Matigsalug Manobo Bible

Ka sulat ni Pablu te

Matig-Pilipus

Igpewun-a

Ka seini se sulat ni Pablu, impeuyan din diye te migmalintutuu diye te Pilipus ne sakup te prubinsya te Masidunya (Me Himu 16:6-40). Sika ne punduk te migmalintutuu ka an-anayan ne impes-ek ni Pablu diye te nasud te Ruma ne sakup te Iyurupa. Insulat din seini taheed te naprisu sikandin puun te pegwali rin te Meupiya ne Panugtulen meyitenged ki Hisu Kristu.

Ka an-anayan ne tuyu ni Pablu te migsulat te seini ne baseen, su egkeupian sikandin ne egpasalamat te migmalintutuu diye te Pilipus tenged te dasag ne impeuyan dan kandin eyew te pegbulig kandin te seeye ne timpu. Ka igkarangeb ne tuyu din te migsulat kayi, su eyew egkabagget sikandan wey egkalig-en ka pegpalintutuu ran minsan te kalised ne migginguma kandan wey minsan degma diye te kandin. Migtambahan sikandan ni Pablu ne keilangan ne egpariralem sikandan iling te pegpariralem ni Hisus te kayi pad sikandin te kalibutan. Impasuman-suman din man-e sikandan ne tenged de te keupiya wey keyid-u te Manama wey te pegpalintutuu ran ki Kristu ne naluwas sikandan. Ne kenad ne keilangan ne egsalig pad sikandan te Balaud ni Muwisis wey te tuluuwen te me etew. Migsulat man-e sikandin meyitenged te kahale wey keupianan ne igbehey te Manama te seeye se nasabeka diye ki Kristu.

Ka nenasulat te seini ne baseen

Igpewun-a \ior 1:1‑11\ior*

Ka kahale ni Pablu te ingkawali e si Kristu \ior 1:12‑30\ior*

Ka peg-ugpe due ki Kristu \ior 2:1‑18\ior*

Si Timutiyu wey si Ipapruditu \ior 2:19‑30\ior*

Ka pegpaney-paney meyitenged te me kuntere wey te me kalised \ior 3:1–4:9\ior*

Si Pablu wey ka me alukuy rin ne matig-Pilipus \ior 4:10‑20\ior*

Ka katammanan \ior 4:21‑23\ior*

1[xr]Sikeddiey si Pablu ka migpeuyan te seini ne sulat, duma ki Timutiyu; me uripen key ni Kristu Hisus. Egpangemusta key te langun ne keet-etawan te Manama ne nasabeke e due ki Kristu Hisus ne matig-Pilipus duma te me pangulu te migmalintutuu wey te me talagbulig kandan.

Ka keyid-u wey keupianan ne egpuun te Manama ne Amey ta wey te Magbebaye ne si Hisu Kristu, egkaangken niyu.

Ka pegpasalamat wey peg-ampu ni Pablu

Egpasalamat a te Manama ne impamakey ku tagse egkasuman-suman ku sikaniyu. Tagse eg-ampu a kaniyu langun, eg-ampu a duma te kahale tenged te pegbulig niyu keddiey te pegpangguhud te Meupiya ne Panugtulen puun te pegbunsud niyu te pegpalintutuu, taman kuntee. Nakanengneng a iya ne ka Manama ne iyan migbunsud te meupiya ne himu due te kaniyu ka egpabulus te himu rin taman te egkeimpusan e te aldew te peglibed ni Hisu Kristu. Eleg iya ne iling kayi ka eggeramen ku meyitenged kaniyu langun, uya su dakel ka geyinawa ku kaniyu. Su nakasawit kew duma keddiey te pegbulig te Manama te pegkaprisu ku, wey minsan te pegpangatarengan ku wey pegpamalehet ku meyitenged te Meupiya ne Panugtulen. Nakanengneng ka Manama ne amana a naalimengawi kaniyu langun tenged su miggeyinawaan ku sikaniyu iling degma te peggeyinawa ni Kristu Hisus kaniyu.

