matesan e se pegpalintutuu, eggamit key te maalamen ne me lalag, piru kene ne iling te kaalam te seeye se kene egpalintutuu, wey te seeye se egmanlihad de ne me talagmandu te seini ne kalibutan. 7 Ka kaalam ne egkahiyen ney kayi, sika se neeles de ne kaalam te Manama ne ware din ipanengneng te me etew dengan. Te ware din pad himuwa ka kalibutan, tapey rin e planuwa sika eyew egpakalagkes ki degma te kabantug din keureme. 8 Ne ware minsan sabeka te talagmandu kayi te kalibutan ka nakasabut kayi, su emun ke nasabut pa nikandan, ware dan e perem ilansang ka Magbebaye ne likes te langun ne pegdayan. 9 [xr]Piru, sumale te nasulat te Kasulatan ne miggenendue,
“Ware etew ne nakakita, nakarineg
ke nekey iya ka in-andam te Manama para te seeye se miggeyinawa kandin.”
10 Piru impanengneng sika kanta te Manama pinaahi te Panisingan din. Su ka Panisingan te Manama, eg-ugsi-ugsi te langun de iya, minsan pad ka maralem e ne suman-suman te Manama. 11 Ware minsan hentew ne nakataha ke nekey ka egsumsumanen te sabeka ne etew angin e te panisingan te sika ne etew mismu. Ne iling naan ded degma due, ware sabeka ne nakataha te suman-suman te Manama angin e te Panisingan din. 12 Piru meyitenged kanta, kene ne ka panisingan te kalibutan ka indawat ta, ke kene, sika se Panisingan te Manama ne impeuyan din eyew egpakasabut ki te langun ne imbehey te Manama kanta.
13 Purisu, te pegpanulu ta meyitenged te Manama, ware ta gamita ka me lalag ne egpuun te kaalam te etew, ke kene, ka me lalag ne impanulu kanta te Panisingan te Manama. Impasabut ney ka pegpanulu ne egpuun te Panisingan diye te me etew ne nakaangken te Panisingan te Manama. 14 Ka etew ne ware nakaangken te Panisingan te Manama, kene egdawat te langun de iya ne egpuun te Panisingan te Manama, su keungelan kun de kandin ka iling due. Ne kene man-e sikandin egpakasabut, tenged su egkasabut de ka iling due pinaahi te bulig te Panisingan te Manama. 15 Piru ka etew ne mig-ugpaan te Panisingan te Manama, egpakanengneng te langun ne egpuun te Panisingan te Manama, piru kene sikandin egkanengnengan te duma ne me etew. 16 [xr]Su sumale te Kasulatan,
Hentew bes ka nakataha te suman-suman te Magbebaye ne Manama?
Hentew bes ka egpakatambag kandin?
Piru sikanta se migmalintutuu ka egpakataha ke nekey ka egsumsumanen ni Kristu.
31 Me suled, dengan, kena a egpakapanulu kaniyu isip me etew ne mig-ugpaan te Panisingan te Manama, ke kene, isip me etew ne kalibutanen wey bate pad se pegpalintutuu ki Kristu. 2 [xr]Gatas de ka imbehey ku kaniyu, kene ne makehal ne keenen su kene kew pad nahud ne eleg ne egkeen due, wey minsan kuntee, kene kew pad man-e ne eleg 3 tenged su kalibutanen kew pad. Su puun te egmekeg-imma kew pad wey egmekeg-ehet, migpamalehet de iya sika ne kalibutanen kew. Ka hinimuwan niyu, iling te hinimuwan te me etew kayi te kalibutan. 4 [xr]Su emun ke egkahi ka sabeka, “Si Pablu ka eg-ikulen ku,” ne kahi te sabeka, “Si Apulus ka keddiey.” Nekeg-iling kew re iya te me etew kayi te kalibutan!
5 Hentew bes si Apulus? Hentew bes si Pablu? Me suluhuanen key re te Manama. Ne pinaahi kanami, nakapalintutuu kew, piru migtuman key re te impeyimu kanami te Magbebaye. 6 [xra][xrb]Sikeddiey ka migpamula, ne si Apulus ka migpamisbis, ne ka Manama ka migpatulin. 7 Purisu, kene ne impurtanti ke hentew ka migpamula wey ka migbisbis, su iyan impurtanti ka Manama ne migpatulin due. 8 Sika se migpamula wey ka migbisbis, nekeg-iling de ka katuyuan dan, wey egdasahan te Manama ka tagse sabeka sumale te hinimuwan din. 9 Su talagduma key te himu te Manama, ne sikaniyu ka kamet din.
Ne sikaniyu man-e ka baley rin.10 Sikeddiey ka egpekeiling te mangngateu ne talagbebaley ne migpes-ek te pabunsuran, tenged te katuenan ne imbehey te Manama keddiey. Due degma duma ne egpabulus ne egbebaley te impes-ek ku ne pabunsuran. Piru ka tagse sabeka, keilangan ne eg-ay-ayaran din ka himu rin. 11 Su warad e etew ne egpakabalew-balew te pabunsuran ne impakapabunsud e ne iyan si Hisu Kristu. 12 Due me etew ne eggamit te sika ne pabunsuran ne iyan eggamiten ka bulawan, pelata, wey tetelesi ne batu. Ne ka duma eggamit te kayu, lahami, wey hilamunen. 13 Piru ka hinimuwan te tagse sabeka, egkatahaan ded te Aldew te Peggukum tenged su eg-el-elehan sika pinaahi te hapuy eyew egkakita ke nekey ne klasi ne himu sika. 14 Ne emun ke kene egkatutung ka impasasindeg diye te pabunsuran, egpakarawat te dasag ka migpasasindeg due. 15 Piru ke due egkasilaban ne himu te sabeka ne etew, ware iya egkarawat din ne dasag. Piru egkaluwas ded sikandin, egpekeiling sikandin te etew ne nakapallahuy red puun te baley ne egkasilaban.
16 [xr]Ware kew bes nakataha ne sikaniyu ka ugpaan[fn] te Manama wey due mig-ugpe te kaniyu ka Panisingan din? 17 Ke duen ma egdereet te ugpaan te Manama, egdereetan degma sikandin te Manama. Su matulus ka ugpaan te Manama, ne sikaniyu iya ka sika ne ugpaan.
18 Kene niyu limbungi ka pegkeetew niyu. Ke duen ma sabeka due te kaniyu ne egsuman-suman ne matagseb sikandin sumale te kalibutanen ne etew, meupiya pad ke eg-inniyuhan din ka sika ne kaalam su eyew egkeyimu iya sikandin ne malehet ne matagseb. 19 [xr]Su ka kaalam te seini ne kalibutan, keungelan de diye te tangkaan te Manama. Sumale te nasulat te Kasulatan, “Egsahiluten din seeye se egsuman-suman ne matagseb pinaahi red te kaalam dan.” 20 [xr]Ne duen pad man-e nasulat te Kasulatan ne miggenendue, “Nakataha ka Magbebaye ne Manama ne ware karuan te suman-suman te me matagseb.” 21 Purisu, keilangan ne kene kew egpeggasal meyitenged te senge-etew, su ka langun, imbehey e te Manama kaniyu. 22 Si Pablu, si Apulus, wey si Pidru, kaniyud iya. Minsan ka kalibutan, ka umul, ka kamatayen, ka kuntee, wey ka egginguma pad, kaniyu sika se langun. 23 Ne sikaniyu, kandin e ni Kristu, wey si Kristu, kandin e te Manama.
41 Purisu isipa key ne me suluhuanen ni Kristu ne insalihan te pegpangguhud meyitenged te heles ne kamalehetan puun te Manama. 2 Ne sika se insalihan, keilangan ne egpakita ne egkasalihan iya sikandin. 3 Sikeddi, ware amana karuan ke nekey ka ig-ugsi-ugsi niyu meyitenged keddi wey te minsan hentew. Su minsan sikeddi, kena a eg-ugsi-ugsi te himu ku. 4 Malinis ka kunsinsya ku, piru ware seini migpasabut ne warad iya sale ku. Ka Magbebaye de ka eggukum keddi. 5 Purisu kene kew ugsi-ugsi te minsan hentew te kene pad egginguma ka eleg ne timpu; tahari niyu taman ke eggingume e ka Magbebaye. Te sika ne timpu, igpanengneng din ke nekey ka neeles, wey igwangal-wangal rin ke nekey ka suman-suman te me etew. Te sika ne timpu, egpakarawat ka tagse sabeka te pegdeyrey te Manama sumale te hinimuwan din.
6 Me suled, te langun ne ingkahi ku, inggamit ku ne panunggilingan ka pegkeetew ku wey si Apulus eyew pinaahi kanami, egkapanulu kew ne egtuman ke nekey ka nasulat te Kasulatan. Emun ke egtumanen niyu sika, ware sabeka kaniyu ne egpakapeggasal ne eglapig te sabeka wey egdeeg-deeg te dangeb. 7 Hentew-a ka miggimu kaniyu ne labew te duma? Nekey-a ka due te kaniyu ne ware ibehey te Manama? Ne puun su diye te Manama egpuun ka langun ne due te kaniyu, mania te egpeggasal kew ne hendue ubag te kene ne dasag ka langun ne due te kaniyu!
8 Kahiyen niyu ne duen e ka langun ne keilangan niyu! Kahiyen niyu ne me datu kew e te ispirituwanen! Kahiyen niyu ne mighari kew e, ne sikanami mule, ware pad! Meupiya iya perem ke eghari kew e su eyew egpakahari key e degma duma kaniyu! 9 Su sikanami se me apustulis, hendue te inggimu key te Manama ne kene ne impurtanti te langun ne etew. Nekeiling key te me pinirisu ne naparusaan te kamatayen, wey neyimu key ne tengtenganan te langun ne kayi te kalibutan: te me panalihan wey te me etew. 10 Kahiyen te me etew ne ungel key tenged te pegpalintutuu ney ki Kristu, ne sikaniyu mule, isip niyu ne matagseb kew tenged te pegpalintutuu niyu ki Kristu! Kahiyen man-e te me etew ne magguye key, ne sikaniyu, mannekal kew mule! Intahud kew te me etew, piru sikanami, ware mule tahura! 11 Minsan kuntee, egmanggutasan key, egkammaraan, ware amana kumbale ney, impanlampesan key, wey ware ugpaan ney. 12 [xr]Migpakannekal key miggimu para te keuyahan ney. Emun ke due egdeeg-deeg kanami, egpanalanginan ney sikandan; ke due egbayad-bayad kanami, eg-antusen ney seeye. 13 Ke eg-id-iranen key nikandan, meupiya mule ka igtabak ney. Ne minsan kuntee, in-isip key red te me etew ne iling te basuraan te kalibutan, wey ke museng te kendiru ne in-unasan.
