Matigsalug Manobo Vernacular Lexicon

Previous Word   Up to main Vernacular Lexicon page   Next Word

dusilem
/dusilɔm/
Var. dukilem
n_rt.
“night”
 
1.
n.Picture of marusilem
(marusilem, mA1-) night or evening
Ka marusilem iya ka pegginguma te timpu ne egkeepus e ka maaldew. Ka lalag ne marusilem migligkat te dusilem ne iyan igpasabut ka delem wey ke warè malayag. Ka maaldew due aldew ne egsiha piru ka marusilem iyan ka timpu ne kenad e egkakita ka aldew wey iyan e egkakita ka bulan wey me bituen naa wey duma pad ne eglayag diyè te langit. Egkaayun degma ne warè bituen wey bituen ne egkakita te timpu te marusilem.
Marusilem key e nekeuma diyè te Dabaw su maapun key e nahud migligkat puun te Simud.
It was already evening when we arrived in Davao because we left Sinuda in the afternoon.
Eng. night; evening
Tag. gabí
Ceb. gabii
Ilo.: rabií
Cagayano: dukilem
Tigwanon: dukilem
WBM: dukilem
Ilianen: dukilem
Dibabawon: dukilem
Proto: dukilem
OCM: Ordering of Time (805)
Idiom: egliwarè te marusilemmidnight
Online dict status: -
Usage level: B
 
vi.
for it (egmarusilem, immarusilem/migmarusilem/pigmarusilem, marusilem, actor & patient, eg-mA1-) to get dark, (because night or a storm is approaching)
Ka egmarusilem iyan ka kenè ne malayag ka egkakita iling te egkasagkup e wey ke egkeebukan ka sulu talewarè te delem. Iyan man-e kaluwasan kayi ka pegkaawè te layag te minsan nekey ne nakabehey te siha wey layag ne iyan egpuunan ne migdelem e.
Mesi eglineb e ka aldew su egmarusilem e.
When the sun has already set it will get dark soon.
Eng. get dark; go dark; darken (for the sky to become covered with dark clouds); dark, get; cloud over; blacken
Online dict status: -
Usage level: M
 
v.
for it (egpandusilem, migpandusilem/impandusilem, pandusilem, actor & patient, eg><ø-paN-) to go dark, e.g., a dark overcast day with heavy black clouds
Ka egpaddusilem iyan ka kenè pegsiha te aldew tenged te salahapun wey ke ayew te mareet ne egkeyitabu wey ke neyitabu en iya. Iyan man-e kaluwasan kayi ka pegdakupal te gapun ne due kibel wey warè nakasilè ka aldew tenged su nabunbunan te gapun.
Ayew buwa seini te nabunu ne etew su mania te sahuhune ne migpandusilem te meupiya ma perem ka timpu kuntee.
Maybe this is a bad omen that a person has been killed because it's going dark despite the good weather today (Maybe the sun shone in the morning and it is going dark at noon).
Eng. get dark; go dark; dark, get; cloud over; darken (for the sky to become covered with dark clouds); blacken
OCM: Ethnometeorology (821)
DDP: Cloud (1.1.3.2)
Online dict status: -
Usage level: R
 
adj.
(karusilem, kA-) dark (of the sky)
Eng. dark (of the sky)
Online dict status: -
Usage level: M
 
adj.
(durusilemi, rdpCV–i) very dark
Eng. dark, very (of the sky); black (of the sky); overcast; gloomy
Online dict status: -
Usage level: R

 
2.
vi.
for someone (egparusilem, migparusilem/imparusilem/pigparusilem, parusilem, actor, eg><ø-pA-) to wait for it to be dark before doing something (egparusilemen, imparusilem/migparusilem/pigparusilem, parusilema, range, eg><en-pA-)
Eng. wait for dark; dark, wait for
Online dict status: -
Usage level: M

 
3.
vi.
for someone (egparusilem, migparusilem/imparusilem/pigparusilem, parusilem, agent, eg><ø-pA-) to leave something (egparusileman, migparusileman, theme, egpA><an-) outside during the night
Eng. leave outside at night; night, leave outside
Online dict status: -
Usage level: R


Updated by: RJH,RJH,TME,RJH,NJK,RAA,QDL,RJH
Last updated: 27/May/2015

Links to songbook

"dusilem" in song "Te baggiyu paandilungan"