Eg-ampu a ne egkalig-en pad ka peggeyinaweey niyu wey egkatimulan pad degma ka katuenan niyu wey ka peg-ila niyu ke nekey ka malehet, 10 su eyew egpekeila kew ke nekey ka amana ne meupiya, eyew egkeyimu kew ne malinis wey ware igkarew-ey kaniyu taman te peglibed ni Kristu. 11 Ne egkataman, egkamatareng iya ka batasan niyu wey ka langun ne eggimuwen niyu[fn] pinaahi te geem ni Hisu Kristu, eyew egkasaye wey egmabantug ka Manama.

Ka kahale ni Pablu te ingkawali e si Kristu

12 Me suled, egkeupian a ne egpakataha kew, ne ka neyitabu keddiey amana egpakabulig te pegpeempet te Meupiya ne Panugtulen. 13 [xr]Ne tenged due, egpakataha seeye se langun ne sundalu ne talagbantey diye te palasyu wey ka langun ne etew te naprisu a tenged te pegpamakey ku ki Kristu. 14 Tenged te pegkaprisu ku, nalig-en ka pegsalig te me suled ta te Magbebaye, wey ware pegkehe dan wey pegkaaldek dan te pegpangguhud te lalag te Manama.

15 Malehet iya ne due duma ne migwali meyitenged ki Kristu ne puun de te pegkeimma ran keddiey, wey egkeupian de ne egpakig-apul. Piru due mule duma ne meupiya ka tuyu dan. 16 Migwali sikandan tenged te geyinawa ran keddiey su nakataha sikandan ne impeuyan a te Manama kayi eyew te pegpangatarengan meyitenged te Meupiya ne Panugtulen. 17 Ka tuyu te seeye se duma ne migwali meyitenged ki Kristu, kene ne meupiya, su egkeupian de sikandan ne egkatimulan perem ka kalised ne in-antus ku kayi te prisuwan.

18 Piru balahad e! Egkahale e pad ke igkawali si Kristu minsan nekey ka tuyu, mareet ma wey se kene. Uya, egpabulus a ka egkahale 19 su nakanengneng a ne pinaahi te peg-ampu niyu keddiey wey te pegbulig te Panisingan ni Hisu Kristu, seeye se neyitabu keddiey, egpakaluwas bes keddi. 20 Amana a egkabagget ne eg-iman-iman wey egpallateng ne ware egkeyimu ku ne igkeyilew ku. Igkeupii ku ne egmabulut a ka eglalag su eyew egkareyrey si Kristu pinaahi te pegkeetew ku, neuyag e ma wey se warad. 21 Su meyitenged keddiey, ke egkeuyag e pad, egkareyrey si Kristu, ne emun ke egpatey e ma, ne meupiya pad iya su diye ad e ki Kristu. 22 Emun ke egkeuyag e pad, egpekeyimu e pad te egkapulusan ne himu ku. Piru wara a nakataha ke hendei ka eg-alamen ku. 23 Napinpiniet a ke hendei te daruwa ka eg-alamen ku. Iyan ku perem igkeupii ne eg-engkeran kud ka seini ne umul wey egduma ad e ki Kristu, su sika iya ka meupiya, 24 piru tenged kaniyu, keilangan iya ne egkeuyag e pad. 25 Ne puun su nakasihuru ad e rue, nakataha a ne egkeuyag e pad iya eyew egkeehet pad ka pegpalintutuu niyu wey egkatimulan pad ka kahale niyu due te kamalehetan. 26 Ne eyew te peglibed ku due te kaniyu, egkanasnasian niyu egkasaye si Kristu Hisus tenged keddiey.