14 Kene ne insulat ku seini ne menu egpeyilawan kew, ke kene, pegpanulu seini kaniyu isip me pinalangge ku ne me anak. 15 Su minsan pad ke due libu-libu ne talagpanulu ne egpanulu kaniyu meyitenged ki Kristu, sabeka re ka amey niyu. Su tenged te pegpalintutuu niyu ki Kristu, neyimu a ne amey niyu pinaahi te pegpangguhud ku kaniyu te Meupiya ne Panugtulen. 16 [xr]Sikan naa, egbanasal a kaniyu ne eg-iling keddi. 17 Sika ka egpuunan ne igpeuyan ku due te kaniyu si Timutiyu, ka pinalangge wey matinumanen ne anak ku due te Magbebaye. Sikandin ka egpasuman-suman kaniyu ke immenu ku te peg-ugpe tenged te pegpalintutuu ku ki Kristu. Iling ded due ka impanulu ku diye te langun ne punduk te migmalintutuu ne neendiyaan ku.
18 Ka duma kaniyu, neyimu ne hambuhen, su kahiyen dan ne kena ad e egpekeendue te kaniyu. 19 Piru ke igtuhut te Magbebaye, eggenduen a te kaniyu te kene egkaluhey. Te sika ne timpu, egkatahaan kud ke duen naan iya geem te me hambuhen, su kema ke egpanlalag de due sikandan. 20 Su egkakita ne mighari e ka Manama kayi te kanta pinaahi te geem din ne egkakita kayi te kanta, ne kene ne pinaahi re te peglalag ta. 21 Na, hendei ka igkeupii niyu? Eggenduen a ka egparusa kaniyu, wey ke eg-ay-ayaran ku sikaniyu wey eggeyinawaan?
51 [xr]Nahuhud e ne duen kun due te kaniyu ne eggimu te lilinditi ne hinimuwan, su duen kun etew ne mig-as-asawa te iney-iney rin. Ka iling due ne hinimuwan, ware de due neyimu te seeye se kene egpalintutuu te Manama. 2 Sikaniyu se me hambuhen! Emun naa perem su egkalaggew kew! Meupiya pad perem ke impaawe niyud e te punduk niyu ka eggimu te iling due. 3-4 Su minsan ke wara a due te kaniyu, piru iling ded te duen a.[fn] Ne pinaahi te ngaran te Magbebaye ta ne si Hisus, inggukuman kud e ka miggimu te iling due ne sale, iling te peggukum ku te duen e red. Purisu, diye te kalibulungan niyu, sumsumana niyu ne dume e red nikaniyu.[fn] 5 Keilangan ne igpiyal niyu ka sika ne etew diye ki Meibulan eyew egdereetan ka lawa rin, su eyew egkaluwas ded ka gimukud din te aldew te peglibed te Magbebaye.
6 [xr]Kene ne meupiya ka pegpaambug niyu! Ware kew nakanengneng te nakahi, “Minsan ke deisek ka igpatulin, egpakapatulin sika te inluyang ne harina”? 7 [xr]Ipaawe niyu due te kaniyu ka makasesale ne etew ne egpekeiling te igpatubu, eyew egkeyimu kew ne iyam. Emun ke eggimuwen niyu ka iling due, egpekeiling kew te iyam ne linuyang ne harina ne ware sewuhi te igpatulin. Ka malehet, iling kew en iya due su impakapanubad e si Kristu para kanta. Egpekeiling sikandin te karniru ne impanubad te timpu te Sahakeen te Peglihad te Panalihan. 8 [xr]Purisu, te pegsahakeen ta te Peglihad te Panalihan, kene ne iyan ta egkeenen ka paan ne due patulin, ne iyan sika se malindit ne himu wey mareet ne batasan. Su iyan ta egkeenen ka paan ne ware patulin, ne iyan sika se paan te kamalehetan wey ka kalinis te suman-suman.
9 Diye te sulat ne impeuyan ku kaniyu, inlalahan ku sikaniyu ne kene eg-amung-amung te me etew ne egmeyibhilabetey se kene ne alunggun. 10 Piru kene ne iyan ku igpasabut seeye se kene egmalintutuu ne miggimu te keyilawan, me halamlamen, me limbungen, wey egmanimba te diyus-diyus. Ne emun ke egpanalliya kew te iling due ne me etew, keilangan ne eg-engkeran niyu ka seini ne kalibutan. 11 Ka impasabut ku diye te sulat ku, ne keilangan ne kene kew duma-ruma te seeye se mig-angken ne migpalintutuu, piru eggimu red te keyilawan, halamlamen ded, egsimba te diyus-diyus, talabayungen, talewubug, wey takawen. Kene kew duma kandan te egmangekeen.
12-13 [xr]Su ware labet ku ne eggukum te seeye se kene ne duma ta te pegpalintutuu, su kandin sika te Manama. Piru, duen iya mule katenged niyu te peggukum te seeye se sakup te punduk niyu te migpalintutuu, su due nasulat diye te Kasulatan ne miggenendue, “Ipaawe niyu due te kaniyu seeye se eggimu te mareet.”
61 Emun ke due sabeka kaniyu ne due igbennal te suled din te pegpalintutuu, mania te igpeyinguma rin pad diye te talaggukum ne kene egpalintutuu? Ka keet-etawan perem te Manama ka eggusey due. 2 Ware kew nakataha ne ka keet-etawan te Manama ka eggukum te me etew kayi te ampew te tane keureme? Na, emun ke sikaniyu ma ka eggukum kandan, mania te kene kew egpekewusey te dereisek de ne ehetanan? 3 Ware kew nakataha ne sikanta ka eggukum te me panalihan? Ne iyan naan pa iya ka meyitenged te peg-ugpe te me etew te seini ne kalibutan! 4 Sikan naa, emun ke due ehetanan due te kaniyu, mania te iyan niyu egpewusayen ka etew ne ware tahura te migmalintutuu? 5 Mekeyilew-hilew sika! Ware bes sabeka kaniyu ne matagseb ne iyan eggusey te ehetanan te migmalintutuu? 6 Piru, nasi kew egpasumbungey ka neelin ne migpalintutuu, ne diye niyu pe ma te tangkaan te kene egpalintutuu!
7 Sika se pegpasumsumbungey niyu, migpakita re iya te pegkatalu niyu. Mania te kene kew egpaleig-leig en iya! Mania te kene kew man-e egpalimbung en iya! 8 Piru, nasi e ne sikaniyu ka migpanleig-leig wey migpanlimbung, wey inggimu niyu sika minsan diye te suled niyu te pegpalintutuu!
9 Ware kew bes nakataha ne seeye se kene ne matareng, kene egpekeugpe te Migharian te Manama? Kene niyu limbungi ka pegkeetew niyu, su ka egpeyibhilabetey ne kene ne alunggun, ka egsimba te me diyus-diyus, ka egmanlibug, ka me lukes ne eg-ealig te iling dan, 10 ka takawen, ka halamlamen, ka talewubug, ka talabayungen, wey ka tulisan, kene iya egpekeugpe te Migharian te Manama. 11 Ne pila kaniyu dengan ka miggimu te iling due. Piru pinaahi te ngaran te Magbebaye ne si Hisu Kristu, wey te Panisingan te Manama ta, nalinisan kew e te me sale niyu, namatulus kew e, wey in-isip kew e te Manama ne matareng.
12 [xr]Due duma ne egkahi, “Intuhutan a ne eggimu te minsan nekey.” Uya iya, piru kene ne langun ne egpakameupiya kanta. Sikeddi degma, egpakakahi a, “Intuhutan a ne eggimu te minsan nekey,” piru kena a egkeupian ne egpeuripen te minsan nekey. 13 Egkahi ka duma, “Inggimu ka keenen eyew igtahu diye te getek, ne inggimu ka getek eyew egtahuan te keenen.” Uya buwa, piru keureme, ware tapid due ne egdereetan te Manama. Piru ka lawa mule, kene ne para te egpeyibhilabetey ne kene ne alunggun, ke kene, para re te Magbebaye, ne ka Magbebaye para te lawa. 14 Keureme, ka Manama ka eg-uyag kanta pinaahi te geem din, iling te peg-uyag din te Magbebaye.
15 Ware kew bes nakataha ne ka lawa niyu, baad te lawa ni Kristu? Sikan naa, kene egkaayun ne ka baad te lawa ni Kristu, eggamiten ta te peggilabet te malitan ne egbebelegye te lawa rin! 16 [xr]Ware kew nakanengneng ne ka lukes ne eggilabet te iling due ne malitan, egkeyimu e ne sabeka sikandan ne lawa? Su nasulat diye te Kasulatan ne miggenendue, “Ne sikandan se daruwa, egkeyimu ne sabeka.” 17 Piru ka etew ne egkasabeka diye te Magbebaye, egkasabeke e ka geyinawa ran te Magbebaye.
18 Purisu, pakaddiyui niyu ka egpeyilabetey ne kene ne alunggun. Ka duma ne sale te etew, kene egpakarereet te lawa, piru ka etew ne eggilabet te kene ne asawa rin, egpakasale te kandin mismu ne lawa. 19 [xr]Ware kew bes nakanengneng ne ka lawa niyu, timplu ne in-ugpaan te Panisingan te Manama ne imbehey rin kaniyu? Kene ne sikaniyu ka kamuney te lawa niyu su ka Manama. 20 Imbayaran kew e nikandin. Sikan naa, gamita niyu ka lawa niyu eyew te pegdayan te Manama.
71 Na, seini ka tambag ku meyitenged te inse niyu diye te sulat: meupiya iya perem ne kene eg-asawa[fn] ka lukes. 2 Piru puun su masalig ka egpeyibhilabetey ne kene ne alunggun, keilangan ne eg-asawa iya ka lukes, ne iling ded degma ka malitan. 3 Ka alunggun, keilangan ne egpewulirey. Ka lukes, keilangan ne eggulid te asawa rin, ne iling ded degma ka malitan. 4 Ka malitan, kenad ne iyan egkamkamuney te lawa rin, ke kene, ka asawa rin e. Ne iling ded degma ka lukes, kenad e ne sikandin ka egkamkamuney te lawa rin su ka asawa rin e degma. 5 Kene kew kene-kene ke eggulid ka asawa niyu kaniyu, angin e ke nekegsabut kew ne kene kew pad egpewulirey su eyew eggamiten niyu ka timpu niyu te peg-ampu. Pegkapenga te nasabutan niyu, keilangan ne egpewulirey kew e man-e, su kema ke egkatintal kew ni Meibulan tenged su kene niyud e egkatigkel ka alig niyu.
6 Kene ne inlalag ku seini ne menu insuhu ku sikaniyu, ke kene, intuhutan ku re sikaniyu ne eg-asawa. 7 Meupiya perem ke langun niyu ne iling pad keddiey, piru imbehayan te Manama ka tagse sabeka te katuenan ne ware peg-ilinga.
8 Egnangenan ku sikaniyu se ware pad nenakaasawa, wey sikaniyu se me balu, te meupiya pad perem ke egpekeiling kew keddiey te ware mig-asawa. 9 Piru ke kene kew egpakatigkel te eggeramen niyu, egkaayun ne eg-asawa kew. Su meupiya pad ka eg-asawa du te egkeyirapan tenged te igkeupii te lawa niyu.
10 [xr]Ne sikaniyu se manggiasawe e, due iglalag ku kaniyu, ne kene ne suhu ku seini, su suhu te Magbebaye. Ka asawa ne malitan, keilangan ne kene egpakigsuwey te asawa rin. 11 Piru ke egpakigsuwey sikandin, keilangan ne kene sikandin eg-abey eg-asawa wey ke meupiya pad ke egpekeg-uli ka meupiya ne geyinawa ran. Ne ka lukes degma, keilangan ne kene egpakigsuwey te asawa rin.
12 Seini ka iglalag ku te duma, keddi de seini, kene egpuun te Magbebaye: ke due suled ta ne kene egpalintutuu ka asawa rin, piru eg-uyun ka malitan ne eg-ugpe pad duma kandin, keilangan ne kene sikandin egpakigsuwey te asawa rin. 13 Ne ke due degma malitan ne kene egpalintutuu ka asawa rin, piru eg-uyun ka lukes ne eg-ugpe pad duma kandin, keilangan ne kene sikandin egpakigsuwey te lukes. 14 Su ka lukes ne ware migpalintutuu, in-isip te Manama ne sakup din pinaahi te asawa rin ne migpalintutuu. Ne ka malitan ne ware migpalintutuu, in-isip degma te Manama ne sakup din pinaahi te asawa rin ne migpalintutuu. Su emun ke kene pa ne iling due, egpekeiling e perem ka me anak dan te me anak te seeye se ware migpalintutuu. Piru ka malehet, in-isip e degma sikandan te Manama ne sakup din tenged kandan te alunggun. 15 Piru ke egkeupian ne egpakigsuwey te asawa rin seeye se ware migpalintutuu, tuhuti niyu sikandin. Te iling due ne paahi, kenad e egkabakus ka asawa ne migpalintutuu, su in-alam ki te Manama ne eg-ugpe ne malinawen. 16 Su sikeykew se malitan ne migpalintutuu, ware ka nakataha ke egkeuyan nu naan ded ka asawa nu wey se kene. Ne sikeykew degma se lukes, ware ka degma nakataha ke egkeuyan nu naan ded ka asawa nu wey se kene.
17 Keilangan ne ka tagse sabeka, egpabulus eg-ugpe sumale te peg-ugpe ne igbehey te Magbebaye kandin, ne iyan sika se peg-ugpe din te timpu te peg-alam te Manama kandin. Iling kayi ka impanulu ku diye te langun ne punduk te migmalintutuu ne egkeendiyaan ku. 18 Ke natuli e ka etew te peg-alam te Manama kandin, kene perem ne keilangan ne eg-aween din ka tulak te pegtuli kandin. Ne emun ke ware pad sikandin natuli te peg-alam kandin te Manama, kene ne keilangan ne egpatuli pad sikandin. 19 Su kene ne impurtanti ke natuli ka etew wey se ware. Iyan de impurtanti ka pegtuman te me suhu te Manama. 20 Ka tagse sabeka, keilangan ne egpabulus te keugpe din ke nekey sikandin te peg-alam te Manama kandin. 21 Emun ke uripen ka te peg-alam te Manama keykew, balahara nu sika. Piru ke due kaayunan ne egpakalihawang ka, palimmakuti nu sika. 22 Su emun ke uripen ka te timpu ne in-alam ka te Magbebaye, in-isip kad e kuntee te Magbebaye ne kene ne uripen. Ne iling ded degma, emun ke kene ka ne uripen te peg-alam te Magbebaye keykew, neyimu kad e kuntee ne uripen ni Kristu. 23 Imbayaran kew e te Manama, purisu kene kew e peuripen te me etew. 24 Purisu me suled, ka tagse sabeka kaniyu, keilangan ne egpabulus ne eg-ugpe ke nekey ka peg-ugpe din te peg-alam te Manama kandin.
25 Na, meyitenged te seeye se ware pad nakaasawa: ware suhu keddiey ne egpuun te Magbebaye, piru seini ka tambag ku isip etew ne egkasalihan tenged te hid-u te Manama.
26 Tenged te keyirapan te seini kuntee ne timpu, insuman-suman ku ne meupiya pad perem ke egpabulus kew pad te peg-ugpe niyu kuntee. 27 Emun ke nakaasawa kad, kene ka pakigsuwey te asawa nu. Ne emun ke ware asawa nu, kene kad e mule pamitew te eg-asaween nu. 28 Piru emun ke eg-asawa ke ma iya, kene ke red egpakasale; ne emun ke eg-asawa ka mengebay, kene ded sikandin egpakasale. Piru seeye se egmangasawa te seini ne timpu, egpakabaye te me keyirapan te peg-ugpe dan, ne iyan ku perem igkeupii ne kene kew egpakabaye due.
29 Seini ka igpasabut ku me suled: malepet naan de ka nasame ne timpu. Ne puun kuntee seeye se manggiasawe e ne me lukes, keilangan ne egpamakey sikandan ne hendue te ware asawa ran. 30 Ne seeye se eglungku, keilangan ne eg-ugpe sikandan ne hendue te ware miglungku; ne seeye se egkahale, keilangan ne eg-ugpe ne hendue te ware nahale; seeye se migpameli, keilangan ne henduen de te kene ne kandan ka egpameliyen dan. 31 Emun ke eggamit ki te minsan nekey kayi te ampew te tane, keilangan ne kene ki perem egkatiglingey due, su ka peg-ugpe ta te seini ne kalibutan, mahaan de egkataman.
32 Iyan ku igkeupii ne kene kew egkasasew te peg-ugpe niyu. Ka lukes ne ware asawa, iyan din de igkasasew ka himu te Magbebaye, ke egmenuwen din sikandin te pegpahale. 33 Piru ka lukes ne nakaasawe e, egkasasew te langun-langun de kayi te ampew te tane, wey ke egmenuwen din te pegpahale te asawa rin, 34 ne sika ka egpuunan ne egkabaad ka suman-suman din. Ne iling ded degma ka malitan ne ware asawa, wey ke mengebay pad iya, iyan din de igkasasew ka meyitenged te himu te Magbebaye, su egkeupian sikandin ne igbehey rin te Manama ka umul rin, ware tapid te lawa rin wey te gimukud din. Piru ka malitan ne nakaasawe e, egkasasew sikandin meyitenged te langun-langun de kayi te ampew te tane, ke egmenuwen din te pegpahale te asawa rin.
35 Inlalag ku seini eyew te pegbulig kaniyu, ne kene ne pegbalabag kaniyu, ke kene, eyew egmeupiya ka peg-ugpe niyu wey ware egpakabalabag te pegpamakey niyu te Magbebaye.
36 Na, ke due lukes ne egpangasawa ne nakasuman-suman ne nekeyimu sikandin te kene ne eleg diye te egpangasaween din, wey eglised e sikandin ka egtigkel te eggeramen din, wey pegsuman-suman din ne eleg en iya ne egpeg-asaweey e sikandan, meupiya pad ke egpakasal e sikandan. Kene ne sale sika. 37 Piru ke nakapalene-lene e ka geyinawa rin ne kene eg-asawa, wey te suman-suman din ne kene ne keilangan su egpakatigkel sikandin, meupiya ka eggimuwen din. 38 Purisu, seeye se eg-asawa te tratu rin, meupiya ka eggimuwen din, piru meupiya pad seeye se kene eg-asawa.
39 Ka manggiasawa ne malitan, kene egkaayun ne eg-abey pad sikandin eg-asawa ke neuyag pad ka asawa rin. Piru ke egpatey e ka iglukes din, egkaayun e man-e sikandin ne eg-asawa ke hentew ka igkeupii rin, piru keilangan ne ka lukes, due pegpalintutuu te Magbebaye. 40 Piru ke sikeddi ka egpalalahen, subla pad ne meupiya ke kenad e eg-asawa sikandin. Sika ka isip ku wey te keddi ne suman-suman, ka Panisingan te Manama ka migpanulu keddi due.
81 Na, meyitenged te keenen ne inhalad e diye te diyus-diyus: malehet iya ka ingkahi niyu ne sikanta langun, nakataha kid e meyitenged due. Ne minsan ke nakataha kid te ware karuan te peghalad diye te diyus-diyus, hendue te malemu re ka pegpeggasal ta, piru ke due geyinawa ta, egpakalig-en ki te duma ta te pegpalintutuu. 2 Ke due etew ne egsuman-suman ne due katuenan din, ware din naan pad nanengnengi ke nekey ka kulang te natuenan din. 3 Piru ka minsan hentew ne eggeyinawa te Manama, neila sikandin te Manama.
4 Sikan naa, meyitenged man-e te pegkeen te keenen ne inhalad e diye te me diyus-diyus: nakataha kid e ne ka diyus-diyus, kene iya ne malehet ne manama, wey warad e lein ne Manama su sabeka re iya. 5 Su minsan ke due egkahiyen te me etew ne me manama diye te langit wey kayi te tane, wey minsan masalig ka manama wey ahalen, 6 piru sikanta mule, sabeka re ka Manama. Sikandin ka Amey ne iyan miggimu te langun wey ka migpuunan ne neuyag ki. Ne sabeka re ka Magbebaye ne si Hisu Kristu, ne pinaahi kandin, inggimu ka langun-langun de iya, wey pinaahi man-e kandin, due umul ta ne ware egtamanan.
7 Piru kene ne langun ne migmalintutuu ne nakataha meyitenged due. Ka duma, nalayam te diyus-diyus dengan, ne taman kuntee, egsumsumanen dan ded ne ka sika ne pegkeen ne nahalad e, kandin iya te diyus-diyus. Ne puun su mahuye ka kunsinsya ran, egkaheram dan ne egmalindit sikandan ke egkeen due. 8 Piru ka keenen, kene ne iyan egpuunan ne egkahale ka Manama kanta. Ware egkaangey ta wey ware egkalaag kanta ke egkeen ki due wey se kene.