27 Ne minsan nekey ka egkeyitabu, keilangan ne ka peg-ugpe niyu, egpekegsukub te pegpanulu diye te Meupiya ne Panugtulen meyitenged ki Kristu. Ne eyew minsan ke egpekeenduen e ma wey se kene, wey ke egpakarineg e re meyitenged kaniyu, egpakataha a ne nalig-en e ka pegsabeka niyu, wey nasabeke e ka me suman-suman niyu ne egpakannekal para te pegpalintutuu ne impanulu diye te Meupiya ne Panugtulen. 28 Ne kene kew en iya kaaldek te seeye se egkuntere kaniyu, tenged su ka kabulut niyu, sabeka ne palinneu kandan ne egdereetan sikandan te Manama, ne sikaniyu egluwasen kew mule. Ne sika se langun, himu te Manama. 29 Su kene ne iyan de intuhut te Manama kaniyu ka pegpalintutuu wey pegsalig ki Kristu, ke kene, ka peg-antus degma tenged kandin. 30 [xr]Ka me keyirapan ne egkabayaan niyu, iling ded te nakita niyu ne me keyirapan ne nabayaan ku. Ne iling ded due kuntee te narineg niyu ka egkeula-ula ku.

Ka pegpariralem ni Kristu

2Me suled, nakapabagget ded kaniyu ka pegsabeka niyu ki Kristu? Nakapahale ded ka geyinawa rin kaniyu? Nasabeka kew red due te Panisingan te Manama? Duen naan ded geyinawa wey keyid-u niyu te tagse sabeka? Ke iling ma rue, eghangyu a kaniyu ne pasabsabutey kew ka tagse sabeka, paheyinaweey kew, wey sabekaa niyu ka suman-suman niyu wey ka katuyuan niyu eyew egkakumplitu e ka kahale ku. Kene kew himu te minsan nekey ne para re te keupianan niyu wey puun de te hambug niyu, ke kene, pariralem kew wey sumsumana niyu ne meupiya pad ka duma kuntere kaniyu. Keilangan ne ka tagse sabeka kaniyu, kene ne iyan de egsumsumanen ka kandin ne keupianan, ke kene, ke nekey degma ka keupianan te duma. Keilangan ne ka suman-suman niyu egpekeiling te ki Kristu Hisus: Su minsan Manama sikandin, piru imbalahad din ka pegka-Manama rin. Ne nasi din engkeri sika wey insaluub din ka batasan te uripen wey migpekeetew sikandin ne iling te me etew. Te neyimu e sikandin ne etew, impariralem din ka pegkeetew rin wey migparuma-ruma sikandin te suhu te Manama minsan kamatayenka kamatayen din diye te krus. Purisu amana iparibabew sikandin te Manama wey migngaranan te ngaran ne labew te langun ne me ngaran. 10 [xr]Purisu egpanimbuel ka langun ne diye te langit wey ka kayi te tane wey ka diye te diralem te tane te pegtahud te ngaran ni Hisus. 11 Ne ka tagse sabeka[fn] eg-angken ne si Hisu Kristu ka Magbebaye, ne puun due egmabantug ka Manama ne Amey.

Layag kew kayi te kalibutan iling te bituen

12 Me pinalangge ku ne me suled, te duen e pad te kaniyu amana kew migpalintutuu te Manama. Ne labi en iya kuntee te wara ad due te kaniyu, pakannekal kew duma te kaaldek wey pegtahud eyew te peggipenga te kaluwasan niyu. 13 Su ka Manama ka egweil due te kaniyu eyew egkeupian kew ne eggimu te igkeupii rin wey eyew egpekeyimu kew te igpeyimu rin kaniyu.

14 Himuwa niyu ka langun te ware pegsagsahukul wey pegpaapuley 15 [xr]eyew ware igkabayung kaniyu wey egmeupiya ka batasan niyu te me anak te Manama. Ne ware igkarew-ey rin te peg-ugpe niyu te seini ne kalibutan ne in-ugpaan te me etew ne mareet wey makasesale. Keilangan ne eglayag kew diye te taliware dan iling te me bituen ne miglayag diye te aw-awangan 16 taheed te egpangguhud kew kandan te lalag ne egbehey te umul ne ware egtamanan. Ke eggimuwen niyu sika, egpakapeggasal a te aldew te peglibed ni Kristu ne due karuan te inggimu ku due te kaniyu. 17 Ka pegpalintutuu niyu wey ka pegsimba niyu, hendue te igpanubad niyu diye te Manama. Ne ka langesa ku, kema ke keilangan ne igpatihis duma te seeye se igpanubad niyu. Emun ke egkeyitabu sika, egkahala a duma kaniyu langun. 18 Ne sikaniyu degma, keilangan ne egkahale kew degma duma keddiey.