9 Piru minsan ke due kaligwangan niyu te pegkeen te minsan nekey, keilangan ne egbantey kew, su kema ke sika ka egpakabalabag te seeye se mahuye pad se pegpalintutuu. 10 Panunggiling ke egkeen ka diye te timplu te diyus-diyus, sikeykew se duen e katuenan meyitenged due, ne egkiteen ka mule te seeye se etew ne eg-isip te sale ka egkeen te inhalad e, kema ke egkabagget e sikandin ne egkeen degma. 11 Purisu, egkareetan sika se suled nu ne mahuye se pegpalintutuu, tenged te sika se “katuenan” nu, ne si Kristu, migpeyimatey red degma para kandin. 12 Te iling due ne paahi, nakasale ka ki Kristu tenged su nakasale ka te me suled nu ne mahuye se pegpalintutuu, pinaahi te inggimu nu ne nakabagget kandan te peggimu te iling dutu ne supak te kunsinsya ran. 13 Sikan naa, emun ke iyan egpuunan ka egkeenen ku ne egpakasale ka suled ku, kena ad e egkeen te ngalap eyew kena a egkeyimu ne egpuunan ne egpakasale sikandin.
91 Sikeddi seini, duen e kaligwangan ku, menu ma iya? Ne apustulis e red man-e, tenged su nakakita a iya ki Hisus ne Magbebaye ta, wey sikaniyu mismu ka behas te himu ku ne imbehey te Magbebaye keddiey. 2 Ke kene e ma ne apustulis diye te suman-suman te duma, asal naan ubag due te kaniyu. Su sikaniyu se migpalintutuu ka igkapamalehet ne apustulis a iya te Magbebaye.
3 Seini ka igtabak ku te seeye se eg-ugsi-ugsi keddiey: 4 emun ke malehet ma ne apustulis key, ware naan en iya katenged ney te pegdawat te keenen wey inumen ne igsendad kanami te seeye se napanulu ney? 5 Ware naan e katenged ney ne egduruma te me asawa ne migpalintutuu iling te eggimuwen te me suled te Magbebaye, wey te duma ne me apustulis, wey ni Pidru? 6 Wey ke, sikanami naan de iya ki Birnabi ka keilangan ne egtrabahu eyew egkeuyag key? 7 Duen naa sundalu ne egbayaran din mismu ka pegkasundalu rin? Duen naa migpamula ne kene ne iyan egpakakeen te pinamula rin? Duen naa talagtameng te me karniru ne kene ne iyan eg-inum te gatas te intamengan din?
8 Seini se inlalag ku, kene ne inetew-etew re ne suman-suman, ke kene, seini red degma ka impanulu diye te Balaud ni Muwisis. 9 [xr]Su nasulat sika diye te Balaud ne miggenendue, “Kene nu pungesa ka be-be te baka ke igdiriek sikandin.” Mania, me baka re ka igkasasew te Manama? 10 Klaru ne sikanta ka igpasabut din te inlalag din. Uya iya, insulat seeye para kanami, tenged su seeye se me talagdaru wey talaggaani, egpallateng sikandan ne egpakarawat te baad dan. 11 [xr]Puun su migpamula key due te kaniyu te ispirituwanen ne beni, mabehat naan e kaniyu ke egbuyu key te keuyahan ney? 12 Ke duen ma katenged te duma ne egtetahad te egpuun kaniyu, labew key en iya!
Piru ware ney mule gamita ka sika ne katenged, ke kene, in-antus ney ka langun eyew kene egkabalabahan ka pegpangguhud te Meupiya ne Panugtulen meyitenged ki Kristu.13 [xr]Ware kew bes nakataha ne seeye se migpamakey diye te timplu, diye egkuwa te egkeenen dan te timplu? Ne seeye se migpamakey degma diye te altar, egkuwa sikandan te baad dan puun te me halad? 14 [xr]Ne iling naan ded degma, migsuhu ka Magbebaye ne seeye se nakarawat te Meupiya ne Panugtulen, keilangan ne iyan egbehey te keuyahan te seeye se migpangguhud kandan te Meupiya ne Panugtulen.
15 Piru wara a miggamit te sika ne me katenged iling te pegpabulig kaniyu. Ne kene man-e ne iyan ku insulat kayi ne menu egpallateng a ne egbehayan a nikaniyu. Su egmeupiyeen ku pad ka egpatey te gutas du te egkaawe ka katenged ku te pegpeggasal. 16 Ware katenged ku te pegpeggasal meyitenged te pegwali ku te Meupiya ne Panugtulen, su impehes a iya te Manama te peggimu due. Ne mekeyid-u-hid-u a ke kene ku sika eggimuwen. 17 Su emun perem ke eggimuwen ku sika te keddiey ne pegbuut, eleg perem ne eg-unahan a. Piru kene ne keddi sika ne pegbuut, su insalig de te Manama keddi ka sika ne himu. 18 Nekey naan e ka unag ku? Ware lein gawas te egpakawali a te Meupiya ne Panugtulen ne ware migpabayad, minsan duen iya perem katenged ku te pegpabayad.
19 Su minsan ke due kaligwangan ku, wey wara a neuripen te minsan hentew, piru migpeuripen a iya te langun ne etew su eyew masalig ka me etew ne egkeuyan ku. 20 Su emun ke Hudiyu ka me duma ku, mig-ikulan ku degma ka batasan dan su eyew egkeuyan ku sikandan. Ne minsan ke wara a migpasakup te Balaud ni Muwisis, migtuman e red man-e due eyew egkeuyan ku seeye se migpasakup te Balaud. 21 Ne iling naan ded degma, te timpu ne iyan ku duma seeye se kene ne me Hudiyu ne kene eg-ikul te Balaud ni Muwisis, mig-iling a degma kandan ne kene eg-ikul te Balaud, su eyew egkeuyan ku sikandan te pegpalintutuu. Piru kene sika egpasabut ne kena a egtuman te Balaud te Manama, mig-ikul a iya te balaud ni Kristu. 22 Su emun ke diya a te magguye, egpahuye-guya a degma, eyew egkeuyan ku sikandan. Purisu egpamitew a te paahi ne egpekeiling a kandan eyew egkaluwas ku ka duma kandan.
23 Inggimu ku sika eyew egpekeempet ka Meupiya ne Panugtulen wey eyew egkatalaran a te panalangin te Manama ne egpuun due. 24 Ware kew bes nakataha ne timpu te peglungkesu, egpallahuy seeye se langun ne eg-apil piru sabeka re ka egpakarawat te unag? Sikan naa, pallahuy kew su eyew egkaangey niyu ka unag ne igbehey te Manama kaniyu. 25 Ka langun ne eg-apil te peglungkesu, egbebasbas ne egtigkel te lawa ran. Eggimuwen dan sika su eyew egkarawat dan ka unag ne eglihad de. Piru sikanta mule, eggimuwen ta sika eyew egkarawat ta ka unag ne ware egtamanan. 26 Sikan naa, iyan ku eg-ilingan seeye se migpallahuy ne migpalaheteng diye te katammanan te lumba. Ne eg-ilingan ku man-e seeye se migpasumbahey ne ware migpangawang migpanumbag. 27 Imbasbas ku ka lawa ku wey impegnel ku ka mareet ne igkeupii ku su eyew kena a igsawile pegkapenga ku te pegwali diye te duma.
101 [xra][xrb]Me suled, egkeupian a ne egpakasuman-suman kew te neyitabu dengan te kaap-apuan ta. Imbantayan sikandan langun te Manama pinaahi te gapun, wey nakalapas sikandan diye te Malalab ne Dahat ne ware namenu. 2 Ne pinaahi te pegbantey kandan te gapun wey peglapas dan te dahat, nekeiling te imbewutismuwan sikandan langun isip me sakup ni Muwisis. 3 [xr]Nangeen sikandan langun te keenen ne imbehey te Manama, 4 [xr]wey nanginum sikandan langun te weyig ne impalihawang din diye te batu. Mig-inum sikandan puun te ispirituwanen ne batu ne migduma kandan; ne ka sika ne batu, iyan si Kristu. 5 [xr]Piru minsan pad due, ware ikahale te Manama ka kasuluhan kandan, purisu nammatey sikandan ne napayatpat ka me lawa ran diye te disirtu.
6 [xr]Na, seeye se neyitabu kandan, pegpaney-paney e kanta su eyew kene ki iya egkeinniyat te mareet ne iling te inggimu ran. 7 [xr]Kene kew simba te me diyus-diyus iling te inggimu te me duma ran dengan, su nasulat e te Kasulatan, “Naminnuu ka me etew ne nangiinum wey nangekeen, ne nataman, nanasindeg e ka nanesayew te kahale.” 8 [xr]Keilangan ne kene ki egpeyilabetey ka kene ne alunggun iling te inggimu te duma ran dengan, purisu migpamatey ka 23,000 ne me duma ran te sabeka re ne aldew. 9 [xr]Kene ta eg-el-elehan si Kristu[fn] iling te inggimu te duma ran dengan, purisu nammatey sikandan ka impangahat te me uled. 10 [xr]Keilangan ne kene ki egsalew-salew iling te inggimu te duma ran dengan, purisu indereetan e sikandan te panalihan ne talagdereet.
11 Neyitabu seeye diye te kandan isip panunggilingan te duma ne etew, wey insulat sika eyew te pegpaney-paney kanta te mig-ugpe te timpu ne mahaan e egkataman ka inged.
12 Su emun ke due egsuman-suman ne malig-en e ka pegpalintutuu rin, keilangan ne egbantey sikandin su kema ke egpakasale degma sikandin. 13 Ka peg-eleg-eleg ne nabayaan niyu, iling ded te nabayaan te duma ne me etew. Piru matinumanen ka Manama te saad din wey kene din igtuhut ne kene niyu egkeelehan ka peg-eleg-eleg ne egginguma kaniyu. Emun ke egginguma ka peg-eleg-eleg, egbehayan kew te Manama te paahi eyew egkaantus niyu sika.
14 Sikan naa me pinalangge ku, pakaddiyu kew te pegsimba te me diyus-diyus. 15 Sikaniyu, maheteng ka suman-suman niyu, sikan naa, sumsumana niyu ke eleg ka eglalahen ku wey se kene. 16 [xr]Sikanta se migmalintutuu, emun ke eglibulung ki eyew te pegsuman-suman te kamatayen ni Kristu, due eg-inumen ta ne egpasalamatan ta te Manama, wey due degma egtepik-tepiken ta ne egkeenen ta. Ne pinaahi rue, egpakasawit ki te langesa wey lawa ni Kristu, menu ma iya? 17 Ne minsan masalig ki, henduen de te sabeka ki re ne lawa tenged su sabeka re ne paan ka ingkeen ta.