Si Timutiyu wey si Ipapruditu

19 Ke igtuhut te Magbebaye ne si Hisus, egpallateng a ne igpakapeenduen ku si Timutiyu te kaniyu te mahaan, su eyew egkabagget e pad te guhuren din meyitenged kaniyu. 20 Warad e egpekeiling kandin kayi ne malehet ne egkasasew meyitenged kaniyu. 21 Su ka duma, iyan de egsumsumanen ka kandan ne igkeupii, ne kene ne sika se igkeupii ni Hisu Kristu. 22 Piru nakataha kew e ne meupiya mule ka batasan ni Timutiyu. Impeiling ku sikandin te anak ku tenged te pegbulig din keddiey te pegpangguhud te Meupiya ne Panugtulen. 23 Purisu egpallateng a ne igpaapas ku igpeendue sikandin te kaniyu ke egkatahaan kud e ke nekey ka egpangkusan ku kayi. 24 Piru due pegsalig ku te Magbebaye ne egpekeenduen e red degma te kaniyu te kene egkaluhey.

25 Nakasuman-suman a ne keilangan ne igpalibed ku due te kaniyu si Ipapruditu, ka suled ku, duma ku te himu, wey duma ku degma ne sundalu ni Kristu. Sikandin ka impiyalan niyu wey impeuyan kayi eyew te pegbulig keddiey. 26 Amana sikandin naalimengawi kaniyu langun wey nabantalan te nakarineg kew ne migderalu sikandin. 27 Malehet iya ne migderalu sikandin wey egpatey e perem. Piru ingkeyid-u sikandin te Manama, ne kene ne sikandin de ka ingkeyid-u, su minsan sikeddiey degma su kene egkeupian sikandin ne egmekeg-untud-untud e ka kalaggew ku. 28 Purisu amana a egkabagget ne egpalibed kandin due, eyew egkahale kew ke egkakita niyu man-e sikandin wey eyew egkaaw-awaan en ubag ka kalaggew ku. 29 Ne dawata niyu sikandin isip suled niyu diye te Magbebaye duma te dakel ne kahale. Tahura niyu ka etew ne iling kandin 30 su hapit e perem sikandin namatey tenged te himu rin ne impeyimu kandin ni Kristu. Nakatahu ka umul rin te karereetan tenged te pegbulig din keddiey ne ware niyu mule neyimu.

Ka pegkamatareng puun te pegpalintutuu ki Kristu

3Na, me suled, kahale kew tenged su duen kew e te Magbebaye. Kena a egkapelaan ne egsulat iling te nasulat kud e kaniyu tenged su para seini te keupianan niyu. Bantey kew te maddeet ne me etew ne egpekeiling te me asu ne egpehes kaniyu egpatuli eyew egkaluwas kew kun. Piru sikanta mule ka malehet ne me tinuli su migsimba ki te Manama pinaahi te Panisingan din. Ware ki migsalig te hinimuwan te etew iling te pegpatuli, ke kene, migpeggasal ki mule meyitenged ki Kristu Hisus. Piru duen iya perem katarengan ku ne egsalig te iling due. Ke duen ma egsuman-suman ne due katarengan din ne egsalig te iling due, labew ad en iya mule. [xra][xrb]Su kema, te nawaluwan e pad ka miglesut, intuli ad e. Igkarangeb, miglesut a ne Hudiyu iya ne nabuhal puun te me kabuhalan ni Binhamin. Igkatelu, telek a ne Hudiyu wey sabeka a ne Parisiyu ne amana migtuman te Balaud te Manama. [xr]Igkeep-at, imbaybayaran ku ka migmalintutuu puun te pegtuman ku te tuluuwen ta. Ne timul pad due, ke meyitenged te pegtuman te Balaud te Manama, ware egpakarew-ey keddiey due. Piru seeye se in-isip ku dengan ne due karuan, kuntee warad karuan due tenged ki Kristu. Malehet iya ne eg-isipen ku ne ware karuan te langun ke igpeg-iling ku te peg-ila ku ki Kristu Hisus ne Magbebaye ku. Sikandin ka egpuunan ne mig-engkeran ku ka langun, wey eg-isipen ku naan de sika ne basura eyew egpekeile e pad iya ki Kristu wey eyew egkasabeka key e kandin. Wara a isipa te Manama ne matareng tenged te pegtuman te Balaud, ke kene, in-isip a nikandin ne matareng tenged te pegpalintutuu ku ki Kristu. Igbehey te Manama ka sika ne pegkamatareng ke egpalintutuu ki ki Kristu. 10 Egkeupian a ne egpekeile e pad ki Kristu wey egkaheraman ku pad ka geem te pegkeuyag din. Egkeupian a degma ne egpekegtalad key te me peg-antus din wey egpekeiling a kandin te kamatayen din 11 eyew ke nekey ma, eg-uyahen e red te Manama keureme.

Ka pegpakannekal taman te egkaangken ka dasag

12 Kene ne iyan ku igpasabut due ne menu natuman kud e sika se langun, wey kena ad e egkaseyyup. Piru egpakannekal a eyew egkaangken ku sika, su sika iya ka katuyuan ni Kristu ne in-alam a nikandin. 13 Me suled, nakanengneng a ne ware ku pad natuman sika. Piru ka inggimu ku kuntee, inlingawan kud e ka nanlihad e ne himu ku, su seeye naan de ka egpakannekalan ku ka ware pad migginguma. 14 Egpabulus a ka egpakannekal iling te etew ne eglungkesu eyew egkaangken ku ka dasag ne iyan sika se peg-alam te Manama keddi ne egpeendiyeen te langit pinaahi ki Kristu Hisus.

15 Purisu, sikanta langun se matesan e se pegpalintutuu, keilangan ne iling due ka egsumsumanen ta. Ne emun ke due me duma niyu rue ne kene ne iling due ka egsumsumanen, ka Maname e ka egpasabut kandan. 16 Piru keilangan ne iyan te re egpabulusan te eg-ikul ka nasabut tad e.

17 [xr]Me suled, sabeka kew langun ka eg-iling keddiey, wey tengtengi niyu seeye se mig-iling te pegbebatasan ney. 18 Su sumale te layun ku eglalaha kaniyu dengan, wey minsan kuntee eglalahen ku red seini duma te pegsinehew ku, masalig ka egkahi ne Kristuwanen e sikandan, piru egkakita diye te pegbebatasan dan ne ware de diye te kandan ka kamatayen ni Kristu diye te krus. 19 Te katammanan, karereetan ka egkeyingumaan dan tenged su iyan dan manama ka igkeupii te me lawa ran,[fn] wey igpaambug dan ka egpekeyilew perem kandan, wey iyan dan de egsumsumanen ka kayi te kalibutan. 20 Piru sikanta mule, ka langit ka malehet ne ugpaan ta. Ne diye egpuun ka igkabagget ta te egtetahad ne Manluluwas ta ne si Hisu Kristu. 21 Egliwanan din ka seini se mahuye ne lawa ta te egpekeiling te lawa rin ne tetelesi. Eggimuwen din sika pinaahi te geem din te pegmandu te langun.

Ka katammanan ne pegpanulu ni Pablu

4Purisu me suled ku ne inggeyinawaan ku wey ingkaalimengawi ku, sikaniyu ka nakapahale keddi wey ka unag isip kuruna te keddiey ne himu. Sikan naa, lig-en kew diye te Magbebaye, me pinalangge ku. Egbanasalan ku si Iyudiya wey si Sintiki ne egpeup-upianey e sikandan tenged su nasabeke e sikandan diye te Magbebaye. Uya, eghangyuen ku degma sikeykew se egkasalihan ku ne duma ku, ne egbulig te sika ne me malitan. Migpakannekal sikandan ka migpangguhud te Meupiya ne Panugtulen duma keddiey, ki Kliminti wey te seeye se me talagbulig te himu ku. Sikandan sika, nasulat e se me ngaran diye te Libru te Umul.