18 [xr]Sumsumana niyu ka keet-etawan te Israil: ka langun ne migkeen te impanubad e, migpakita re iya sikandan ne migsawit e te pegsimba te Manama, menu ma iya? 19 Iyan ku naa igpasabut due ne seeye se diyus-diyus wey ka inhalad e diye te diyus-diyus due karuan? 20 [xr]Kene ne sika! Iyan ku mule igpasabut, ne ka sika ne me halad te kene egpalintutuu, diye dan ihalad te me busew, kene ne diye te Manama. Ne kena a egkeupian ne egpakasabeka kew te me busew. 21 Kene egkaayun ne eg-inum kew puun te ubab te Magbebaye wey te ubab degma te me busew. Kene egkaayun ne egkeen kew diye te keenanan te Magbebaye wey keenanan degma te me busew. 22 [xr]Mania te egpepangalikuren te red iya ka Magbebaye? Manekal ki bes pad kuntere kandin?
23 [xr]Due duma ne egkahi ne intuhutan ki kun ne eggimu te minsan nekey, piru, kene ne langun ne egpakabulig wey egpakalig-en kanta. 24 Keilangan ne ware sabeka ne iyan de egsumsumanen ka kandin mismu ne keupianan, ke kene, sika se keupianan te duma.
25 Keena niyu ka minsan nekey ne ngalap ne igbelegye diye te palingki, piru kene kew e inse ke impakapanubad naan e seeye diye te diyus-diyus wey se ware eyew kene kew e egkunsinsya. 26 [xr]Su sumale te nasulat te Kasulatan, “Kandin te Magbebaye ka kalibutan wey ka langun ne tahu kayi.”
27 Emun ke due kene egpalintutuu ne egginggat kaniyu ne diye egkeen te kandan, ne egkeupian kew ne eggendiye, keena niyu ka langun ne igsendad kaniyu. Kene kew e inse-inse ke impakapanubad naa seeye diye te diyus-diyus wey se ware eyew kene kew e egkunsinsya. 28 Piru ke due egnangen kaniyu ne egkahi, “Impanubad man e diye te diyus-diyus ka sika ne sere,” kene kew e keen due. Kene kew e keen due tenged te seeye se etew ne mignangen kaniyu wey tenged te kunsinsya. 29 Kene ne iyan ku igpasabut ka kaniyu ne kunsinsya, ke kene, ka kunsinsya te etew ne mignangen kaniyu. Ke due eg-inse, “Mania te egtigkelen ku ka igkeupii ku tenged te kunsinsya te duma? 30 Ke egpasalamatan ku ma te Manama ka egkeenen ku, mania te egsagsahukul ka me etew keddiey meyitenged te keenen ne egpasalamatan ku?”
31 Purisu, emun ke egkeen kew, ke eg-inum kew, wey ke eggimu te minsan nekey, himuwa niyu sika te pegdayan te Manama. 32 Kene kew himu te egpakatameneng te me Hudiyu, Grigu, wey te migmalintutuu te Manama. 33 Ilingi niyu ka inggimu ku ne pegpamitew te paahi ne egkabulihan ka langun. Su wara a migpamitew te keddi ne keupianan, ke kene, sika se keupianan te duma, eyew egkaluwas sikandan.
111 [xr]Ilingi a nikaniyu, iling te peg-iling ku degma ki Kristu.
2 Egdeyrayen ku sikaniyu tenged su layun a nikaniyu sumsumana, wey in-ikul niyu ka impanulu ku kaniyu. 3 Piru egkeupian a ne egpakasabut kew ne si Kristu ka labew te lukes, ne ka lukes ka labew te asawa rin, ne ka Manama ka labew ki Kristu. 4 Emun ke eglibulung kew te pegsimba, ne due lukes ne eg-ampu wey ke egpangguhud naa te impanengneng te Manama ne egteterung, egpeyilew sikandin ki Kristu ne iyan labew kandin. 5 Piru ke due malitan ne eg-ampu wey ke egpangguhud naa te impanengneng te Manama ne kene egteterung, egpeyilew sikandin te asawa rin ne iyan labew kandin. Nekeiling de te migpeupew sikandin. 6 Su ka malitan ne kene egteterung, keilangan ne egtempuhen ka bulbul rin. Ne puun su egpekeyilew te malitan ka egtempuhan wey ke eg-abuluhan naa, keilangan ne egteterung iya sikandin. 7 [xr]Ka egpuunan ne kene egteterung ka lukes, tenged su alung sikandin te ulaula wey te katelesan te Manama. Piru ka malitan, sikandin iya ka katelesan te lukes. 8 [xr]Su ware himuwa ka lukes puun te malitan, ke kene, ka malitan mule ka diye migpuun te lukes. 9 Ware degma himuwa te Manama ka lukes para te malitan, ke kene, ka malitan mule ka inggimu para te lukes. 10 Purisu, keilangan iya ne egteterung ka malitan te pegpeila ne sakup sikandin te lukes, su minsan ka me panalihan, egbantey kandin. 11 Piru te pegsabeka ta diye te Magbebaye, egkeilangan ded degma te lukes ka malitan, ne iling ded degma ka lukes, egkeilangan ded te malitan. 12 Su minsan te an-anayan, inggimu ka malitan puun te lukes, ne kuntee, ka lukes diye eglesut te malitan. Piru ka langun-langun, diye de iya egpuun te Manama.
13 Sumsumana niyu seini: eleg naa emun ke eg-ampu ka malitan diye te Manama ne kene egteterung? 14 Tapey kid e nakataha ne mekeyilew-hilew ka lukes ne malayat se bulbul, 15 piru ka malitan mule, amana ne tetelesi sikandin ke malayat ka bulbul rin. Su imbehayan sikandin te malayat ne bulbul eyew te pegbunbun te ulu rin. 16 Ke due egkeupian ne egpakig-apul meyitenged kayi, iyan ku re igkalalag kandin ne iling iya rue ne batasan ka in-ikul ney, ne iling ded degma ka inggimu te duma ne migpalintutuu te Manama.
(Mat 26:26‑29; Mar 14:22‑25; Luk 22:14‑20)
17 Piru ka seup kuntee ne igpanulu ku kaniyu, kena a egpakareyrey kaniyu, tenged su kene egpakameupiya kaniyu ka peglibulung niyu te pegsimba, su nasi egpakarereet kaniyu. 18 Hun-a te langun, nakarineg a ne emun kun ke eglibulung kew, egkabaad-baad kew kun, ne hendue te egpakapalintutuu a due. 19 Su keilangan pad iya ne egkeyitabu sika due te kaniyu su eyew egkeila ke hentew kaniyu ka malehet ne migmalintutuu. 20 Te timpu ne miglibulung kew ka migkeen te pegsuman-suman te kamatayen te Magbebaye, ne egngaranan te Iglabung te Magbebaye, kene ne sikandin ka insuman-suman niyu. 21 Su emun ke egkekeen e, masi keen kew re due te keenen niyu, ne due duma ne eggutasan pad, ne due duma ne egkewubug e. 22 Mania, ware me baley niyu ne egkakeenan niyu wey egkeinuman niyu? Su sika se inggimu niyu, inlemetan niyu ka langun ne migmalintutuu wey impeyilawan niyu ka egkengaayu-ayu. Na, nekey naa ka iglalag ku kaniyu? Egdeyrayen ku naa sikaniyu te sika ne hinimuwan niyu? Kene iya!
23 Su seini ka impanulu te Magbebaye keddiey ne impanulu kud degma due te kaniyu: ka Magbebaye ne si Hisus, migkuwa te paan te seeye ne karusileman te eg-akalan e sikandin, 24 wey te nakapasalamat e sikandin te Manama, impanepik-tepik din e seeye te migkahi, “Seini ka lawa ku ne igpanubad para kaniyu. Himuwa niyu seini te pegsuman-suman keddiey.” 25 [xra][xrb]Pegkapenga ran te migkeen, iling ded man-e ka inggimu ni Hisus te pegkuwa rin te ubab, kahi rin, “Seini ne ubab, ka iyam ne kasabutan te Manama ne egpamalehetan pinaahi te langesa ku. Tagse eg-inum kew kayi, himuwa niyu sika te pegsuman-suman keddiey.” 26 Tagse egkeen kew te seini ne paan wey eg-inum puun te seini ne ubab, ipangguhud niyu naa ka kamatayen te Magbebaye taman te peglibed din man-e.
27 Purisu, ka minsan hentew ne egkeen te paan wey eg-inum puun te ubab te Magbebaye te kene ne eleg ne paahi, nakasale sikandin te lawa wey te langesa te Magbebaye. 28 Keilangan ne ka tagse etew, eg-ugsi-ugsi te pegkeetew rin, ne hendue egkeen te paan wey eg-inum puun te ubab. 29 Su ke kene niyu eg-ileen ka kaluwasan te lawa te Magbebaye te pegkeen niyu te paan wey peg-inum niyu puun te ubab, eggukuman kew te pegkeen wey peg-inum niyu rue. 30 Sikan naa ka masalig kaniyu ka mahuye-guye wey egmanderalu, wey due duma ne nammatey e. 31 Piru ke eg-ug-ugsiyen ta iya ka pegkeetew ta, kene ki perem egkewukuman. 32 Piru emun ke eggukuman ki te Magbebaye, egdisiplineen ki naa nikandin, eyew kene ki egpakalagkes egkaparuseyi te seeye se ware migpalintutuu.
33 Purisu me suled ku, emun ke eglibulung kew ka egpangekeen te Iglabung te Magbebaye, patagtaharey kew ka tagse sabeka. 34 Ke due sabeka ne eggutasan, keilangan ne diyad sikandin egkeen te baley rin, su eyew kene kew egkewukuman te Manama ke eglibulung kew. Na, meyitenged te duma pad ne diye te sulat niyu, duen kud e eglalaha te peggenduen ku.
121 Na, me suled, egkeupian a ne egpakasabut kew meyitenged te katuenan ne imbehey te Manama. 2 Nakataha kew e, ne timpu te ware kew pad migpalintutuu te Manama, neuyan kew te nalein-lein ne paahi eyew te pegsimba te me diyus-diyus ne kene egpakalalag. 3 Sikan naa, egkeupian a ne egpakataha kew ne ware etew ne in-umaan te Panisingan te Manama ne egpakarilus ki Hisus. Ne ware degma etew ne egpakakahi ne Magbebaye si Hisus ke ware sikandin umeyi te Panisingan te Manama.
4 [xr]Due nalein-lein ne klasi te me katuenan ne igbehey te Manama te migmalintutuu, piru sikan ded ne Panisingan ka egpuunan due. 5 Due degma nalein-lein ne paahi te pegpamakey ta, piru sikan ded ne Magbebaye ka egpamakayen ta. 6 Ne due man-e nalein-lein ne igpeyimu te Manama kanta, piru sikan ded ne Manama ka egbulig kanta langun te eggimu rue. 7 Egbehayan te Panisingan ka tagse sabeka kanta te katuenan te pegpeila ne due ka Panisingan, su eyew egpakabulig ki te duma ta. 8 Ka senge-etew, egbehayan te Panisingan te pegpasabut te kaalam te Manama, ne ka sabeka, egbehayan degma te sikan ded ne Panisingan te manedted ne katuenan te pegpanulu. 9 Ka senge-etew, egbehayan te sikan ded ne Panisingan te dakel ne pegpalintutuu, ne ka sabeka, egbehayan te sikan ded ne Panisingan te pegpamawi. 10 Senge-etew, egbehayan te peggimu te me kein-inuwan, ka sabeka sika se pegpangguhud te impanengneng te Manama, ne ka sabeka sika se peg-ila te me panisingan, ka sabeka sika se peglalag te lein ne me linalahan, ne ka sabeka, sika se pegsabut te lein ne linalahan. 11 Sika se langun, himu te sabeka re wey sikan ded ne Panisingan. Egpamehayan din ka tagse sabeka te katuenan sumale te kandin ne pegbuut.
12 [xr]Ka lawa ta, masalig ne baad. Ne minsan ke masalig ne baad, piru sabeka re iya sika ne lawa. Ne iling naan ded degma si Kristu wey seeye se migpalintutuu kandin. 13 Su sikanta langun, Hudiyu ma wey se kene, uripen ma wey se kene, nabewutismuwan kid eyew egkeyimu ne sabeka ne lawa pinaahi te sabeka ne Panisingan te Manama, ne sika ne Panisingan ka narawat ta langun.[fn]
14 Su ka lawa, kene ne sabeka re ne baad su masalig. 15 Panunggiling ke egkahi ka paa, “Kena a ne baad te lawa su kena a ne belad,” piru baad pad iya sikandin te lawa minsan egkahi sikandin te iling due. 16 Ne panunggiling ke egkahi degma ka talinga, “Puun su kene e ma ne mata, kena a ne baad te lawa,” piru baad pad iya sikandin te lawa minsan egkahi sikandin te iling due. 17 Panunggiling ke neelin naan de ne mata ka intiru ne lawa, egmenuwen naan e te pegdineg? Wey ke senge-talingaan naan de ka sabeka ne lawa, egmenuwen naan e te peggarek te nekey re iya? 18 Piru kene ne iling due, su intahu te Manama ka nalein-lein ne baad te lawa ta diye te natahuan dan sumale te pegbuut din. 19 Kenad e egkangaranan ne lawa ke sabeka re ne baad. 20 Su ka malehet, masalig iya ne baad, piru sabeka re ne lawa.
21 Ka mata, kene egpakakahi diye te belad, “Kene ku egkeilanganen sikeykew!” Kene degma egpakakahi ka ulu diye te paa, “Kene ku egkeilanganen sikeykew!” 22 Kunaleg te sika se me baad te lawa ne egkahiyen ta ne mahuye wey kene ne impurtanti, iyan bes amana egkeilangana. 23 Ne seeye se me baad te lawa ne in-isip ta ne ware amana karuan, nasi ne iyan ta amana egtangguwen. Ne seeye se me baad te lawa ne kene perem ne meupiya ne egtengtengan, nasi ne iyan ta eg-ay-ayaran te egpakumbale. 24 Piru seeye se me meupiya ne baad te lawa ta, kene ne keilangan ne egtangguwen te iling due. Piru inggimu te Manama ka lawa ta eyew egkabehayan te dakel ne bantug ka baad te lawa ne bayew kene perem ne impurtanti 25 su eyew kene egkabaad-baad, ke kene, egpegtangtangguwey sikandan. 26 Emun ke egmasakit ka sabeka ne baad, egmasakit iya ka langun, ne emun ke egdeyrayen ka sabeka, egkahale sikandan langun.
27 Ne seini ka kaluwasan kayi: sikanta se migpalintutuu, iyan ta egkeilingan ka lawa ni Kristu, ne ka tagse naa sabeka kanta, me baad ki te sika ne lawa. 28 [xr]Ne ka sika ne lawa ni Kristu, nalein-lein ka impeyimu te Manama. Ka an-anayan ne in-alam te Manama, sika se me apustulis, ka igkarangeb sika se me prupita, ne ka igkatelu sika se me talagpanulu, nataman, sikan e se me talaggimu te me kein-inuwan, ka me talagbawi, ka me talagbulig, ka me talagpangulu te langun-langun de, wey talaglalag te lein ne me linalahan. 29 Langun te naa ne me apustulis? Langun naa ne me prupita? Langun naa ne me talagpanulu? Langun naa ne eggimu te me kein-inuwan? 30 Langun naa ne imbehayan te pegpamawi? Langun naa ne egpakalalag te lein ne me linalahan? Langun naa ne egpakapasabut ke nekey ka kaluwasan te sika se lein ne me linalahan?
31 Sikan naa, keilangan ne iyan niyu ikabagget ka subla pad ne impurtanti ne me katuenan.
Ne kuntee igpanulu ku kaniyu ka subla pad ne meupiya te langun.
131 Minsan ke egpakalalag a te egkalein-lein ne linalahan te me etew wey te me panalihan, piru ke ware geyinawa ku diye te duma, egpekeiling e re te ahung ne mahulub wey ke putew ne basalan ne egtetahingting. 2 [xr]Ne minsan ke egpakapanagne a, wey egpakasabut a te langun ne neeles de wey ke egkateu a te langun, wey minsan ke due pegpalintutuu ku ne egpakapaalin te me bubungan, piru ke ware geyinawa ku diye te duma, ware iya pulus ku. 3 Ne emun ke igpamehey kud e ka langun ne keddiey, wey minsan pad ke igtuhut ku ne egtutungen ka lawa ku, piru ke ware geyinawa ku diye te duma, ware iya egkaangey ku te sika ne eggimuwen ku.
4 Ka etew ne geheyinaween te duma, mapariralemen, meupiya diye te duma, kene ne iimmeen, kene ne mapegpeggasal wey kene ne hambuhen. 5 Ka etew ne geheyinaween te duma, kene ne egkasen, kene ne leheren, kene ne mahaan egkabelu, wey mahaan de egkalingew ke due egpakatameneng kandin, 6 kene egkahale te mareet, ke kene, iyan de igkahale ka maheteng. 7 Ka etew ne geheyinaween te duma, egpakaantus te langun, layun egpalintutuu wey egpallateng, wey egpabulus-bulus te langun-langun de.
8 Ka geyinawa, ware iya egtamanan. Piru ka pegpanagne wey ka katuenan, eglihad de, ne ka peglalag te lein ne me linalahan, egkaawe ded. 9 Su ka katuenan ta wey ka pegpangguhud ta te impanengneng te Manama, duen pad seyyup. 10 Piru ke eggingume e sika se warad e seyyup, egkaawe e sika se duen pad seyyup.
11 Te bate e pad, binate pad iya ka peglalag-lalag ku, ka suman-suman ku, wey ka pegpangatarengan ku. Piru te mayansan ad e, kena ad e egbibinate. 12 Ka egkakita ta kuntee, egpekeiling de te kene amana egkamelmelehan ne ulaula diye te alungan, piru egginguma ka aldew ne egkamelmelehan e ka langun. Baad de ka natahaan ku kuntee, piru egginguma ka aldew ne egkatahaan kud e ka langun iling te pegkataheyi te Manama keddiey.
13 Purisu kene egkaawe seini se tatelu: pegpalintutuu, pegpallateng, wey ka peggeyinawa. Piru ka subla ne labew te langun, sika se peggeyinawa.
141 Pakannekali niyu ka peggeyinawa te duma, wey mapahetpeta niyu man-e te pegpakannekal ne egpakarawat kew te katuenan ne igbehey te Panisingan te Manama labi en iya ka pegpangguhud te impanengneng te Manama. 2 Su ka etew ne eglalag te lein ne linalahan, kene ne etew ka eglalahan din, ke kene, ka Manama su ware etew ne egpakasabut te eglalahen din. Iglalag din pinaahi te Panisingan ka neeles de ne me lalag ne ware nataheyi te duma. 3 Piru sika se egpanagne, iyan din mule eglalahan ka me etew eyew te peggehet te pegpalintutuu ran, pegpeyibahet kandan, wey peg-imu-imu kandan. 4 Ka etew ne eglalag te lein ne linalahan, kandin de ne pegkeetew ka eglig-enen din. Piru ka etew ne egpanagne, eglig-en te langun ne migmalintutuu.
5 Egkeupian a perem ne egpakalalag kew langun te lein ne linalahan, piru iyan ku subla igkeupii ne egpakapangguhud kew te impanengneng te Manama. Su seeye se egpanagne, labew pad te seeye se eglalag te lein ne linalahan, gawas ke due egpakaluwas te eglalahen din su eyew egkalig-en ka langun ne migmalintutuu. 6 Na, me suled, ke eggenduen a te kaniyu ne eglalag te lein ne linalahan, nekey ma ka egkaangey niyu? Ware iya, gawas ke due igkalalag ku kaniyu ne impataha te Manama, wey ke katuenan naa, wey ke pegpangguhud naa te impanengneng te Manama, wey ke pegpanulu naa.
7 Sumsumana niyu seeye se eggamiten te peg-ulahing ne ware umul, iling te pulendag wey alpa. Ke due egparahing due piru kene egkateu ke egmenuwen, kene egkatahaan te me duma rin ke nekey ka igparahing din. 8 Panunggilingan degma te trumpita ne eggamiten te me sundalu, ke kene ne klaru ka dahing din, egmenuwen te sundalu te pegpangandam te pegbubunu? 9 Ne iling naan ded degma kaniyu. Emun ke eglalag kew te lein ne linalahan, egmenuwen te pegsabut te seeye se egpammineg? Henduen de te migpakiglalag kew diye te kalamag. 10 Masalig iya ka nalein-lein ne linalahan kayi te ampew te tane, ne langun ne linalahan, due igpasabut. 11 Piru ke kene ku egkasabut ka eglalahen te etew, eg-isipen ku sikandin ne lapu de, ne sikeddi degma lapu e re diye te kandin. 12 Ne iling naan ded degma kaniyu. Puun su amana kew egkabagget ne egpakakuwa te katuenan ne egpuun te Panisingan, pakannekali niyu ne egkarawat niyu ka me katuenan ne egpakalig-en te migmalintutuu.
13 Purisu, seeye se eglalag te lein ne linalahan, keilangan ne eg-ampu ne egbehayan degma sikandin te katuenan te pegpasabut ke nekey ka eglalahen din. 14 Su emun ke eg-ampu a te lein ne linalahan, iyan de eg-ampu ka panisingan ku, piru ka suman-suman ku ware nakasabut. 15 Na, nekey naa ka eggimuwen ku? Iling kayi ka eggimuwen ku, eg-ampu a te igpaampu keddi te panisingan ku, wey eg-ampu a man-e te sika se egkasabut ku ne lalag. Eg-ulahing a te igpeulahing keddi te panisingan ku, wey eg-ulahing a man-e te egkasabut ku ne lalag. 16 Su emun ke egdeyrey ka te Manama ne iyan nu eggamiten ka igpalalag te panisingan, egmenuwen te duma te pegluyud te pegpasalamat nu ke kene sikandan egpakasabut te eglalahen nu? 17 Su minsan pad ke meupiye e ka pegpasalamat nu te Manama, piru kene seini egpakabagget te duma.