Kahale kew tenged te Magbebaye. Eg-abayan ku te egkahi: kahale kew. Keilangan ne egkatahaan te langun ne etew ne maayad-ayad kew te duma. Mahaan e ka peglibed te Magbebaye. Kene kew kalaggew te minsan nekey, ke kene, pinaahi te peg-ampu niyu, buyua niyu te Manama ka keilangan niyu duma te pegpasalamat niyu. Ne emun ke eggimuwen niyu sika, egbehayan kew te Manama te kene egkatirew ne keupianan te pusung niyu. Ne sika ka egtameng te pusung niyu wey te suman-suman niyu puun su duen kew e ki Kristu Hisus.

Te katammanan me suled, iyan niyu sumsumana ke nekey ka meupiya wey ka egkasaye: ka malehet, ka egkatahud, ka matareng, ka malinis ne himu, ka tetelesi, wey ka egkareyrey. Himuwa niyu ke nekey ka natuenan niyu, narawat niyu, narineg niyu, wey ke nekey ka nakita niyu kayi te keddiey. Ne ka Manama te keupianan ka egduma kaniyu.

Ka pegkahale ni Pablu te migbulihan sikandin

10 Amana ne dakel ka kahale ku diye te Magbebaye tenged su nasasew kew red man-e keddiey. Nakataha a ne nasasew kew red dengan keddi, piru ware timpu ne impakapapitew niyu sika. 11 Ne kene ne iyan ku inlalag te iling kayi ne menu nakulangan a, su nateu ad e ne egkabennalan ke nekey ka kayi te keddiey. 12 Nakabaya ad e te warad iya egkeyimu, wey nakabaya ad e te migmatubung a. Minsan nekey ka egkeula-ula ku, ke egkabulung e ma wey se eggutasan, ke duen ma egkeyimu ku wey se ware, nateu ad e ne egkabennalan. 13 Egkeyimu ku ka langun pinaahi ki Kristu ne iyan egbehey keddiey te kanekal.

14 Piru meupiya kew su migbulihan a nikaniyu te me keyirapan ku. 15 Nakanengneng kew e matig-Pilipus, te peg-awe ku due te kaniyu te prubinsya te Masidunya, te timpu ne egbunsud ad e due te kaniyu ka egwali te Meupiya ne Panugtulen, sikaniyu re iya ka migmalintutuu due ka migbulig te keilangan ku, wey warad e duma. 16 [xr][xr]Su minsan ka diya a te Tisalunika, kapapila kew migpeuyan te igbulig niyu keddiey. 17 Kene ne inlalag ku sika ne menu egkeupian a ne egpabehey kaniyu te dasag, ke kene, egkeupian a ne egpakarawat kew te bales[fn] puun te keupiya niyu. 18 [xr]Ne kuntee, duen e ka langun ne keilangan ku, dakel pad iya nasi wey warad e kulang, tenged su narawat kud ka impeuyan niyu ki Ipapruditu. Ne egpekeiling seeye te meemut ne halad, ka ighalad diye te Manama ne egdawaten din wey igkahale din. 19 Ne ka Manama ku ka egbehey te langun ne keilangan niyu sumale te karakel te karatuan din tenged su nasabeka kew e diye ki Kristu Hisus. 20 Egdayanen ta te ware egtamanan ka Manama ne Amey ta. Malehet iya.

Ka katammanan ne pegpangemusta

21 Ipangemusta a te langun ne keet-etawan te Manama ne nasabeka diye ki Kristu Hisus. Egpangemusta degma kaniyu ka me suled ta ne duma ku kayi. 22 Egpangemusta degma kaniyu ka langun ne keet-etawan te Manama kayi, labi en iya ka diye te sakup te palasyu ni Sisar.

23 Ka keupiya wey keyid-u ne egpuun te Magbebaye ne si Hisu Kristu, egkaangken niyu.