18 Egpasalamat a te Manama ne malasi a egpakalalag te lein ne linalahan kuntere kaniyu langun. 19 Piru ke diya a te libulunganan te migmalintutuu, egmeupiyeen ku pad ke eglalag e re te lalimma ne egkasabut ne lalag eyew te pegpanulu te duma, du te eglalag a te lein ne linalahan ne me sapulu ne libu (10,000).
20 Me suled, kene niyu ilinga te bate ka pegsuman-suman niyu meyitenged due. Ke meyitenged te mareet, henduen pad ne pabate-bate kew, piru pabuyag-buyag kew ke meyitenged te pegsuman-suman niyu. 21 [xr]Nasulat diye te Kasulatan ne miggenendue:
“Egpakiglalag a te keet-etawan ku, kahi te Magbebaye ne Manama,
pinaahi te lein ne linalahan ne linalahan te me lapu,
piru kene iya sikandan egpammineg keddiey.”
22 Na, ka peglalag te lein ne linalahan sabeka sika ne palinneu, piru kene ne para te migmalintutuu, ke kene, para te ware migpalintutuu. Ne ka pegpangguhud te impanengneng te Manama, para sika te migmalintutuu, kene ne para te ware migpalintutuu.
23 Purisu, emun ke eglibulung kew te pegsimba wey eglalag kew langun te lein ne linalahan, ne due egseled diye te kaniyu ne ware migpalintutuu wey ke etew naa ne ware nakataha ke nekey ka eggimuwen niyu, egpakakahi sikandin te egbusawen kew e. 24 Piru ke egpangguhud kew langun te impanengneng te Manama, ne ka egseled diye te kaniyu ne ware migpalintutuu wey ke etew naa ne ware nakataha ke nekey ka eggimuwen niyu, eg-ila sikandin ne makasesale din, wey eggukuman sikandin te kunsinsya rin tenged te langun ne egkarineg din. 25 Ne pinaahi rue, ke nekey ka inneeles din diye te pusung din, egkatahaan. Ne egkataman, egpanimbuel sikandin ne egbebakbak ka egsimba te Manama wey egkahi, “Kayi iya te kaniyu ka Manama.”
26 Seini ka igpasabut ku due me suled, emun ke eglibulung kew, due sabeka ne eg-ulahing, due egpanulu, due egpanengneng ke nekey ka impataha kandin te Manama, due eglalag te lein ne linalahan, wey due degma egpasabut ke nekey sika se inlalag te sika ne etew. Keilangan ne egkeyimu niyu sika se langun eyew te peglig-en te migmalintutuu. 27 Ke duen ma eglalag te lein ne linalahan, keilangan ne daruwa re wey ke tatelu re ka eglalag, piru kene egpalegseey, wey keilangan ne due lein ne etew ne egpasabut due. 28 Piru ke ware egpakasabut due, keilangan ne egpeeneng-eneng naan de sikandan diye te libulunganan, wey iyan naan de eglalahan ka kandan ne pegkeetew wey ka Manama. 29 Ke duen ma egpanagne, keilangan ne daruwa re wey ke tatelu ka eglalag. Ne ka duma ne etew ka egsuman-suman eg-ayad-ayad ke malehet naa ka intagne. 30 Piru ke due egpanagne, wey due sabeka ne migpinnuu dutu ne nakarawat te igpataha te Manama, keilangan ne egpeeneng-eneng e ka miglalag. 31 Su egkaayun ne egpasubsubaley kew langun ka egpangguhud te impanengneng te Manama, su eyew egkapanulu kew wey egkabagget kew langun. 32 Ka etew ne egpanagne, egpakatigkel ke nekey ka eglalahen din. 33 Su ka Manama, kene ne Manama sikandin te kasamuk, ke kene, te keupianan.
Ne sumale te nabatasan te langun ne punduk te keet-etawan te Manama,34 ka me malitan, keilangan ne egpeeneng-eneng de diye te seled te libulunganan. Ware tuhuti sikandan ne eglalag, piru keilangan ne egparuma-ruma sikandan sumale te nasulat diye te Balaud ni Muwisis. 35 Ne emun ke due igkeupii ran te eg-ugsi-ugsi, keilangan ne diyad e te baley sikandan eg-inse te asawa ran. Su mekeyilew-hilew te malitan ke eglalag diye te libulunganan.
36 Sikaniyu iya! Kahiyen niyu buwa ne duen de egpuun te kaniyu ka lalag te Manama? Wey ke kahiyen niyu buwa ne sikaniyu re ka nakarawat due? 37 Ke due sabeka ne egsuman-suman ne prupita sikandin wey ke imbehayan naa te katuenan te panisingan, keilangan ne eg-ileen din iya ne ka insulat ku kaniyu, suhu te Magbebaye. 38 Ke due etew ne kene eg-angken kayi, kene degma eg-angkenen sikandin.
39 Sikan naa me suled ku, pakannekali niyu iya ne egpakapangguhud kew te impanengneng te Manama, wey kene niyu balabahi ka peglalag te lein ne linalahan. 40 Piru keilangan ne eggimuwen niyu ka langun te meupiya wey eleg ne paahi.
151 Ne kuntee me suled, egkeupian a ne egpasuman-suman kaniyu meyitenged te Meupiya ne Panugtulen ne inwali ku due te kaniyu, ne narawat niyu wey nasasindehan te pegpalintutuu niyu. 2 Egkaluwas kew pinaahi te sika ne Meupiya ne Panugtulen ne inwali ku kaniyu ke egpabulus kew egpalintutuu due. Piru ke kene, egkeyimu ne ware karuan te pegpalintutuu niyu.
3 [xr]Ne seini ka labew te langun ne impanulu keddiey ne igpanulu ku degma kaniyu: namatey si Kristu eyew egkapasaylu ka me sale ta sumale te nasulat te Kasulatan. 4 [xr]Inlebeng sikandin wey in-uyag te igkatelu ne aldew sumale degma te nasulat te Kasulatan. 5 [xra][xrb]Ne migpakita sikandin ki Pidru, nataman diyad e man-e te sapulu wey daruwa (12) ne me hibateen din. 6 Pegkapenga dutu, migpakite e man-e sikandin diye te miglibulung ne migmalintutuu ne subla te lalimma ne libu (5,000). Nammatey e kuntee ka duma kandan piru neuyag pad mule ka kasuluhan. 7 Pegkapenga dutu, migpakite e degma sikandin diye te ki Santiyagu, nataman, diyad e degma te langun ne apustulis.
8 [xr]Te katammanan, migpakite e degma sikandin keddiey, minsan ke nekeiling a te bate ne miglesut te kene ne eleg ne timpu. 9 [xr]Inlalag ku sika tenged su sikeddiey ka kene amana ne impurtanti te me apustulis. Kena a ne eleg ne egngaranan te apustulis tenged su migpamaybayaran ku dengan ka migmalintutuu te Manama. 10 Piru pinaahi te keyid-u te Manama keddiey, neyimu a kuntee ne iling kayi, wey napulusan iya ka keyid-u rin keddiey. Ka malehet, labew ka keddiey ne peglasey-lasey du te duma ku ne me apustulis, piru kene ne puun sika te pegpakannekal ku, ke kene, puun te bulig te Manama keddiey. 11 Piru ware kaleinan ke sikeddi wey ke sikandan ka migwali, su nekeg-iling de ka inwali ney, wey sika ka impalintutuuwan niyu.
12 Na, ka inwali ney kaniyu, sika se peg-uyag ki Kristu, ne mania te due duma due te kaniyu ne egkahi ne kene eg-uyahen ka me minatey? 13 Piru ke malehet ma sika, ware degma uyaha si Kristu. 14 Ne emun ke ware uyaha si Kristu, ware perem karuan te inwali ney, wey ware degma karuan te pegpalintutuu niyu. 15 Ke iling ma rue, nekeuubat key e meyitenged te Manama, su impamalehet ney ne in-uyag din si Kristu. Piru egkeyimu sika ne ubat ke kene eg-uyahen ka me minatey. 16 Piru emun ke kene ne malehet ne eg-uyahen te Manama ka me minatey, kene degma ne malehet ne in-uyag din si Kristu. 17 Ke ware uyaha si Kristu, ware karuan te pegpalintutuu niyu, wey ware pad napasaylu ka me sale niyu. 18 Ne seeye se migpatey e ne migpalintutuu ki Kristu, ware bes naluwas, ke kene, nareetan bes ded. 19 Emun ke kayi re te ampew te tane egkataman ka egpallatengen ta diye ki Kristu, sikanta iya ka subla ne mekeyid-u-hid-u te langun ne etew.
20 Piru ka malehet, si Kristu ka hun-a ne neuyag puun te kamatayen, ne puun due, egpakanengneng ki ne eg-uyahen iya te Manama ka langun ne egpatey. 21 Su iyan migpuunan ne migpatey ka langun ne etew, tenged te inggimu te sabeka ne etew ne si Adan. Ne iling ded degma ka peg-uyag te me minatey, tenged ded degma sika te sabeka ne etew ne si Kristu. 22 Su ka langun ne etew, egpatey iya tenged su kabuhalan sikandan ni Adan. Ne iling ded degma, ka langun ne nasabeke e ki Kristu, eg-uyahen. 23 Piru ka peg-uyag, due eleg ne paahi: si Kristu ka nekewun-a ne neuyag. Ne emun ke eglibed e sikandin kayi te kalibutan, egkeuyag e degma seeye se migpatey e ne me sakup din. 24 Egkataman, eggingume e ka katammanan te timpu. Ne emun ke egkatalu e ni Kristu ka me kuntere din ne due me katenged wey ke geem naa te pegmandu, igbehey rin ka Peghari diye te Manama ne Amey. 25 [xr]Su keilangan ne eghari si Kristu taman te eggimuwen din ne diekanan din ka me kuntere din. 26 Ka katammanan ne kuntere ne keilangan ne egdereetan, sika se kamatayen. 27 [xr]Su nasulat te Kasulatan, “Inggimu te Manama ka langun ne egparuma-ruma kandin.” Klaru ne ka “langun” ware labet te Manama mismu ne iyan miggimu te langun eyew egparuma-ruma ki Kristu. 28 Emun ke egparuma-rume e ki Kristu ka langun, ne sikandin degma se Anak mismu egparuma-rume e diye te Manama ne iyan miggimu te langun ne egparuma-ruma ki Kristu. Ne ka Maname e ka egmandu te langun-langun de iya.
29 Na, meyitenged man-e te peg-uyag, ke kene ma egkeuyag ka me minatey, nekey naan e ka karuan te seeye se egmabewutismu para kandan? Mani buwa te egbewutismuwan sikandan para te me minatey ke kene ma eg-uyahen? 30 Ne sikanami, mania te uras-uras ne nakatahu key te karereetan? 31 Me suled, ke nekey kamalehet ka kahale ku te pegsabeka niyu ki Kristu Hisus ne Magbebaye ta, iling degma kamalehet due ka egkatangke ku ne kamatayen tagse aldew. 32 [xr]Emun ke eg-etew-etawen ku re te eglalag, nekey ma ka egkaangey ku ke egpakig-ehet a te me etew kayi te Ipisu ne egpekeiling te mabbulut ne mahintalunan? Purisu ke kene ma eg-uyahen ka me minatey, meupiya pad ke eg-ikul ki te lalahen ne miggenendue, “Egkeen ki wey eg-inum ki, su kaaselem, egpamatey kid.”
33 Kene kew palimbung, su due lalahen ne miggenendue, “Egpakarereet te meupiya ne batasan ka egduma-ruma te mareet ne me etew.” 34 Mahetenga niyud e te egsuman-suman wey kene kew e himu te sale. Due duma kaniyu ne ware nekeila te Manama—inlalag ku seini te pegpeyilew kaniyu.
35 Piru ke due eg-inse, “Egmenuwen ma te eg-uyag ka me minatey? Mamenu e ka lawa ran?” 36 Egkeungel iya! Emun ke egpamula ka, kene egtubu ka sika ne beni gawas ke egkamewu pad. 37 Ke egpamula ka, kene ne iyan nu igpamula ka lawa, ke kene, sika iya se beni, ke paley naa, wey ke nekey ka duma ne igpamula nu. 38 Ne tapey e himuwa te Manama ke mamenu ka lawa te sika ne beni wey ka minsan nekey ne beni ne igpamula.
39 Ne iling ded degma, ware nekeg-iling ka lawa te sika se due geyinawa. Lein ka lawa te me etew, lein ka me mananap, lein ka me manuk-manuk, wey nalein-lein degma ka lawa te isda.
40 Ne due degma nakatahu diye te langit wey due degma kayi te ampew te tane. Ne ka katelesan te seeye se nakatahu diye te langit, ware nekeg-iling te katelesan te me lawa kayi te ampew te tane. 41 Ka aldew, due kandin ne katelesan, lein degma ka katelesan te bulan, wey te me bituen. Ne minsan ka me bituen, lein-lein ka katelesan dan.
42 Ne iling naan ded ka peg-uyag te me minatey. Ka lawa ne egkamewu ke iglebeng, piru ke eg-uyahen e te Manama, kenad e sika egkamewu te minsan ken-u. 43 Ke iglebeng ka lawa te minatey, mareet sika ne egtengtengan wey warad kanekal. Piru ke eg-uyahen e man-e, mateles e ne egtengtengan wey manekal e. 44 Peglebeng due, lawa sika te kayi te ampew te tane, piru ke eg-uyahen e, lawe e sika te diye te langit. Ke due lawa kayi te ampew te tane, due degma lawa diye te langit. 45 [xr]Su nasulat e te Kasulatan ne miggenendue, “Ka an-anayan ne etew ne si Adan, imbehayan te umul.” Piru due egngaranan te katammanan ne Adan, ne iyan si Kristu,[fn] ne iyan egbehey te umul ne ware egtamanan. 46 Piru kene ne iyan egpekewun-a ka lawa ne diye te langit, ke kene, sika se lawa ne kayi te ampew te tane, egkataman, egpakasinundul e ka lawa ne diye te langit. 47 Ka an-anayan ne Adan, kayi migpuun te ampew te tane ne ingkuwa puun te tane. Piru ka igkarangeb ne Adan ne iyan si Kristu, diye migpuun te langit. 48-49 Sikan naa, sikanta se kayi te ampew te tane, nekeiling ka lawa ta te ki Adan ne inggimu puun te tane. Piru keureme, egpekeiling degma ka lawa ta te ki Kristu ne puun te langit.
50 Me suled, seini ka igpasabut ku due: ka seini se lawa ta kayi te ampew te tane, kene egpekeugpe diye te Migharian te Manama. Su sika se lawa ne egkamewu, kene egpakaangken te umul ne ware egtamanan.
51 [xr]Pammineg kew! Egguhuran ku sikaniyu te neeles ne planu te Manama: kene ne langun kanta ne egpatey, piru langun ta ne egkabalbalawan se peglelawa. 52 Tigkew re ne egkeyitabu sika, te sabeka re ne pegpele-pele, te timpu ne igparahing e ka katammanan ne trumpita. Su pegdahing te trumpita, eg-uyahen e ka me minatey wey egbehayan e te lawa ne kenad e egkamewu, ne sikanta degma se neuyag pad, egkabalbalawan e ka lawa ta. 53 Su seini se lawa ne egkamewu, keilangan ne egkabalbalawan te lawa ne kenad egkamewu. Ne seini se lawa ne egpatey, keilangan ne egkabalbalawan te lawa ne kenad e egpatey. 54 [xr]Emun ke egkabalbalawan e ka lawa te kenad e egkamewu, wey egkabalbalawan e te kenad e egpatey, egkatuman e ka nasulat te Kasulatan ne miggenendue, “Natalu e ka Kamatayen!”[fn]
55 [xr]“E kamatayen, hendei naan e ka kapanaluwan nu?
E kamatayen, hendei naan e ka lalas nu?”
56 Ka lalas te kamatayen diye egpuun te sale, ne ka geem te sale diye egpuun te Balaud. 57 Piru egpasalamat key te Manama ne iyan egbehey kanta te geem te pegtalu te sale wey te kamatayen pinaahi ki Hisu Kristu!
58 Purisu me pinalangge ku ne me suled, sasindeg kew ne malig-en wey kene egkaweil. Keilangan ne layun niyu behayi te kabehat ka himu te Magbebaye, su nakanengneng kew e ne due karuan te peglasey-lasey niyu te himu te Magbebaye.
161 [xr]Na, meyitenged te igbulig te keet-etawan te Manama: himuwa niyu ke nekey ka impeyimu ku te me punduk te migmalintutuu diye te Galasya. 2 Te an-anayan ne aldew te tagse simana ne iyan ka Duminggu, ka tagse sabeka kaniyu, keilangan ne egtahu iya te seleppi sumale ke pila ka egkaseleppi din. Limura niyu naa sika eyew kene kew e egpangangey te peggenduen ku. 3 Ne emun ke egginguma ad, igpeendiye ku te Hirusalim ka me etew ne naalam niyu ne eg-uyan te igbulig niyu duma te me sulat ku te pegpeila-ila kandan. 4 Ne emun ke eleg iya ne eggendiya a, egmarumeey key e.
5 [xr]Egpanumbaley a due te kaniyu te pegkapenga ku diye te Masidunya, su tapey e ne planu ku ne diya a egbaye te Masidunya. 6 Ne kema ke duen e pad iya te kaniyu wey ke taman e buwa te tingmaagsil, su eyew egkabulihan e pad nikaniyu te hipanawan ku ke hendei e ma eggendiye. 7 Su kena a egkeupian ne malepet de ka pegpanumbaley ku kaniyu, ke kene, egkeupian a ne malayat-layat pad ubag, ke igtuhut sika te Magbebaye.
8 [xr][xr]Piru kuntee, kayi e pad te Ipisu eg-ugpe taman te aldew te Pintikustis 9 su minsan ke masalig ka egkuntere keddiey, masalig ded ka kaayunan ku te peggimu te himu ku ne dakel se karuan.
10 [xr]Emun ke eggingume e si Timutiyu due te kaniyu, al-alumamaa niyu sikandin eyew kene egkabantalan, tenged su eggimu degma sikandin te himu te Magbebaye iling keddiey. 11 Sikan naa, kene niyu sikandin le-leiha. Ne emun ke eglibed e sikandin kayi te keddiey, bulihi niyu sikandin su eyew egmeupiya ka peggeram-geram din, su egtetaharan ku sikandin duma te me suled ta ne migmalintutuu.
12 Na, meyitenged te suled ta ne si Apulus, amana ku banasali sikandin ne egpanumbaley kaniyu duma te duma pad man-e ne me suled ta ne migmalintutuu. Piru kene kun pad eggendue sikandin te seini ne timpu, wey kun e egpakigkita sikandin kaniyu ke egpakasellat e sikandin.
13 Bantey kew, wey heheta niyu ka pegpalintutuu niyu. Pakabbulut kew wey pakannekal kew. 14 Minsan nekey ka eggimuwen niyu, ipapitew niyu ka geyinawa niyu diye te duma.
15 [xr]Me suled, nakataha kew e meyitenged engki Istipanas wey te langun ne diye te baley rin. Sikandan ka an-anayan ne migpalintutuu diye te Akaya, wey migpahamit sikandan eyew te pegbulig te keet-etawan te Manama. 16 Egbanasalan ku sikaniyu ne paruma-ruma kew te iling kandan wey diye te me duma ne maali-ali ne eggimu para te Magbebaye.
17 Nahala a ne miggingume e ensi Istipanas, si Purtunatu, wey si Akaiku. Ne minsan ke ware kew kayi, duen e sikandan ka liwan niyu 18 su ware tapid kanta ne imbagget nikandan. Eleg iya ne eg-ileen ka iling due ne me etew.
19 [xr]Egpangemusta kaniyu ka migmalintutuu kayi te prubinsya te Asya. Ne si Akilu wey si Prisila, duma te seeye se egmanimba diye te baley ran, mapahetpet degma ne egpangemusta kaniyu te nasabeke e due te Magbebaye. 20 Egpangemusta degma ka langun ne suled ta kayi.
Pegpangemusteey kew ka tagse sabeka te pegpapitew ne migpaheyinaweey kew.[fn]
21 Ne kuntee, sikeddiey e, si Pablu, ka mig-uney-uney ne migsulat te seini ne pegpangemusta.
22 Ke due ware miggeyinawa te Magbebaye, igdilus sikandin.
23 Ka keupiya wey keyid-u te Magbebaye ne si Hisus, egkaangken niyu.
24 Miggeyinawaan ku sikaniyu langun se nasabeke e due ki Kristu Hisus. Malehet iya.
5:3-4 Te Grigu: dume e red nikaniyu te panisingan.
5:3-4 Te Grigu: dume e red nikaniyu te panisingan.
7:1 Te Grigu: kene egsamsam te malitan.
10:9 Diye te duma ne sinulat: Magbebaye.
12:13 Te Grigu: sika ne Panisingan ka insabekaan ta te mig-inum.
This page last updated: 28-Dec-2019
This draft is copyright SUMALCA © 2009-2017
